"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2178 Esas, 2023/29 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul ili, Eyüp ilçesi, ... Mahallesi 2 ada 18,19 ve 20 parsel sayılı taşınmazlara kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmazlar bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara ilişkin ... Genel Müdürlüğünce (...) kamulaştırma işlemlerinin başlandığını ve davanın ... Genel Müdürlüğü aleyhine açılması gerekirken ... aleyhine açıldığından davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesi talep etmiştir.
2. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı ... vekilinin dava konusu "İstanbul ili, Eyüp ilçesi, ..., 75 pafta, 2 ada, 18-19-20 parseller" ile ilgili açılan huzurdaki davanın mükerrer olduğunu iddia etmekte ise de dilekçesinde bahsettiği müvekkili tarafından açılan ve kabul edilen bulunan İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/152 Esas sayılı dosyasından verilen karar "2 ada, 31-32-35 parselleri" kapsadığını, söz konusu davaların konusunun ayrı parseller olduğunu, mükerrerlik ve derdestlik iddiasının yasal dayanak taşımadığını, davalı vekilinin dava konusu parsellere ilişkin olarak İstanbul 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/135 Esas dosyasında 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 17 nci maddesine göre davalı idare adına tescil kararı verildiğini ve davanın temyiz aşamasında olduğunu beyan ettiğini, ancak gerek bahsi geçen kamulaştırma işlemlerinde gerekse karar çıktığı ve temyiz aşamasında olduğu belirtilen tescil davasında müvekkiline yapılmış geçerli bir tebligat olmadığından taraflarını bağlamayacağının açık olduğunu, dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, dava konusu taşınmazın bulunduğu yerin, TEM otoyolu kenarında olduğunu, imar planı içerisinde bulunmakta ve altyapı, yol, su, kanalizasyon ile belediye hizmetlerinden yararlanıldığını, etrafında son derece modern yapılaşmalar gerçekleşmiş olduğunu, bilirkişi tarafından takdir edilen tutarın dahi adı geçen alan için aslında düşük kaldığını, arz ve izah etmeye çalıştıkları nedenlerle davalarının kabulünü, 30.09.2014 tarihli ek bilirkişi raporu ile hesaplanan müvekkili davacının hissesine düşen bedelin davanın açıldığı tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsilini, müvekkilinin miras hissesinin hükmedilen bedel karşılığında iptali ile, davalı idare lehine tapuya kayıt ve tescilini, yargılama masrafları ile vekâlet ücretinin davalı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.12.2019 tarihli ve 2013/156 Esas, 2019/486 Karar sayılı kararıyla; davanın davalı ... yönünden reddine, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 20.10.2021 tarihli ve 2020/211 Esas, 2021/1801 Karar sayılı kararıyla; davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak yargılama giderleri ve vekâlet ücreti hususlarında düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi ile ... Genel Müdürlüğü tarafından 1968 yılında ... Barajı projesi kapsamında dava konusu taşınmazların kamulaştırıldığı, ... Genel Müdürlüğü tarafından 2942 sayılı Kanun'un 17 nci maddesine göre açılan tescil davası neticesinde, kadastro tespit tutanağının kesinleştiği tarihten itibaren 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen 10 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra dava açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği ve kararın temyiz incelemesinden geçerek 08.09.2017 tarihinde kesinleştiği anlaşılmış, diğer taraftan, dava konusu taşınmazlar hali hazırda göl alanı içinde kalmadığı gibi davalı ... tarafından Hasdal Kışlası yapılmak suretiyle el atıldığı da sabit olduğundan dava konusu taşınmazlara ... tarafından kamulaştırma yapılmaksızın el atıldığı anlaşıldığına göre husumetin ...'na yöneltilmesi gerektiği düşünülmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmeyerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara ... Genel Müdürlüğü tarafından el atıldığını, ... Genel Müdürlüğünce dava konusu taşınmazlar hakkında yapılan kamulaştırma sebebiyle tapu maliklerinin rızaen ferağ vermemeleri sebebiyle açılmış tescil davalarının da olduğunu, müvekkil idarenin taşınmazlarda kullanımının olmadığını güvenlik nedeniyle tel örgü içine alındığını, mevcut kullanımının ... Genel Müdürlüğünde olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, Eyüp ilçesi, ... Mahallesi 2 ada 18,19 ve 20 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı ... Bakanlığından tahsiline, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.