"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen kamulaştırılan taşınmazın sonradan yapılan imar planı ile kamu hizmetlerine tahsis edilmemesi nedeniyle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 22 nci maddesi uyarınca eski maliki tarafından geri alınması istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece uyulan bozma kararı uyarınca davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davacı muris ... vekili ile mirasçı ... tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu edilen ... ili, ... köyünde bulunan 336 m² yüzölçümlü 1550 parsel sayılı taşınmazın, ... Belediye Encümeninin 23.01.1996 tarihli kararı ile 2981 sayılı Kanun uyarınca uygulamaya alınarak, bu uygulamada yol ve yeşil alana isabet eden taşınmazın 2942 sayılı Kanun uyarınca kamulaştırılmasına karar verildiğini, davalı idare tarafından bu karar doğrultusunda dava konusu taşınmazın kamulaştırmaya esas kıymet takdiri yapılıp çekişmesiz bedelin tespit edildiğini, davacı tarafından çekişmesiz bedelin arttırılması için ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesine 29.11.1996 tarihinde açılıp 1996/435 esas sayılı dosyası üzerinden görülen davanın da kabulüne karar verilmesi sonrasında kesinleşen bedelin davacıya 27.01.2000 tarihinde ödendiğini, ancak dava dışı şahıslar tarafından yukarıda açıklanan işlemlerin dayanağı olan ... Belediye Encümeninin 23.01.1996 tarihli kararının iptali için İdare Mahkemesine açılan davada yapılan yargılama sonucu kararın iptaline karar verildiğini 26.03.2003 tarihinde kesinleştiğini iptal kararı üzerine, ... Belediyesi tarafından dava konusu taşınmazı da kapsayan alanda 18.01.2011 tarihli Encümen kararı ile 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi uyarınca imar uygulaması çalışmalarına başlandığını ve dava konusu 1550 parsel sayılı taşınmazın davalı adına kadastro parseline geri dönüşü sağlandıktan sonra 1/1000 ölçekli imar planında konut alanı olarak ayrılan 1750 ada 8 ve 1751 ada 9 parsellere şuyulandırıldığını, bu parsellerin 14.03.2012 tarihinde davalı ... adına tapuya tescil edilmesi üzerine eldeki davayı açtıklarını 1750 ada 8 ve 1751 ada 9 parsellerde davalı adına olan tapu kaydının iptali ile adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; idarenin işlemlerinde yasal isabetsizlik bulunmadığını, tüm bu izah edilen gerekçeler doğrultusunda dava dilekçesini kabul etmediklerini ve davanın reddini talep ettiklerini belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile açılan davanın kabulüne taşınmazda davalı kurum hissesinin iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 09.02.2015 tarihli ve 2014/17668 Esas, 2015/1340 Karar sayılı ilamıyla; 2942 sayılı Kanun’un 22 nci maddesine 13.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı kanun ile eklenen ve aynı kanun'un geçici 9 ncu maddesi ile devam eden davalarda da uygulanması benimsenen üçüncü fıkra ile kamulaştırılan taşınmazlara, bu işlemin kesinleşmesinden itibaren kamu hizmetine tahsisi lüzumu kalmaması halinde, mal sahiplerinin yasadan kaynaklanan yetkilerini kullanabilmeleri için beş yıllık hak düşürücü süre öngörülmüş olup somut olayda, kamulaştırmanın kesinleştiği 2000 yılından davanın açıldığı tarihe kadar bu sürenin dolması nedeniyle mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden, bahisle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı muris ... vekili ile mirasçı ... karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1.Davacı muris ... vekili karar düzeltme dilekçesinde; yeni yürürlüğe giren Kanun'un aleyhe olacak şekilde geçmişe etkili sonuç doğurmasının mümkün olmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Mirasçı ... karar düzeltme dilekçesinde; yeni yürürlüğe giren Kanun'un aleyhe olacak şekilde geçmişe etkili sonuç doğurmasının mümkün olmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırılan taşınmazın sonradan yapılan imar planı ile kamu hizmetlerine tahsis edilmemesi nedeniyle 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi uyarınca eski maliki tarafından geri alınması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun ( 1086 sayılı Kanun) 440 ıncı maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Yapılan incelemede; davacı ...’un 03.08.2017 tarihinde öldüğü anlaşılmış olup, davacının mirasçıları tespit edilip, 6100 sayılı Kanun'un 55 inci maddesi uyarınca işlem yapılıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekmektedir.
3. Dosyada bulunan bilgi ve belgelerden; dava konusu edilen ... ili, ... köyünde bulunan 336 m² yüzölçümlü 1550 parsel sayılı taşınmazın, ... Belediye Encümeninin 23.01.1996 tarihli kararı ile 2981 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesi uyarınca uygulamaya alınarak, bu uygulamada yol ve yeşil alana isabet eden taşınmazın 2942 sayılı Kanun uyarınca kamulaştırılmasına ve kamulaştırma işleminin mal sahibi lehine ipotek bedeli tesis edilmek suretiyle ifasına karar verildiği, davalı idare tarafından bu karar doğrultusunda dava konusu taşınmazın kamulaştırmaya esas kıymet takdiri yapılıp çekişmesiz bedelin tespit edildiği, davacı tarafından çekişmesiz bedelin artırılması için ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde 29.11.1996 tarihinde açılıp 1996/435 Esas sayılı dosyası üzerinden görülen davanın da kabulüne karar verilmesi sonrasında kesinleşen bedelin davacıya 27.01.2000 tarihinde ödendiği; ancak dava dışı şahıslar tarafından yukarıda açıklanan işlemlerin dayanağı olan ... Belediye Encümeninin 23.01.1996 tarihli kararının iptali için idare mahkemesinde dava açıldığı, açılan davada yapılan yargılama sonucu 26.03.2003 tarihinde kesinleşen karar ile encümen kararının iptal edildiği bunun üzerine, ... Belediyesi tarafından dava konusu taşınmazı da kapsayan alanda 18.01.2011 tarihli Encümen kararı ile 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi uyarınca imar uygulaması çalışmalarına başlandığı ve dava konusu 1550 parsel sayılı taşınmazın davalı adına kadastro parseline geri dönüşü sağlandıktan sonra 1/1000 ölçekli imar planında konut alanı olarak ayrılan 1750 ada 8 ve 1751 ada 9 parsellere şuyulandırılıp 14.03.2012 tarihinde davalı ... adına tapuya tescil edilmesi üzerine davacının, son imar uygulaması ile konut alanına hisselendirilen taşınmazların 2942 sayılı Kanun’un 22 nci maddesine göre geri alınması istemiyle iş bu davayı açtığı anlaşılmıştır.
4.Her ne kadar Dairemizce hak düşürücü sürenin dolduğundan bahisle bozma kararı verilmiş ise de; 2942 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi uyarınca yapılan incelemede; Anayasa Mahkemesinin 11.06.2015 tarihinde yayımlanan 14.05.2015 tarihli ve 2014/177 Esas, 2015/49 Karar sayılı kararı ile 6552 sayılı Kanun'un 101 inci maddesi ile eklenen geçici 9 uncu maddesinde yer alan 22 nci maddesinin 1, 2 ve 3. fıkra hükümleri iptal edildiği, böylece 11.09.2014 tarihinden önce açılan ve halen kesinleşmeyen davada 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinin üçüncü fıkrası ile getirilen 5 yıllık süre şartının uygulanma imkanı kalmamıştır.
5. Davacı tarafından davalı idare aleyhine ... İdare Mahkemesinin 2012/1214 Esas sayılı dosyada açılan davada; ... ili, ... köyü, 6 pafta, 1550 nolu kadastral parselin kamulaştırılmasına ilişkin işlemine gerekçe teşkil eden imar uygulamasının ... İdare Mahkemesi’nin 11.05.2000 tarihli ve 1999/174 Esas, 2000/262 Karar sayılı kararıyla iptal edilmesi nedeniyle kamulaştırma işleminin dayanaksız hale geldiği, dolayısıyla yargı kararı gerekçeleri doğrultusunda 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi uyarınca yapılacak imar düzenlemesine esas geri dönüşüm cetveli hazırlanırken söz konusu parselin kamulaştırma öncesi kök parsel maliki davacı adına tescil edilmesi gerekirken 1550 nolu kadastral parselin malikine kamulaştırma bedelinin ödendiğinden bahisle idare adına tescil edilemeyeceğinden, 1550 nolu kadastral parselin geri dönüşümde ... Belediyesi adına tesciline ilişkin 01.03.2012 tarihli ve 234 sayılı Belediye Encümeni Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek karar verildiği ancak söz konusu kararın henüz kesinleşmediği anlaşılmıştır.
6.Bu itibarla; ... İdare Mahkemesinin 2012/1214 Esas, 2013/6452 Karar sayılı dosyası bekletici mesele yapılarak ve 2942 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi koşullarının somut olayda oluşup oluşmadığı da değerlendirilerek, gerekirse mahallinde keşif de yapılarak taşınmazın kullanım durumu da tespit edilerek hüküm kurulması gerektiği bu kez yapılan incelemede anlaşıldığından davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı muris vekili ile mirasçı ...'un karar düzeltme talebinin KABULÜNE,
Dairemizin 09.02.2015 tarihli ve 2014/17668 Esas 2015/1340 Karar sayılı ilamının kaldırılmasına, Mahkeme kararının değerlendirme kısmının (2),(3),(4),(5) ve (6) numaralı paragraflarında açıklanan sebeplerle BOZULMASINA,
Davacılardan peşin alınan karar düzeltme harcının istek hâlinde iadesine,
20.06 .2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.