"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/104 Esas, 2020/80 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ve bu hakkın TEDAŞ adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davalı idare vekili 02.01.2023 havale tarihli tavzih dilekçesinde özetle;pilon yeri ve irtifak hakkının ... Dağıtım AŞ adına tescili gerektiğinden kararın tavzih edilmesini talep etmiştir.
Mahkemece 05.01.2023 tarihli ek karar ile tavzih isteminin reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince, tavzih isteminin reddi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Mersin ili, Tarsus ilçesi, ... köyü, 1516 parsel sayılı taşınmazın irtifak bedelinin tespiti ile irtifak hakkının tapuya TEDAŞ adına tapu kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 15.05.2014 tarihli ve 2012/227 Esas, 2014/132 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Dosya kapsamında belirlenen bedelin 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca hak sahibi adına bankaya yatırılması için idareye süre verilmesi ve verilen bu süre sonunda kamulaştırma bedeli idarece depo edilmiş ise davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken bedel idarece depo edilmeden davanın kabulüne karar verilmesi, kabule göre de Mersin, Silifke ve Erdemli il-ilçelerine ait 2012 yılı resmi verileri İl/ İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilerek, dava konusu taşınmaza Mersin-Tarsus-Silifke-Erdemli İl/ İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verilerinin ortalamasına göre değer biçilmesi gerekirken, Mersin İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin esas alındığından bahisle bedel belirlenmesi, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliğinde olduğu dikkate alınarak kapitalizasyon faiz oranının % 5 oranında kabulü ile buna göre hesaplama yapılması gerekirken, % 6 oranında alınmak suretiyle eksik bedel tespiti, göre dava konusu taşınmaz üzerinde tavuk çiftliği bulunduğu anlaşıldığından Taşınmaz üzerindeki yapı bedelleri de, taşınmaz değerine dahil olduğundan, yapı bedellerine de değer düşüklüğü oranı uygulanmak suretiyle taşınmazdaki toplam değer kaybı üzerinden davanın kabulü yerine, yazılı şekilde yapının bedeli eklenmeyerek aza karar verilmesi ve 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne tespit edilen kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesine ve dava konusu taşınmazda pilon yeri ve irtifak hakkının davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeli yönünden yargılama sırasında bilirkişi raporuna yapmış oldukları itirazların yeterince dikkate alınmadığını, kapitalizasyon oranına net gelir miktarına, taşınmazın tamamında meydana gelebilecek değer kaybı yönünden yapılan itirazların yeterince değerlendirilmediğini, faiz ve faizin başlangıcı yönünden verilen kararın da hatalı olduğunu, davanın kabulüne karar verildiği hâlde davalı lehine de maktu vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu taşınmazın ... Dağıtım A.Ş. adına tescili dava dilekçesinde talep edilmesine rağmen ve kamulaştırma kararlarında bu husus zorunlu olduğu halde kararda taşınmazda irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verildiğinde ayrıca resen belirlenecek nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davacı idare tavzih kararının reddi kararına karşı temyiz dilekçesinde özetle; dava dilekçesinde taşınmazın ... Dağıtım A.Ş. adına tescili talep edilmesine rağmen davacı idare adına tesciline karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
3. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; ilk kararla belirlenen bedele ilk karar tarihine kadar faiz işletilmesinin hatalı olduğunu, ilk kararla belirlenen bedelin depo edilmediğinden ödenmediğini,7139 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesinin iptal edildiğini ödeme hükmünün buna göre kurulması gerektiğini, dava konusu taşınmazın kadastro yenilemesi ile ada parsel numarasının değiştiğinden buna göre hüküm kurulması gerektiğini taşınmazın gerçek bedelinin tespit edilmediğini, kapitalizasyon faizinin hatalı alındığını, objektif değer artış oranının düşük olduğunu, davaya konu taşınmazda 3 adet tavuk çiftliği olmasına rağmen hatalı gerekçe ile iki tanesi enerji nakil hattının altında kalması nedeniyle sadece ikisinin bedelinin hesaplanarak irtifak bedelinin belirlendiğini değer kaybı oranının hatalı alındığını ve yasal faiz oranının enflasyon karşısında yetersiz kaldığından kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 29 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelirine göre değer biçilmesine ve yine aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Buna karşın davaya konu taşınmada pilon yeri bedeli taşınmazın arazi olmasına göre bulunan 12,13 TL birim bedeli üzerinden hesaplanması gerekirken yapılar dahil edilmek suretiyle bulunan ağırlıklı ortalama m² fiyatına (54,46TL ) göre hesaplama yapılması yerinde değildir.
5. Dava konusu taşınmazda üç adet tavuk çiftliğinin bulunduğu belirlenmesine rağmen hatalı gerekçe ile sadece enerji nakil hattının altında kalan yapıların bedeli hesaplanmak suretiyle aza hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
6. Dava dilekçesinde davacının pilon yeri ve irtifak hakkını ... Dağıtım AŞ adına tescilini talep ettiği halde, idare adına tescil kararı verilmesi yerinde görülmemiştir.
7. Kabule göre de; bozma öncesinde belirlenen bedel davacı idare tarafından depo edilmediğinden davalıya ödenemediği gözetilerek belirlenen bedelin tamamına son karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi yerinde değildir.
8. UYAP Tapu ve Kadastro Bilgi Sisteminden alınan güncel tapu kayıtlarına göre dava konusu taşınmazların 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun ek 1 inci maddesi çalışmaları sonucu oluşan yeni ada-parsel numarası üzerinden karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin 05.01.2023 tarihli ek karara ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile 05.01.2023 tarihli ek kararın kaldırılmasına,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.