"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2612 Esas, 2023/259 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 21. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/321 Esas, 2021/322 Karar
Taraflar arasındaki taşınmazın tapu kaydındaki irtifak şerhinin bedelsiz terkini istemi davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul ili, Pendik ilçesi, ... Mahallesi yeni 10103 ada 5 parsel (eski 1391 parsel) sayılı taşınmazın tapu kaydındaki irtifak şerhinin bedelsiz terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde;
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu, Pendik ilçesi, ... Mahallesi, 10103 ada 5 (eski 1391) parsel üzerine 15.09.1965 tarihli ve 2333/9 sayılı ... Yönetim Kurulu tarafından alınan Umumi Menfaat Kararına istinaden 6830 sayılı İstimlak Kanunu hükümleri doğrultusunda 08.10.1970 tarihli ve 10890 yevmiye no ile tescil edilen irtifak hakkının, kamulaştırma işlemlerinin usulune uygun kesinleşmediği ve bedelinin ödenmediği gibi, enerji nakil hattının fiili olarak parsel üzerinden kaldırılarak yer altına alındığı, dava konusu taşınmazın dava tarihi itibarıyla davalı ...'ın sorumluluk alanında kaldığı anlaşılmakla; davanın kabulü ile şerhin bedelsiz terkinine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde ret kararı verilmesi doğru olmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırmanın yapıldığı dönemdeki mevzuat gereği kamulaştırmanın tüm yasal şartlarının yerine getirilmiş ve tescil kararı verilmiş olduğunu, irtifak hakkı bedel ödenerek tescil edildiğinden terkin kararının da rayiç bedel üzerinden verilmesi gerektiğini, davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı ile davalılar arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan bilgi ve belgelerden tescil edilen irtifak hakkınına ilişkin kamulaştırma işlemlerinin usulune uygun tamamlanmadığı bu nedenle kesinleşmediği ve bedelinin ödenmediği gibi, enerji nakil hattının fiili olarak parsel üzerinden kaldırılarak yer altına alındığı anlaşılmıştır.
3. 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinin ön görülen sürelerin başlaması için kesinleşmiş bir kamulaştırma işleminin varlığının aranmış, ancak somut olayda kesinleşen bir kamulaştırma işlemi bulunmamadığundan bu nedenle sürenin de uygulanamayacağı anlaşılmıştır.
4. Usulüne uygun yapılarak kesinleşen bir kamulaştırma işlemine dayanmayıp bedel ödenmeksizin kurulan irfifak hakkının deplase edildiği de dikkate alınarak bedelsiz terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemektedir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ...'tan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.