"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1425 Esas, 2022/2829 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Hakkari Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/97 Esas, 2018/619 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedeli ve ecrisimilin tahsiline ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Hakkari ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 124 ada 24 parsel ... taşınmazda 3.128,00 m²lik alanın imar yolunda kaldığını, bu nedenle davalı idare tarafından kamulaştırma işleminin başlatıldığını, kamulaştırma bedelinin tespiti için davacıya uzlaşmak davetiyesi gönderildiğini, davet üzerine tarafların 21.01.2011 tarihinde uzlaşmaya vardığını, ancak kamulaştırma işleminin tamamlanmadığını, dava konusu taşınmaza 21.01.2011 tarihinde fiilen el atıldığını, ancak herhangi bir kamulaştırma bedeli ödenmediğini, dava konusu taşınmazın ecrimisil değerinin aylık 5.000,00 TL'den el atma tarihi olan 21.01.2011 tarihinden başlamak üzere 21.01.2015 tarihine kadar toplam 180.000,00 TL ecrimisil alacağının ve 5.000.00 TL el atma tazminatının davalıdan tahsili ile yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne kamulaştırmasız el atma tazminatının davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine, ecrimisil talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğunu, kararda eksik ve yeterli inceleme yapılmadan hüküm kurulduğunu, verilen kararın ayrıntılı, açık, anlaşılır, net ve denetime yeterli bir gerekçeli karar olmadığından dosyanın usulden bozulması gerektiğini, bilirkişi raporunun eksik ve hatalı olduğunu, bilirkişi raporunun denetime açık ve anlaşılır olmadığını, bilimsellikten uzak olduğunu, bilirkişi raporlarına karşı yapılmış olan itirazların mahkemece değerlendirilmediğini, dava konusu taşınmaza davalı kurum tarafından el atıldığından, müvekkilin kullanımının engellendiğini ve yaklaşık 10 yıldır müvekkil tarafından kullanılamadığını, emsal kira sözleşmesi sunulmadığından davanın reddine karar verilmesi hatalı olduğundan kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemece esas alınan raporun açık ve denetime elverişli olmadığını, belirlenen tazminatın fahiş olduğunu, davacı lehine nispi vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun ( 2942 ... Kanun) 15 inci maddesindeki usul ve esaslara göre yapılan keşif sonrası düzenlenen ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda yol ve park yapılmak suretiyle el atıldığı anlaşılan taşınmazın arsa olarak kabul edilmesinde, el atılan dava konusu taşınmazın zeminine 2942 ... Kanunun'un 11 inci maddesine uygun, emsal esasına göre değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının hakkaniyete uygun olarak 512,84 TL tespit edilmesinde, İlk Derece Mahkemesi tarafından davacı vekiline kesin süre verilmesine rağmen davacı vekili tarafından emsal kira sözleşmesi ibraz edilmemesi ile ilgili kurumlardan resen yapılan araştırmada emsal kira sözleşmesi bulunamaması nedeniyle şartları oluşmayan ecrimisil talebinin reddine karar verilmesinde ve iki tarafın istinaf talebiyle Dairemiz denetiminden geçen 2018/3491 Esas 2020/1189 Karar ... kararda ... Mahallesi 124 ada 19 parsel ... taşınmaz için 2016 değerleme yılı için 513,39TL/m² birim bedeli bedeli belirlendiği dikkate alındığında eldeki dava için belirlenen sonuç m² birim değerinin hakkaniyete uygun olduğu kanaatine varıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedeli ve ecrisimilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: “..Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davacı tarafa ödenmesi yerindedir.
3. Mahkemece verilen kesin sürede emsal kira sözleşmesi sunulmaması nedeniyle ecrimisil talebinin reddine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, Davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.