"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/135 Esas, 2022/737 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki 2942 ... Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 ... Kanun) 22 nci maddesine göre idarenin davacılara geri alım hakkını kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 260 ada 36 parsel (eski 260 ada 9 parsel) ... taşınmazın bir kısmının müvekkillerine ait olduğunu, söz konusu taşınmazın davalı idare tarafından otogar alanı olarak kamulaştırıldığını, taşınmazın bu amaçla uzun yıllar kullanıldığını, davalı idare tarafından otogarın şehrin bir başka bölgesine taşınması sonrasında dava konusu taşınmazın ticaret alanına dönüştürülerek başka şahıslara satıldığını, kamulaştırma amacı ortadan kalktığı halde ve 2942 ... Kanun'un 22 nci maddesinde düzenlenmesine rağmen müvekkillerine geri alım hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazminini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; 2942 ... Kanun'un 23 üncü maddesinde kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde, taşınmaz üzerinde kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmaz, taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa mal sahibinin kamulaştırma bedelini yasal faiziyle birlikte ödeyerek taşınmazını geri alabileceğinin düzenlendiğini, oysa dava konusu taşınmazda devir amacına uygun işlem tesis edilmek suretiyle otogar yapıldığını ve uzun yıllar kullanıldığını, aynı maddenin ikinci fıkrasında bir yıl içerisinde kullanılmayan geri alma hakkının düşeceğinin düzenlendiğini, dördüncü fıkrasında da aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmazın birlikte kamulaştırılması halinde bu taşınmazların bir bütün oluşturduğunun kabul edilerek bir ve beş yıllık sürelerin uygulanacağının belirtildiğini, dava konusu 260 ada 9 parsel ile birlikte 11, 14, 16, 24 ve 30 parsel ... taşınmazların tamamı ile 15 parselin bir kısmının aynı amaçla kamulaştırıldığını, kamulaştırma bedellerinin 1983 ve 1985 yıllarında kesinleştiğini, dolayısıyla beş yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, öncelikle zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmesini, aksi kanaat hasıl olursa davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.09.2014 tarihli ve 2013/632 Esas, 2014/469 Karar ... kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemesinin 25.09.2014 tarihli ve 2013/632 Esas, 2014/469 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 12.10.2015 tarihli ve 2015/151 Esas, 2015/14090 Karar ... kararı ile dosyadaki yazılara, kararın dayandığı deliller ile yasal gerektirici nedenlere göre, yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usule ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına karar verilmiştir.
3. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin kararına karşı davacılar vekili karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
4. Dairemizce yapılan karar düzeltme incelemesi sonucunda 22.02.2018 tarihli ve 2017/5685 Esas, 2018/2575 Karar ... karar ile 6495 ... Kanun ile 2942 ... Kanun'un 22 nci maddesince yapılan değişiklik 10.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 ... Kanun ile yürürlükten kalktığı gibi, Anayasa Mahkemesinin 14.05.2015 tarihli ve 2014/177 Esas, 2015/49 Karar ... kararı ile 6552 ... Kanun'un 101 inci maddesinde yer alan "22 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri" ibaresinin iptal edilmesiyle, 6552 ... Kanun'un yürürlüğünden önce açılan işbu davada uygulanma imkânı kalmadığından, davanın esasına girilerek sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, aksi düşüncelerle davanın reddine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne ve tespit edilen tazminatın davalı idareden alınarak davacılara verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dosya kapsamında yer alan 25.02.2019 tarihli bilirkişi raporunda tazminat bedeli 8.732.305,28 TL olarak hesaplanmışken, sonradan alınan 18.08.2021 tarihli raporda tazminat bedelinin 5.566.082,44 TL olarak hesaplandığını, bu iki rapor arasındaki farkın sebebinin araştırılması için yeni bir rapor alınması gerektiğini, bu iki rapor arasındaki farkın sebebinin ikinci raporda düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılarak arta kalan yüzölçümünün esas alınması olduğunu, dava konusu taşınmazın geçirdiği safha dikkate alınarak düzenleme ortaklık payı kesintisinin tekrar yapılamayacağını, davanın niteliğinin göz ardı edildiğini, davalı idarenin müvekkillerine kullandırması gereken geri alım hakkını kullandırmadığını, tazminat talep hakkının bu noktadan doğduğunu, bilirkişi raporlarında maddi hatalar bulunduğunu, 18.08.2021 tarihli bilirkişi raporunda düzenleme ortaklık payı kesintisinin ikinci defa yapılarak yüzölçümünün küçültüldüğünü, dosyaya sundukları emsal Yargıtay içtihatlarında düzenleme ortaklık payı kesintisinden söz edilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırılan dava konusu taşınmaza ilişkin olarak davacıların geri alım hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazminini isteme ... bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 22 nci maddesi. (dava tarihinde yürürlükte bulunan)
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
25.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.