"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/138 Esas, 2022/437 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini isteme ilişkin asıl, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili isteme ilişkin birleştirilen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, Cizre ilçesi, ... Mahallesi 217 ada 6 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
2. Birleştirilen davada davacılar vekili dilekçesinde; dava konusu taşınmazın el atılan bölümün 31.342,73 m² den daha fazla olduğunu, bu nedenle fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydı ile 300.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 24.04.2013 tarihli ve 2012/294 Esas, 2013/336 Karar ... kararı ile asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 24.04.2013 tarihli ve 2012/294 Esas, 2013/336 Karar ... kararına karşı süresi içinde asıl davada davacı ve birleştirilen davada davalı idare vekilin temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmaz 351.315,02 m² yüz ölçümlü olup emsal alınan taşınmaz 702 m² olduğu için emsal karşılaştırılmasının inandırıcı olmadığı dava konusu taşınmazın arta kalan kısmı üzerinde % 5 değer artışı olacağı düşünülmeden daha düşük değer artışı oranının kabulü ile fazlaya hükmedilmesi, birleştirilen dava için maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi ve 2942 ... Kanun'un geçici 6 ncı maddesinde değişiklik yapan ve 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 ... Kanunun 21 nci maddesi gereği harç ve vekâlet ücretinin maktu olarak hüküm altına alınması gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 05.12.2018 tarihli ve 2016/91 Esas, 2018/474 Karar ... kararı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 09.06.2016 tarihli ve 2014/876 Esas, 2016/460 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma ilamında dava konusu taşınmazın 351.315,02 m² yüzölçümüne karşın, emsal alınan taşınmaz 702 m² olduğu için emsal karşılaştırması inandırıcı bulunmayarak bozma sebebi yapılmış ise de bozma sonrası hükme esas alınan raporda 373,72 m² alanlı taşınmaz emsal alındığı gibi, bozma öncesi verilen kararı yalnızca davacı idarenin temyiz ettiği ve metrekare bedeli 167,57 TL olarak belirlendiği halde, davacı idarenin usuli kazanılmış ... gözetilmeden metrekare bedeli 244,32 TL olarak belirleyen rapor hükme esas alınmasının hatalı olduğu, davalı ... payı üzerinde bulunan ipotek kaydının bedele yansıtılması gerektiğinden, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma ilamına uygun karar verilmediğini, bozma gerekçesinde belirtilen hususlara uygun karar verilmediğini, fahiş kamulaştırma ve el atma bedeline hükmedildiğinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar ... vd. Vekili temyiz dilekçesinde özetle; hisse devrine ilişkin açılmış davanın dikkate alınması gerektiğini, bilirkişi raporlarına karşı itiraz ve savunmalarının dikkate alınmadığını, belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, yargılama sırasında birden fazla bilirkişi raporu alınmasına rağmen düşük bedele itibar edilmesinin hatalı olduğunu, usul ve kanuna aykırı kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Bir kısım davalılar ... vd. Vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazla benzer konumda olan taşınmazlara daha yüksek bedel belirlendiğini, taşınmazın ticari konumda olduğunu, emsal taşınmaza göre dava konusu taşınmazın çok daha değerli konumda olduğunu bilirkişi raporlarına karşı itiraz ve savunmalarının dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunun yetersiz olduğunu, belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını ileri sürerek ve resen belirlenecek nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl dava kamulaştırma bedelinin tespitine birleştirilen dava Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davalılar vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Birleştirilen davada taleple bağlı kalınarak bedeline hükmedilen ve fen raporunda D harfi ile gösterilen 8.628,27 m² kısmının davacılar adına kayıtlı tapu kaydının iptaline karar verilmesi gerekirken maddi hata ile 31.342,73 m²lik alanla ilgili mükerrer hüküm kurulması hatalıdır.
4. Asıl davada belirlenen kamulaştırma bedelinin ilk karar ile davalılara tapudaki payları oranında derhal ödenmesine karar verildiği, bozma sonrası kamulaştırılan taşınmaz için tespit edilen bedel daha düşük olduğu anlaşıldığından, tespit edilen bedele ilk karar tarihi olan 24.03.2013 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekir.
5. Davacı idare tarafından fazla bloke edilen 1.586,426,48 TL'nin davalılar tarafından bankadan çekilmişse varsa ödenen nemaları ile birlikte davalı taraftan alınarak davacı idareye verilmesine, bedel alınmamışsa fazla yatan bedelin işlemiş nemaları ile birlikte davacı idareye iadesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasının
a) (2) nolu bendinde yer alan "Bozma öncesi davalı tarafa ödenen 4.180.194,10 TL ile iş bu dosyamızda tespit edilen kamulaştırma bedeli arasındaki fark olan 1.586.426,48 TL'nin davalıdan alınarak davacı kuruma iadesine,"cümlesinin çıkarılarak yerine " Davacı idare tarafından fazla bloke edilen 1.586,426,48 TL'nin davalılar tarafından bankadan çekilmişse varsa ödenen nemaları ile birlikte davalı taraftan alınarak davacı idareye verilmesine, bedel alınmamışsa fazla yatan bedelin işlemiş nemaları ile birlikte davacı idareye iadesine " cümlesinin yazılması,
b) (4) nolu bendinde yer alan "13.12.2022" tarihinin hükümden çıkarılarak yerine " 24.03.2013 " tarihinin yazılması,
c) Kamulaştırmasız el atma davasına ilişkin birleştirilen dava ile ilgili (2) numaralı bendinde yer alan " B harfi ve kırmızı renkli kalem ile boyalı olarak gösterilen 31.342,73 m²lik kısmının" ibaresinin çıkarılarak yerine" ... renkli kalem ile boyalı ve D harfi ile gösterilen 8628,27 m²lik kısmının" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.