"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/410 Esas, 2023/132 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Çorum ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 420 ada 57 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Bir kısım davalılar vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın konumu itibarıyla kıymetli bir bölgede yer aldığını, taşınmaz için davacı idare tarafından teklif edilen bedelin düşük olduğunu, taşınmaz üzerindeki yapı için müvekkilleri tarafından masraflar yapıldığını, taşınmazın yıkılması halinde laminant, çelik kapı, iç mobilya, boya gibi malzeme ve imalatların kullanılamaz hale geleceğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için davacı idare tarafından teklif edilen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın konumu itibarıyla kıymetli bir bölgede yer aldığını, taşınmaz üzerindeki yapı için müvekkili tarafından masraflar yapıldığını, taşınmazın yıkılması halinde laminant, çelik kapı, iç mobilya, boya gibi malzeme ve imalatların kullanılamaz hale geleceğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.12.2021 tarihli ve 2020/241 Esas, 2021/307 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin 07.12.2021 tarihli ve 2020/241 Esas, 2021/307 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.02.2022 tarihli ve 2022/305 Esas, 2022/374 Karar sayılı kararı ile dava konusu taşınmazın uygulama imar planı dahilinde kalan bir kadastro parseli olduğu, yapılan keşif sonucu bilirkişilerce taşınmazın metrekare birim değerinin 7.980,59 TL/m²'ye isabet ettiğinin belirlendiği, dava konusu taşınmazın arsa metrekare rayiç değeri (1.867,41 TL/m²) ile kadastro parseli niteliğindeki emsal ... Mahallesi 2329 ada 58 parsel sayılı taşınmazın arsa metrekare rayiç değeri (3.112,36 TL/m²) karşılaştırıldığında, bilirkişi kurulu tarafından belirlenen bedelde bir çelişki oluşturulmadığı, bu duruma göre arsa niteliğindeki taşınmazın, emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak zeminine; resmi birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı da düşülerek binaya karşılık saptanmasında ve kendisini vekille temsil ettiren davalılar yararına tek ve maktu vekâlet ücretine hükmedilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacı idare tarafından düzenlenen kıymet takdir komisyonu raporunda dava konusu taşınmazdaki yapının sınıfı 3/A olarak tespit edildiği halde, hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapı sınıfının 2/B olarak kabul edilmesi suretiyle eksik bedele hükmedilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile bir kısım davalılar vekili Avukat ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
2. Bir kısım davalılar vekili Avukat ... temyiz dilekçesinde özetle; Çorum ilinin en merkezi yerinde bulunan dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmaz üzerindeki yapı için müvekkilleri tarafından yapılan değer artırıcı masrafların dikkate alınmadığını, taşınmazın yıkılması halinde laminant, çelik kapı, iç mobilya, boya gibi malzeme ve imalatların kullanılamaz hale geleceğini, dosyaya sundukları emsal satışın değerlendirmede esas alınmadığını, onun yerine satış tarihi eski olan bir taşınmazın emsal alındığını, davalıların iki ayrı vekille temsil edildiği dikkat alınarak ayrı ayrı nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken tek bir maktu vekâlet ücretine hükmedilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davalılar vekili Avukat ...'ın tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Tespit edilen kamulaştırma bedelinin ilk kararla ödenmesine hükmedilen kısmına ilk karar tarihine kadar, bozma sonrası artan kısmına son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, tüm bedele son karar tarihine kadar yasal faiz uygulanması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar vekili Avukat ...'ın tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinin ikinci paragrafında yer alan "davanın açıldığı tarihten itibaren 4 ay sonrası olan 10.04.2021 tarihinden karar" ibaresinin hükümden çıkartılmasına, yerine "ilk kararla ödenmesine hükmedilen 689.477,19 TL'lik kısmına davanın açıldığı tarihten itibaren 4 ay sonrası olan 11.04.2021 tarihinden ilk karar tarihi olan 07.12.2021 tarihine kadar, bozma sonrası artan 27.650,00 TL fark bedele ise 11.04.2021 tarihinden son karar tarihi olan 07.03.2023" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Bir kısım davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
11.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.