"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1139 Esas, 2022/2718 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Reyhanlı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/407 Esas, 2019/581 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ile bir kısım dahili davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
Bir kısım dahili davalılar tarafından 02.05.2023 tarihinde temyiz dilekçesi verildiği, temyiz eden dahili davalılardan ... ve ...'a kararın 02.02.2023 tarihinde tebliğ edildiği görülmüş olup, her ne kadar 06.02.2023 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle 11.02.2023 tarihli ve 120 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca kanun yollarına başvuru süresi 06.02.2023 tarihi (bu tarih dahil) ile 06.04.2023 tarihi (bu tarih dahil) arası durdurulmuş ve 05.04.2023 tarihli ve 139 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile durma süresi bazı iller ile ilçeler için 01.05.2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar uzatılmışsa da, Reyhanlı bölgesi için süreler uzatılmadığı, adı geçen dahili davalıların temyiz dilekçeleri yasal süre geçirildikten sonra 02.05.2023 günü verildiği anlaşıldığından dahili davalılar ... ve ... yönünden süresinde verilmeyen temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ile bir kısım dahili davalılar tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Hatay ili, Reyhanlı ilçesi, ... Mahallesi 70 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçelerinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda kamulaştırma bedelinin yüksek, kapitalizasyon faiz oranının %4 olarak düşük alındığını, yöre gerçeklerini yansıtmadığını, taşınmaza birim fiyat takdir ederken verim miktarlarının yüksek, üretim masraflarının ise düşük alındığını, %20 objektif değer artışının yüksek hesaplandığını, motopomp ek sulama giderlerinin yansıtılmadığını, taşınmazın askeri yasak bir bölgede olduğunu, değerinin düşürülmesi gerektiğini, taşınmazın değerinin gerçek değerin üzerinde olması gerekenden yüksek hesaplandığını, faiz tarihlerinin doğru olmadığını, acele kamulaştırma bedeline faiz uygulanamayacağını ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın kamulaştırma bedeli 152.029,05 TL olarak belirlenmiş, ancak kamulaştırma bedelinin rayiç bedellerin altında olduğunu, takdir edilen kamulaştırma bedelinin serbest piyasada sulu tarım arazi bedelleriyle karşılaştırıldığında çok düşük kaldığını, bu konuda bilirkişi raporuna karşı yapmış oldukları itirazların değerlendirilmediğini, dava konusu taşınmazın Reyhanlı-Kırıkhan yoluna yakın mesafede olduğunu, objektif değer artırıcı faktörün % 20 olarak uygulandığını, ancak daha yüksek olduğunu, ürün verileri alınırken buğday, saman, mısır ve pamuk ürünlerin münavebeye alınmış olduğunu ancak soğan ve patateste yetiştirilmekte olduğundan bu ürünlerin verim ve üretim değerlendirilmelerinin de dikkate alınarak arazinin bedelinin belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taşınmazın sulu tarım arazisi vasfında kabulü ile getireceği net gelir metoduna göre değerinin tespitinin ve taşınmazın konumu merkezi yerlere ve yollara uzaklığı aynı ve yakın bölgelerden daha önceden dairemizden geçen kamulaştırma dosyalarında uygulanan objektif değer artışı nazara alındığında taşınmaza %20 oranında objektif değer artışının uygulanmasının yerinde olduğu yapılan karşılaştırma neticesinde taşınmazın m² bedelinin adil ve makul oranda belirlendiği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile bir kısım dahili davalılar tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın değeri gerçek değerin üzerinde olması gerekenden yüksek hesaplandığını, faiz tarihlerinin doğru olmadığını, acele kamulaştırma bedeline faiz uygulanamayacağını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep edilmiştir.
2. Bir kısım dahili davalılar temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki davaya konu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir esas alınarak adil ve hakkaniyete uygun olarak bedelinin tespit edilerek, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A.Dahili Davalılar ... ve ... Temyizi Yönünden;
Dahili davalılar ... ile ... dilekçelerinin süre yönünden REDDİNE,
B.Davacı İdare ve Bir Kısım Dahili Davalılar Temyizi Yönünden;
Davacı idare vekili ile bir kısım dahili davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, bir kısım dahili davalılardan 179,90 TL temyiz karar harcının alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.