"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2345 Esas, 2023/554 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/210 Esas, 2022/130 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, Sincan ilçesi, ... Mahallesi 101 ada 299 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için kıymet takdir komisyonu raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, davacı idare tarafından dosyaya sunulan emsallerin değerlendirmede esas alınamayacak nitelikte olduğunu, taşınmazın konumu itibarıyla ticari değerinin yüksek olduğunu, objektif unsurun yüksek oranda uygulanması gerektiğini, kıymet takdir raporunda %20-30 eğimli ekim yapılmayan arazi olduğu belirtilmişse de ekilebilir bir arazi olup getirisinin dikkate alınmadığını, taşınmazın değerinin emsal araştırması ve rayiç bedeller üzerinden tespit edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu, dava konusu taşınmazın tapu kayıtlarında tarla vasfında olduğunu, dava konusu taşınmaz arazi niteliğinde olduğu halde arsa kabul edilmesinin doğru olmadığını, emsal karşılaştırmasının kanunun aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, emsal alınan taşınmaz satışlarının eski tarihli olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın konumu itibarıyla ticari değerinin yüksek olduğunu, emsal nitelikteki satış ilanlarına göre yarı yarıya metrekare birim bedelinin belirlendiğini, dava tarihinden itibaren ülkenin ekonomik durumu nedeniyle taşınmaz fiyatlarında yüksek bir artış meydana geldiğini ve müvekkilinin hak kaybına uğramayacak şekilde karar alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi tevsi alanına isabet etmesi nedeniyle kamulaştırma kapsamında kalan dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp zemine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi göz önünde tutularak kamulaştırma gününden önce özel amacı olmayan emsal arsa satışına göre aynı bölgede yapılan kamulaştırmalar kapsamında Daire denetiminden geçerek kesinleşen bedel de irdelenmek suretiyle değerinin tespit edilmesine, tespit edilen bedelin bankaya bloke ettirilerek kararın kesinleşmesi beklenmeksizin davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tesciline dair kararda, aynı bölgeden Daireye intikal eden ... Mahallesi 101 ada 172 parsel sayılı taşınmaz yönünden Ağustos 2018 tarihi itibarıyla tespit edilen 85,00 TL/m² kadastral birim bedelin Dairenin 2020/1000 Esas sayılı dosyasında, ... Mahallesi 101 ada 453 parsel sayılı taşınmaza Ağustos 2018 tarihi itibarıyla tespit edilen 86,00 TL/m² kadastral birim bedelin Dairenin 2019/2914 Esas sayılı dosyasında uygun bulunarak kesinleştiği, işbu eldeki dosyada somut emsal olarak kullanılan taşınmazın aynı bölgede açılan kamulaştırma davalarına ait bilirkişi raporlarında da kıyas emsal olarak alındığı ve Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2022/9157 Esas, 2022/18326 Karar sayılı ilamı ile denetimden geçerek kesinleştiği ve bu emsalin uygun emsal olduğu da dikkate alındığında, mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak 10.11.2016 tarihli 6758 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile 3152 sayılı Kanun'un 28/A maddesinde yapılan düzenleme ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının valiliğe bağlı ve tüzel kişiliğe haiz özel bütçeli olduğuna dair yasal hüküm getirilmiş olup, davacı kurumun 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceği halde harç alınmasına yer olmadığına ve yatırılan harçların istek halinde yatıran tarafa iadesine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kamu düzenine ilişkin olduğundan resen düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca dosyaya sundukları uzman görüşü niteliğindeki bilimsel mütalaanın dikkate alınmadığını, bu mütalaa ile hükme esas alınan bilirkişi raporu arasındaki çelişkilerin giderilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Ankara ili, Sincan ilçesi, ... Mahallesi 101 ada 299 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine hükmedilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.