"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/952 Esas, 2022/795 Karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/33 Esas, 2021/17 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahekemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle: Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
Dairece verilen karara karşı davacılar vekili tarafından maddi hatanın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, maddi hata düzeltim dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu ... ili, ... ilçesi, Dalda köyü 101 ada 99 parsel sayılı taşınmazın davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde fiilen kullanıldığını, bu nedenle taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın 13.01.2020 tarihli ve 2020/8 sayılı Kamu Yararı Kararı alınan ...-... Çevre Yolu kapsamında kaldığını, kamulaştırma çalışmalarının devam ettiğini, tamamlandığında pazarlık görüşmelerinin başlayacağını, dava şartının gerçekleşmediğini, taşınmazın kullanılamadığı gerekçesi açılan bu davanın idari yargıda tam yargı davası olarak açılabileceğini, kamulaştırmasız el atmanın gerçekleşmediğini, kamulaştırmasız el atma olgusu olmayan bir yerden ecrimisil talep edilemeyeceğini, dava konusu taşınmazda el atma olgusu ispat edilse dahi, dava açıldığı tarih değil, el atıldığı tarih (gün, ay, yıl) kesin olarak tespit edilip bu tarihteki niteliğine göre dava tarihindeki değerinin belirlenmesi şart olduğundan davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
1. Dairenin 23.01.2023 tarihli ve 2022/11587 Esas, 2023/646 Karar sayılı ilâmıyla Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
2. Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili maddi hata düzeltim isteminde bulunmuştur.
3. Davacılar vekili maddi hata dilekçesinde özetle; davalı idare aleyhine açtıkları davayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 123 üncü maddesi gereği geri aldıklarını ancak Dairece bu hususun değerlendirilmeden, kararın onanmasına karar verildiğini, bu nedenle kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun 'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesi.
5. 6100 sayılı Kanun’un 123 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Yapılan incelemede; davacılar vekilinin davalı idare aleyhine açtıkları davadan 17.01.2023 tarihli dilekçe ile vazgeçtiklerini belirttikleri anlaşılmış olup davacılar vekilinin talebinin 6100 sayılı Kanun'un 123 üncü maddesi uyarınca geri alma niteliğinde olduğu gözetilerek ilgili madde uyarınca işlem yapılıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekmektedir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacılar vekilinin maddi hata düzeltim talebinin KABULÜNE, Dairemizin 23.01.2023 tarihli ve 2022/11587 Esas, 2023/646 Karar sayılı ilâmının kaldırılmasına,
2. Davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacılardan peşin alınan harcın istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11 .2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.