"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/420 Esas, 2023/1099 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Büyükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/726 Esas, 2022/36 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın irtifak hakkı karşılığının tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... Mahallesi 1612 ada 69 parsel sayılı taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle fiilen el atıldığını belirterek irtifak hakkı karşılığının davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu edilen taşınmaz üzerinde daha önce herhangi bir kamulaştırma işleminin yapılıp yapılmadığı, üzerinde tesis edilmiş herhangi bir irtifak hakkı tesisinin mevcut olup olmadığı hususlarında TEİAŞ 1. İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğü İstanbul adresinden ve Karayolları Genel Müdürlüğü, BOTAŞ Genel Müdürlüğü ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlardan bilgi alınmasını, tapu kaydındaki muhtemel takyidatların da Tapu Sicil Müdürlüğünden sorulmasını ve tespit edilecek takyidatların taşınmaz değerindeki etkisinin araştırılmasını, yargılama safhalarında ve taşınmazın değerinin tayin ve takdir edilmesi sırasında bu hususların dikkate alınmasını, davacı taleplerinin reddine, yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin davacılara teşmiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatının tespiti ile davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;dava konusu taşınmaz üzerinden geçen enerji nakil hattı nedeniyle usulüne uygun olarak kamulaştırma işlemlerini yaptıklarını, kamulaştırma işleminin kesinleştiğini, Mahkemece yeterli araştırma yapılmadığını, Ziraat Bankasına yazılan müzekkerelere davacı ...'a ödeme yapılıp yapılmadığının sorulduğunu; oysa eski malik ... (Tefik oğlu) adına ödeme yapılıp yapılmadığının sorulması gerektiğini, ... (... ) (... Oğlu) adına 19.749 TL ( eski bedel) kamulaştırma bedelinin, T.C. Ziraat Bankası ... şubesine 30.12.1970 tarihli ve 3457 sayılı yazı ile bloke çek sunulmak sureti ile yatırıldığını, Mahkeme kararının mükerrer ödemeye ve kamu zararına neden olacağını, diğer yandan taşınmazın 4.800,00 TL/m² fiyatının da rayicin üzerinde olduğunu, değer kaybı oranının yüksek belirlendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyada kamulaştırma evrakının o tarihteki zilyet veya malike tebliğ edildiğine dair belge bulunmadığından, kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmadığı, dava konusu taşınmazın üzerinden 2 adet enerji nakil hattı geçmekte olup irtifak alanı 154,89 m² olup enerji nakil hatlarının parselin tamamını kapsadığını, dava konusu taşınmaza 1983 yılından önce el atıldığından, uzlaşma dava şartı olup, davacı vekili tarafından 15.05.2019 tarihinde uzlaşma başvurusu yapıldığı görülmekle, arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın konum ve niteliğine göre belirlenen bedelin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, parselin tamamı üzerinden enerji nakil hattı geçtiğinden %50 değer kaybının yerinde olduğu kabul edildiğinden, davalı vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 2942 sayılı Kanun’un 25 inci maddesi uyarınca hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi, mal sahibi açısından usulüne uygun olarak yapılan tebligatla başlar. Dosyaya sunulan kamulaştırma evrakına göre usule uygun yapılmış bir tebliğat olmadığı gibi kamulaştırma bedelinin ödendiğine dair belge sunulamadığından kesinleşmiş bir kamulaştırmadan bahsedilemeyeceğinden, dosyanın esasına girilerek karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
3. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... Mahallesi 1612 ada 69 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve irtifak hakkı karşılığının tespitinde isabetsizlik görülmemiştir.
4. Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Dava konusu taşınmaza uygulanan tevhit işlemi sonucu 1612 ada 101 parsel sayılı taşınmazın oluştuğu anlaşılmakla; oluşan yeni tapu kaydı ve kadastro krokileri dosyaya getirtilip, mahallinde yeniden keşif yapılarak, oluşan yeni parselin tapu kaydı zemine uygulanıp, yeni oluşan parseldeki el atma durumu tespit edilerek irtifak bedelinin hesaplanması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.