"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/562 Esas, 2023/185 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... ve ... hakkındaki davanın husumetten reddine, davalı ... Başkanığı aleyhine açılan davanın kısmen kablüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçelerinde özetle; İstanbul ili, Kağıthane ilçesi, Talatpaşa Mahallesi, 2300 ada 81 parsel ... taşınmaza kamulaştırmasız el koyma nedeni ile hesaplanacak tazminatın davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda İstanbul Boğazı 2. Karayolu Geçişi Otoyolu nedeniyle irtifak ... tesis edildiğini bedeli ödenerek irtifak hakkının tapuya tescil edildiğini, ek kamulaştırmada 55 m² kısmın kamulaştırılmasına karar verilmiş ise de kamulaştırma işleminin tamamlanmadığını belirterek davanın husumetten reddini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddini talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ana arterde bulunmadığını, uzlaşmanın dava şartı olduğunu, bu prosedür giderilmeden dava açıldığını, imar planındaki kısıtlılıktan sorumlu olmadıklarını, %40 düzenleme ortaklık payı kesintisi gözetilerek değerlendirme yapılması gerektiğini belirterek davanın husumetten ve esastan reddini, aleyhe karar verilmesi halinde tapu kaydındaki takyidatların hükmedilen bedele yansıtılmasını talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
İstanbul 20.Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.03.2016 tarihli ve 2014/301 Esas, 2016/89 Karar ... ilamı ile davanın yargı yolu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.İstanbul 20.Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.03.2016 tarihli ve 2014/301 Esas, 2016/89 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazın altından tünel geçtiği ve taşınmaza fiilen el atıldığı gözetilerek proje bütünlüğü ilkesi gereği işin esasına girilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
İstanbul 20. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.02.2020 tarihli ve 2019/163 Esas, 2020/75 Karar ... ilamı ile davalı ... ve ... hakkındaki davanın husumetten reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kısmen kablüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İstanbul 20. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.02.2020 tarihli ve 2019/163 Esas, 2020/75 Karar ... kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu aşınmazın dava tarihindeki değerinin biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak tapu kaydında ... lehine bulunan daimi irtifak ... nedeniyle meydana gelecek değer düşüklüğü oranına göre belirlenecek miktarın, tazminat bedelinden indirilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... ve ... hakkındaki davanın husumetten reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kısmen kablüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; sorumlu olmadıklarını, hükmedilen bedelin fahiş olduğunu, nispi vekâlet ücreti takdirinin hatalı olduğunu 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) dördüncü ek maddesi gereği maktu harca hükmedilmesi gerektiğini, yeniden tescil hükmü kurulmamasını infazda tereddüt oluşturacağını ileri sürerek mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.9.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu İstanbul ili, Kağıthane ilçesi, Talatpaşa Mahallesi 2300 ada 81 parsel ... taşınmazın 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ve tapudaki irtifak şerhi nedeniyle değer düşülmek suretiyle belirlenen bedelinin davalı ... Başkanlığından tahsili yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın altından tünel geçirildiği, aynı zamanda imar planında kamuya tahsisli olduğu gözetildiğinde proje bütünlüğü ilkesi kapsamında fiili el atma olgusunun gerçekleştiği anlaşıldığından 2942 ... Kanun'un Ek Madde 4 ün eldeki uyuşmazlığa uygulanma imkanı bulunmamaktadır.
4. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla davalı ... Başkanlığının aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Dairemiz bozma ilamı ile tescil hükmü ortadan kalktığından yeniden tescil hükmü kurulmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki; bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı ... Başkanığı temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının 3 üncü bendinden "ilişkin yeniden karar verilmesine yer olmadığına" kelimelerinin çıkarılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
12.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi