"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/284 Esas, 2023/333 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul Anadolu 5. İş Mahkemesinin 12.05.2023 Tarihli ve 2019/362 Esas, 2023/333 Karar Sayılı Kararı
Davalı ... İnşaat Gıda Emlak Nakliye Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi'nin yerleşim yeri adresinin .../Ankara, davalı ...' nin yerleşim yeri adresinin Yenimahalle/Ankara, davalı ... İnşaat Mimarlık Mühendislik Nakliye Ticaret Limited Şirketi' nin yerleşim yeri adresinin Van olduğu, işin yapıldığı yerin ise Akyazı/Sakarya olduğu, somut olayda birden fazla mahkemenin yetkili olduğu, bu durumda seçimlik yetkinin davacı tarafta olduğu, davacı tarafça yetkili mahkeme olarak Sakarya İş Mahkemesinin seçildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Sakarya 1. İş Mahkemesinin 19.07.2023 Tarihli ve 2023/284 Esas, 2023/333 Karar Sayılı Kararı
Uyuşmazlık konusu davada davalıların adresinin Ankara ve Van, işin yapıldığı yerin ise Sakarya olduğu ve somut olayda birden fazla mahkemenin yetkili olduğu, birden fazla yetkili mahkemenin olması halinde davacının seçimlik hakkı olduğu ve davacının istediği mahkemede davasını açabileceğinin sabit olduğu, İstanbul Anadolu 5. İş Mahkemesince ön inceleme duruşmasında yetkisizlik kararı verilmediği, yetkisizlik kararının 17. celsede verildiği, davacı tarafça dosyanın Sakarya'ya gönderilmesi istenilmiş ise de bu talebin ön inceleme duruşmasına kadar yapılması gerektiği bu aşamadan sonra mahkemece yetkisizlik kararı verilemeyeceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu (7036 sayılı Kanun) uyarınca işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinde kalan İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı Kanun’un “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.”
C. Değerlendirme
1. Davanın açıldığı ve ilk derece mahkemesi tarafından karar verilen tarihte yürürlükte bulunan 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde İş Mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Benzer düzenleme, mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun (5521 sayılı Kanun) 5 inci maddesinde ve 5521 sayılı Kanun’da sarahat bulmayan hallerde 6100 sayılı Kanun'a gönderme yapan 15 inci maddesinde de mevcuttur.
2. İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan davalı tarafça süresinde yapılmasa da hakim tarafından kendiliğinden bu husus göz önünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hakim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir.
3. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
4. 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde belirtilen yetki kuralı kamu düzenine ilişkin olup öngörülen yetkili mahkemelerden birini tercih hakkı işçiye aittir. Davacı işçinin kanuni yetkili mahkeme dışında başka bir yer mahkemesinde dava açması tercih hakkını ortadan kaldırmayacağı gibi bu seçim hakkının işverene geçmesi sonucunu da doğurmaz. Başka bir anlatımla seçimlik hak işçide olup, davacı işçinin beyanı doğrultusunda dosyanın yetkili İş Mahkemesine gönderilmesi gerekir.
5. Davacı tarafından davanın açıldığı yer mahkemesi yetkisiz ise de, 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince Sakarya 1. İş Mahkemesinin işin yapıldığı yer mahkemesi olarak yetkili olduğu, davalı ... İnşaat Gıda Emlak Nakliye Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi'nin yerleşim yeri adresinin .../Ankara olduğu için Ankara Batı İş Mahkemelerinin, davalı ...' nin yerleşim yeri adresinin Yenimahalle/Ankara olduğu için Ankara İş Mahkemelerinin, davalı ... İnşaat Mimarlık Mühendislik Nakliye Ticaret Limited Şirketi' nin yerleşim yeri adresinin Van olduğu için Van İş Mahkemelerinin yetkili olduğunun anlaşıldığı, anılan yetkili mahkemelerden birinin davacının tercihine göre belirlenmesi gerektiği, davacı dosyanın işin yapıldığı yer mahkemesi olan Sakarya İş Mahkemelerine gönderilmesini istediği anlaşıldığından uyuşmazlığın Sakarya 1. İş Mahkemesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Sakarya 1. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
22.01.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.