"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/22 Esas, 2023/197 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ordu ili, Kabataş ilçesi, ... Mahallesi 123 ada 26 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; idare tarafından takdir edilen bedelin gerçek bedelin cok altında olduğunu, kıymet takdir raporundaki aleyhe olan hususları kabul etmediklerini, davacı idarenin kendi elemanlarından oluşan komisyon tarafından düzenlenen kıymet takdir raporuyla mahkemenin bağlı olmadığını, taşınmazın ...-Fatsa Karayoluna cepheli olup şehrin en değerli mevkiinde bulunduğunu, kamu kurumlarına, okullara çok yakın olduğunu, tüm belediye hizmetlerinden faydalandığını, alt yapısının tamamlandığını, çevresinde yoğun yapılaşmanın mevcut olduğunu, ulaşımın çok kolay olduğunu, dava konusu taşınmaza nazaran ana caddeye 100 metre uzaklıkta, Kabataş ilçesi, ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 127 Ada, 4 Parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki 27.05.2004 tarihli ve 83 Yev. ile yapılan satış işlemi ile ... ilçesi, ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 343 Ada 3 Parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki, 2012 yılında ... Belediyesince açık artırma yoluyla yapılan satış işleminin emsal olarak alınması gerektiğini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.10.2020 tarihli ve 2017/40 Esas, 2020/160 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2021 tarihli ve 2021/421 Esas, 2021/567 Karar sayılı kararıyla istinaf başvurularının esastan reddine, karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; aynı amaçla kamulaştırılan ve dava konusu 123 ada 26 parsel sayılı taşınmaza yakın mesafede bulunan 123 ada 25 parsel sayılı taşınmaza ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/280 Esas, 2020/22 Karar sayılı dosyasında değerlendirme tarihi olan Temmuz/2013 itibarıyla 371,00 TL/m² birim fiyat takdir edildiği ve bu bedelin Dairemiz denetiminden geçerek 2020/5845 Esas, 2021/3952 Karar sayılı ilâm ile onandığı, ayrıca Dairemizce temyize konu dosya ile aynı tarihte temyiz incelemesi yapılan ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/296 Esas, 2020/79 Karar sayılı dosyasında, aynı bilirkişi heyetince aynı emsal esas alınmasına rağmen, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama uygulamasına göre dava konusu taşınmaza çok yakın mesafede olan 130 ada 1 parsel taşınmaz için 1.122,90 TL/m² birim fiyat belirlendiği hâlde, dava konusu taşınmaz için 605,44 TL/m² birim fiyatı takdir edildiği anlaşıldığından bilirkişi raporu inandırıcı bulunmadığından kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma sonrası yapılan yargılama neticesinde davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekilinin temyiz dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu ve davacı lehine avukatlık ücreti takdiri gerektiğini, bilirkişi raporunun bilimsellikten uzak ve yetersiz olduğunu ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz bedelinin çok düşük olduğunu, yapı ve ağaç bedelinin bozma öncesi kesinleştiğini, usuli kazanılmış hakkın gözetilmediğini, emsal kıyaslamasının hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın merkezi konumda olduğunu, yapı bedelinin hatalı hesaplandığını, takdir edilen ağaç ve yapı bedelinin çok düşük olduğunu, karar tarihi esas alınarak bedel tespiti yapılması gerektiğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararın bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların dışındaki temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Bozma öncesi verilen kararda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapı bedeli bozma konusu yapılmadığı halde, davacı idare ve davalılar lehine oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilerek bozma sonrası verilen kararda yapı ve ağaç bedelinin yeniden hesaplanarak düşük bedele hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
4. Mahkemece verilen ilk kararın bozma ile ortadan kalktığı gözetilmeksizin tescil hususunda karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi doğru görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.