"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/791 Esas, 2023/906 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Çorum 4. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla )Mahkemesinin 22.06.2023 Tarihli ve 2023/91 Esas, 2023/230 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda icra takibi İstanbul ilinde başlatılmış olup davalı şirketin merkezi İstanbul ilinde olduğu, davalı yetki itirazında seçimlik hakkını kullanarak İstanbul Anadolu Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğunu bildirdiği, davalının süresinde yaptığı yetki itirazı yerinde görülerek icra takibinin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu İstanbul Anadolu Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul Anadolu 10. Asliye Ticaret Mahkemesinin 13.11.2023 Tarihli ve 2023/791 Esas, 2023/906 Karar Sayılı Kararı
Davacının haksız tahsil edilen bedele ilişkin istirdat davası açtığı, para alacaklarında davacının yerleşim yerinin yetkili olduğu, davacının da yerleşim yerinin Çorum olduğu, istirdat davasına konu trafik kazasının Çorum ilinde gerçekleştiği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110 uncu maddesi ile Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasının Genel Şartlarının C.7 nci maddesinde motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davaların kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabileceğinin hüküm altında aldığı, davacının da davayı Çorum ilinde açtığı hususları hep bir arada değerlendirilerek karşı yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, istirdat istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) “Menfi tesbit ve istirdat davaları” başlıklı 72 nci maddesinin sekizinci fıkrası şöyledir:
“Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu belirtilerek genel yetkili mahkemelerin yetkisi düzenlenmiş olup menfi tespit ve istirdat davalarında yetki kesin değildir. Bu davalarda kesin yetki kuralı bulunmadığından 6100 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinde belirlenen süre ve yöntemle yetkisizlik itirazında bulunulmaz ise davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir ve mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez.
2. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla genel ve özel yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı davasını, bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
3. Dosya kapsamından, davacının yetkisiz Çorum 4. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinde dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın İstanbul Anadolu 10. Asliye Ticaret Mahkemesinde çözümlenmesi gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul Anadolu 10.Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.