"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: ...Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1091 Esas, 2023/1694 Karar
DAHİLİ DAVALI : ... A.Ş. vekili Avukat ... ...
DAVA TARİHİ : 09.08.2016
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...Anadolu 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/118 Esas, 2022/449 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... Belediyesi yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Belediyesi vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın dahili davalı ... A.Ş. yönünden husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden reddine, davalı ... Belediyesi yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Belediyesi vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;...Mahallesi 648 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın hafriyat dökmek ve etrafını tel örgüyle çevrelemek suretiyle el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; Kanun gereği el atmanın hangi tarihte olduğunun belirlenmesi ve buna göre dava açmadan önce izlenmesi gereken prosedüre uyulup uyulmadığının resen tespiti gerektiğini, dava konusu taşınmazın fiili el atma iddia edilen kısmıyla ilgili yetki ve sorumluluklarının bulunmaması halinde davanın husumet yönünden reddine karar verilmesini, ayrı bir tüzel kişiliğe ve bağımsız bütçeye sahip, yarı ticari nitelikteki özel amaçlı iktisadi teşebbüsler aracılığıyla birçok yerel hizmet yürütüldüğünü, ... A.Ş.'nin de bu kapsamda katı atıkların, tıbbi atıkların ve deniz atıklarının toplanması, nakledilmesi, arıtılması, yakılması ve depolanması, çevre ve peyzaj işlerinin yapılması ile ilgili faaliyet gösteren bir şirket olduğunu, ... A.Ş.'nin tek başına haklarını kullanma ve borçları yüklenme yetkisine haiz bir tüzel kişilik olduğundan davada müvekkili idarenin tazminat sorumluluğunu gerektiren hukuki bir dayanak bulunmadığını, husumetin ... A.Ş.'ye tevcihi gerektiğini, bu nedenle müvekkili yönünden pasif husumet eksikliği nedeniyle davanın reddini talep etmiş; ayrıca davacı tarafın kamulaştırmasız el atma tazminatı ile birlikte ecrimisil talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Dahili davalı ... A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin (i) bendi gereğince hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının usulüne uygun ve çevre kirliliğine sebep olmayacak şekilde bertaraf edilmesine ilişkin hizmetlerin yürütülmesinin büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında olduğunu, ...il sınırları içinde üretilen hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının öncelikle kaynakta azaltılması, toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi ve bertaraf edilmesi gibi hafriyat yönetim hizmetlerinin de ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda olduğunu, genel işleyişte ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının görev ve sorumluluğu bağlamında İstanbul’da ortaya çıkan hafriyat atıklarının bertaraf edileceği, depolanacağı alanları tespit/temin ettiğini ve akabinde Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile belirli bir bedel karşılığında müvekkili şirkete işletmesini devrettiğini, müvekkili şirketin de söz konusu hafriyat sahalarını Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen usul ve esaslara göre işlettiğini, atık sahiplerince sahaya getirilen hafriyat atığını döküm ücreti mukabilinde sahaya kabul ettiğini ve burada depolamak suretiyle bertaraf ettiğini, müvekkili şirketin kendiliğinden herhangi bir araziyi hafriyat sahası olarak belirleyip hafriyat depolamasının söz konusu olmadığını, dava konusu taşınmazın da içinde olduğu 646, 647, 648 ve 649 parsel sayılı taşınmazlara kimliği tespit edilemeyen kişiler tarafından hafriyat, moloz ve benzeri atıkların izinsiz ve kaçak olarak döküldüğünü, bu kaçak dökümlerin arazinin doğal topoğrafik yapısının bozulmasına neden olduğunu, kontrolsüz şekilde yapılan döküm ve dolgunun arazide heyelan, can ve mal kaybına neden olabileceğini tespit eden ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının 14.12.2006 tarih ve 5151 sayılı yazı ile müvekkil şirkete çevre açısından tehlike oluşturan alandaki olumsuzlukların ve risklerin giderilmesi için tekniğine uygun dolgu, zemin düzenleme, tesviye ve rekreasyon çalışması yapılması talimatı verdiğini, ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının bu talimatı ile müvekkili şirketin dava konusu taşınmaz üzerinde faaliyet gösterdiğini ve hafriyat toprağı depoladığını, söz konusu çalışmanın 2010 yılı Haziran ayında tamamlandığını ve sonrasında müvekkili şirketin herhangi bir çalışması olmadığını; ayrıca dava konusu 648 parsel sayılı taşınmazın diğer hissedarları tarafından ...Büyükşehir Belediye Başkanlığına karşı açılan davada ...Anadolu 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.10.2013 tarihli ve 2012/1048 Esas, 2013/514 Karar sayılı kararı ile de kamulaştırmasız el koyma tazminatının ...Büyükşehir Belediye Başkanlığından tahsiline ve davacıların hisselerinin ... adına tesciline karar verildiğini, sonuç olarak dava konusu taşınmaz üzerinde yapılan dolgu çalışmasının ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının talimatı ile yapıldığı ve taşınmazın diğer hissedarları tarafından açılan davada ... lehine tesciline karar verildiği dikkate alınarak öncelikle davanın müvekkili şirket yönünden husumet yokluğu nedeniyle usulden reddini istemiş, aksi takdirde haksız davanın esastan reddine, yargılama harç ve giderleri ile avukatlık ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın dahili davalı ... A.Ş. yönünden husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Belediyesi vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmasız el atma şartlarının oluşmadığını, müvekkil idareye husumet yöneltilemeyeceğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğunu, bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kaldırma kararı ile kamulaştırmasız el atma tazminatı yönünden kesinleşen ve karşı taraf yararına usuli kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin yeniden incelenmesine hukuken imkan olmadığı; ancak davacı tarafın benzer nitelikteki çevre taşınmazların ne şekilde kiraya verildiği hususunda bir açıklamada bulunmadığı, emsal kira sözleşmeleri ibraz etmediği, Mahkemece yapılan araştırmalardan da sonuç elde edilemediğinden sübut bulmayan ecrimisile ilişkin talebin reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; ecrimisil talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen itirazları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nu 6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin davacı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekili ile davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan alınması gereken 427,80 TL temyiz harcının alınmasına, aşağıda yazılı kalan harcın davalı ... Başkanlığından alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.