"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3653 Esas, 2023/4215 Karar
DAVA TARİHİ : 05.03.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çeşme 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/121 Esas, 2023/133 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 22 nci maddesine göre idarenin davacıya geri alım hakkını kullandırmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; ...'ya ait tapuda İzmir ili, Çeşme ilçesi, Musalla Mahallesi 421 ada 18 ve 22 parseller ile 422 ada 3, 4 ve 28 numaralı parsellerin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünün 14.07.1993 tarihli ve 1993/114 sayılı "Kamu Yararı" kararı çerçevesinde Urla-Çeşme Otoyolunun Km:77+100-84+055 arasında ve Ovacık Köyü Musalla Mahallesi sınırları içerisine Otoyol, kavşak ve emniyet sahası tesis etmek amacı ile kamulaştırıldığını, kamulaştırmanın otoyol, kavşak ve emniyet sahası tesis etmek amacıyla yapıldığını, kısa bir süre önce, Çeşme Musalla Mahallesinde bulunan ... Eğitim ve Dinlenme Tesisi'nin, yukarıda bilgileri verilen kamulaştırılan mülklerinin bir kısmının bulunduğu yer üzerine inşa edildiğini öğrendiği, Karayolları Genel Müdürlüğünün Çeşme Eğitim ve Dinlenme Tesislerinin inşa edildiği alan bakımından, kamulaştırma işleminin hukuk ve kanuna açıkça aykırı olduğunu ve müvekkilin mülkiyet hakkını ihlal ettiğini, kamulaştırma amacına aykırı olarak kullanılan taşınmazların müvekkile iadesi mümkün olmadığından, kamulaştırma amacına aykırı kullanım nedeniyle müvekkilin uğradığı zararlarının tazmini için işbu davanın açıldığını, kamulaştırma amacına aykırı olarak kullanılan taşınmazların kamulaştırma tarihinde müvekkile ödenen bedeli ile işbu dava tarihindeki bedeli arasındaki farkın belirlenmesi suretiyle davacının uğradığı zararın tespitini, uğradığı zararlara karşılık olarak fazlaya ilişkin hakların saklı tutarak şimdilik 20.000,00 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu İzmir ili, Çeşme ilçesi, Musalla Mahallesi, 421 ada 18 ve 22 parsel ve 422 ada, 3, 4, 28 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma işlemlerinin, Karayolları Genel Müdürlüğünce alınmış olan 14.07.1993 tarihli ve 1993/114 sayılı Kamu Yararı Kararına göre tamamlandığını, taşınmazların tapu terkin işlemleri, 12.10.1995 tarihinde 4044 yevmiye ile Çeşme Tapu Müdürlüğünde yapılan işlemler sonucu tamamlanarak, kamulaştırma bedellerinin taşınmaz mal maliki davacı ... Tunçer SAKA'ya 16.10.1995 tarihinde ödendiğini, Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 1995/432 Esas, 1996/426 Karar sayılı kararına göre kamulaştırma bedelinin artırılması davasına ilişki tespit edilen kamulaştırma fark bedelinin de malikine ödendiğini, İzmir-Urla-Çeşme Otoyolu ihalesi kapsamında ihale konusu işin yer teslimi ve işe başlama tarihinin 10.12.1998 olduğunu, davaya konu olan ... Çeşme Eğitim ve Dinlenme Tesisinin yapımı Karayolları Genel Müdürlüğünce alınmış olan 14.07.1993 tarihli ve 1993/114 sayılı Kamu Yararı Kararı kapsamında kamulaştırma sınırı içinde tamamlandığını, davanın idari yargıda tam yargı davasının konusunu oluşturabileceğini, davanın öncelikle idari yargı yolu görevli olmasından dolayı görevsizlikten reddine, hukuki mesnetten yoksun davanın esas ve usulden reddine; davada el atma olgusu kanaatiyle hüküm kurulacak olur ise kamulaştırmasız el atma bedeli tespit edilirken; taşınmaz üzerinde bulunan ipotek, haciz ve şerhlerin kaldırılarak, ... adına tescili ile yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazlara ilişkin olarak kamulaştırma kararının otoyol yapımı amacıyla alındığı hâlde, 421 ada 18 ve 22 parseller üzerinde davalı idarece kullanılan eğitim ve dinlenme tesisleri bulunduğunu, amacına aykırı kullanım nedeniyle davacının mülkiyet hakkının ihlal edildiğini belirterek, davanın kabulü gerektiğini savunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile mahallinde yapılan keşif sonucunda alınan bilirkişi raporu ile dava konusu 421 ada 18 ve 22 parseller üzerinde, Karayolları Genel Müdürlüğünün Çeşme Eğitim ve Dinlenme tesislerinin bulunduğu, 422 ada 3, 4, 28 parseller üzerine ise karayolu yapıldığı belirlenmiş, taşınmazların tamamının 14.07.1993 tarihli ve 1993/114 sayılı kamu yararı kararı ile Urla-Çeşme Otoyolu projesi kapsamında kamulaştırıldıkları, davacı tarafından açılan kamulaştırma bedelinin artırılması davası sonucunda Çeşme Asliye Hukuk Mahkemesinin 1995/432 Esas,1996/426 Karar sayılı kararı ile bedelin artırıldığı, icra takibi yapılarak artırılan bedelin tahsil edilmiş olduğu, her ne kadar, 421 ada 18 ve 22 parsel sayılı taşınmazların otoyol kullanımında olmadığı anlaşılmış ise de davacı idarenin sosyal tesis yapımı için kamulaştırma yetkisi bulunduğu, taşınmazların davacı idarenin kullanımında olduğu dikkate alındığında 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinde tanımlanan koşulların bulunmadığı kanaatine varılarak, davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak Kamulaştırma amacı dışında kullanılan taşınmazın geri alım hakkını kullandırılmaması nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.