"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/291 Esas, 2023/549 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Tüzel Kişiliği adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, uyulan bozma kararı uyarınca davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 18.03.2025 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı idare vekili Avukat ... ve davalı vekili Avukat ... gelmiştir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Yalova ili, ... ilçesi, ... köyü 155 ada 32 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Tüzel kişiliği adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın niteliğine uygun bedel tespit edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 23.05.2019 tarihli ve 2018/526 Esas 2019/352 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 04.03.2021 tarihli ve 2019/2993 Esas, 2021/463 Karar sayılı kararı ile Yalova ili, ... ilçesi, ... köyü 155 ada 32 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesine ilişkin İlk Derece Mahkemesince verilen karara davalı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile aynı köyden geçen dosyalardaki m² birim bedelleri dikkate alınarak objektif değer artışı uygulanmak suretiyle hesaplanan bedel üzerinden yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 04.03.2021 tarihli ve 2019/2993 Esas, 2021/463 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Dairemize aynı bölgeden intikal eden dosyalarda kuru arazide münavebeye 2. yıl ürünü olarak karpuz ürününün alındığı anlaşıldığından, 2. yıl ürünü olarak münavebeye buğday ürünü alınan bilirkişi kurulu raporu hükme esas alınmak suretiyle eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olduğundan ve dava konusu taşınmaza bitişik ve benzer özelikte bulunan, aynı asfalt yola cepheli bulunan 155 ada 30 parsel sayılı taşınmaza aynı değerlendirme tarihi itibarıyla %25 oranında objektif değer artışı uygulandığı ve bu oranın Dairemiz denetiminden geçtiği gözetildiğinde %25 objektif değer artışı uygulanması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Direnme Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.05.2022 tarihli ve 2022/732 Esas, 2022/1164 Karar sayılı kararı ile bozma kararına direnilmesine karar verilmiştir.
C.Dairemizce Yapılan İnceleme Sonucu Dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna Gönderilmesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin11.05.2022 tarihli ve 2022/732 Esas, 2022/1164 sayılı direnme kararının yerinde olmadığı anlaşıldığından, Dairemizin 18.10.2022 tarihli ve 2022/9822 Esas, 2022/14146 Karar sayılı ilamı ile temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın 6763 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesi ile değişik 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
D. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan inceleme sonunda verilen 29.11.2022 tarihli ve 2022/5-11092 Esas, 2022/1774 Karar sayılı kararı ile (1) numaralı uyuşmazlık yönünden direnme kararının yerinde olduğunu, objektif değer artışına ilişkin (2) numaralı uyuşmazlık yönünden Daire kararında gösterilen nedenlerle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
E. Dairemizce Yapılan İnceleme Sonucu Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine Gönderilmesi Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan inceleme sonunda verilen 29.11.2022 tarihli ve 2022/5-1092 Esas, 2022/1774 Karar sayılı kararı ile Dairemiz bozma kararında yer alan objektif değer artışının % 25 olması gerektiğine ilişkin (2) numaralı uyuşmazlık yönünden direnme kararının Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı bozulmasına karar verildiği belirtilerek inceleme ve işlem yapılmak üzere dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir,
F. Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Son Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile objektif değer artışına ilişkin bozma kararı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu, objektif değer artışı oranının yüksek olduğunu, münavebe ürün verimlerinin yüksek hesaplandığını ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; gerçek kamulaştırma bedeline ulaşılamadığını, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin gerçeği yansıtmadığını, objektif değer artışı oranının düşük alındığını, bilirkişilerin gerçeğe aykırı rapor tanzim ettiğini, tespit edilen metrekare değerinin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
C. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın ilk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.