"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2959 Esas, 2023/2866 Karar
DAVA TARİHİ: 07.12.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/609 Esas, 2023/425 Karar
Taraflar arasındaki el atmanın önlenmesi istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu... ili, ...,... köyü 117 ada 64 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın yol yapılmak suretiyle el atıldığından bahisle el atmanın önlenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, davanın reddi gerektiğini, öncelikle... İl Özel İdaresinin 30.12.2022 tarihli ve 35766 sayılı yazısı ile dava konusu yolun Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünün talebi ile... İl Özel İdaresi tarafından yapıldığının belirtildiğini, bu durumunda davanın ayrı tüzel kişiliğe haiz olan... İl Özel İdaresine yahut Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne yönetilmesi gerektiğini,... Valiliğine yöneltilmesinin doğru olmadığını, bu nedenle öncelikle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulü ile dava konusu taşınmaza el atmanın önlenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;... İl Özel İdaresinin 30.12.2022 tarihli yazısı ile dava konusu yolun Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünün talebi ile... İl Özel İdaresi tarafından yapıldığının belirtildiğini, bu durumda davanın ayrı tüzel kişiliğe haiz olan... İl Özel İdaresine yahut Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne yöneltilmesi gerekirken... Valiliğine yöneltilmesinin doğru olmadığını, bu nedenle öncelikle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu yolun 2019 yılından bu yana kulanılmakta olup üstün kamu yararı mevcut olduğunu, söz konusu yolun davacıların mülkiyetinden doğan haklarını kullanmalarını engellemediği gibi; geçen yol ve yurdun yapıldığı parselin, davacıların parseline olan yakınlığı nedeniyle, davacılara ait taşınmazın değerini arttırdığını, belirlenen meblağın çok yüksek olduğunu, emsal alınan taşınmaz ise Ada Mahallesinde olup dava konusu taşınmaza çok uzakta olduğundan bu taşınmazın emsal alınmasının mümkün olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamından taşınmaza sıcak asfaltın İl Özel İdaresi tarafından döküldüğünün anlaşılması nedeniyle husumetin davalı kuruma yöneltilmesinde, davaya konu taşınmazın bir kısmına yol yapmak suretiyle davalı kurumca müdahale edildiğinin tüm dosya kapsamından anlaşılması karşısında dosyada mevcut bilirkişi raporu ile ek raporlar doğrultusunda karar yerindeki gerekçeyle davacının davasının kabulüne karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla davalı idarenin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, müdahalenin men'i talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinde;... İl Özel İdaresinin 30.12.2022 tarihli cevabi yazısında, dava konusu taşınmazı kapsayacak şekilde yapılan asfalt yol ile ilgili Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünün talebi ve Valilik makamının Olur'u ile idareleri tarafından yapıldığının ve hükme esas alınan fen raporunda da Kredi Yurtlar Kurumuna bağlı Seyyid İbrahim Bilal Kız Öğrenci Yurduna ulaşmak için dava konusu taşınmazın bir kısmına asfalt dökülerek yol olarak kullanıldığının belirtilmesi karşısında dava konusu taşınmaza el atan sorumlu idare tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
3. Davacılardan ...'ın tapu malikleri ile hukuki irtibatını gösteren veraset ilamı veya diğer belgeler dosya arasına alınarak, adı geçen davacı ile tapu malikleri arasındaki hukuki irtibat tereddüte mahal vermeyecek şekilde kesin olarak tespit edildikten sonra karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.