"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/271 Esas, 2023/426 Karar
DAHİLİ DAVALI : ... vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 21.08.2013
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...ili, ...,...Mahallesi 1471 ve 1472 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların ...Havaalanının yanı başında yüksek verimli, sulak, ulaşım kolaylığına sahip kıymetli bir arazi olduğunu, idarece takdir edilen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazların gerçek bedelinin belirlenmesini talep etmiştir.
2. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu 1472 parsel üzerinde okul binası bulunduğunu, taşınmaz üzerinde yer alan okul ve Bakanlıklarına ait diğer muhdesatlar için belirlenen bedelin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 24.12.2015 tarihli ve 2013/535 Esas, 2015/295 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 24.12.2015 tarihli ve 2013/535 Esas, 2015/295 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ile dahili davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu 1472 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 250 m² alanlı okul binasının dava tarihi itibarıyla geçerli olan Yapı Yaklaşık Birim Maliyetlerine ilişkin tebliğe göre 3/B grubu yapı olarak değerlendirilmesi ve buna göre değer biçilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve temyiz eden dahili davalı ... Bakanlığının sıfatına göre bu davalı lehine tespit edilen kamulaştırma bedeline 28.12.2013 tarihinden karar tarihi olan 24.12.2015 gününe kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, mahkemece infazda tereddüt oluşturacak şekilde faiz hükmü kurulması, doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece 09.12.2021 tarihli ve 2020/2 Esas, 2021/357 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 09.12.2021 tarihli ve 2020/2 Esas, 2021/357 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; bozma ilamı öncesi dava konusu 1471 parsel sayılı taşınmazda bulunan ağaç bedeli 35.712,00 TL ve 1472 parsel sayılı taşınmazda bulunan ağaç bedeli 34.338,00 TL ile 1471 parsel sayılı taşınmazda bulunan yapı bedeli 138.509,00 TL olarak belirlendiği ve bu hususta bozma yapılmadığı halde, usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek bozma sonrası 1471 parsel sayılı taşınmazda ağaç bedeli olarak 17.510,00 TL, 1472 parsel sayılı taşınmazda ağaç bedeli olarak 18.202,00 TL ve 1471 parsel sayılı taşınmazda yapı bedeli olarak 138.187,00 TL'ye hükmedilmesi, kabule göre de bozma öncesi depo edilen toplam 3.074.579,00 TL kamulaştırma bedelinden bozma sonrası hükmedilen toplam 3.056.544,00 TL kamulaştırma bedelinin mahsubu ile fazla depo edilen 18.035,00 TL kamulaştırma bedelinin davacı idareye iadesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve bozma öncesi tespit edilen bedelin yasal faizi olarak 554.940,45 TL depo edildiği dikkate alınmaksızın yasal faize hükmedildiği gibi, tespit edilen kamulaştırma bedeline 22.12.2013 tarihinden ilk karar tarihi olan 24.12.2015 tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi gerekirken, son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi, ... dahili davalı olduğu hlde, gerekçeli karar başlığında davalı olarak gösterilmesi, dava konusu ... 1471 parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıların bedelinin davalı ... Başkanlığına ödenmesine karar verilmesi gerekirken, dahili davalı ... Bakanlığına ödenmesine karar verilmesi, 1472 parsel sayılı taşınmazda bulunan yapı bedeli 113.645,00 TL olduğu halde, hükümde 162.350,00 TL olarak yazılması doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; m² birim bedeli ile ağaç bedellerinin yüksek hesaplandığını, müvekkili idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, dava tarihinden 4 ay sonrası 22.12.2013 tarihi iken hükümde 22.02.2013 olarak gösterildiğini, tespit edilen bedele ilk karar tarihine kadar işleyen yasal faiz 551.685,26 TL olup fazla depo edilen 3.255,19 TL faizin iadesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde özetle; hüküm açık ve anlaşılır nitelikte olmadığı gibi müvekkilinin usuli kazanılmış hakkı ihlal edilerek düşük bedele hükmedildiğini, karar ... yönünden bozulduğu hâlde müvekkili idare yönünden yeniden bedel hesaplanmasının hatalı olduğunu, muhdesat ve ağaçlar için düşük bedele hükmedildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Dahili davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, ödemenin ne şekilde ve ne zaman yapılacağının hükümde açıkça belirtilmediğini, ödeme için bankaya müzekkere yazılmasına karar verilmediğini, vekâlet ücretinin davalılara değil davalı ve dahili davalıya verilmesine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesi hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Bozmaya uyularak karar verilmişse de bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. Birinci bozma kararı öncesi dava konusu 1471 parsel sayılı taşınmazda bulunan ağaç bedelinin 35.712,00 TL ve yapı bedelinin 138.509,00 TL, 1472 parsel sayılı taşınmazda bulunan ağaç bedelinin ise 34.338,00 TL ile olarak belirlendiği ve bu hususta bozma yapılmadığı, yalnızca 1472 parsel sayılı taşınmazdaki bina yönünden kararın bozulduğu anlaşılmakla, 1471 parsel sayılı taşınmazın toplam kamulaştırma bedelinin 1.305.221,00 TL ve 1472 parsel sayılı taşınmazın toplam kamulaştırma bedelinin 1.785.983,00 TL olmak üzere kamulaştırma bedelinin toplam 3.091.204,00 TL olarak tespiti ile eksik kalan 16.625,00 TL kamulaştırma bedelinin depo edilmesi için davacı idare vekiline süre verilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek eksik bedele hükmedilmesi hatalıdır.
5. Tespit edilen bedele 22.12.2013 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerekirken faiz başlangıç tarihinin hükümde 22.02.2013 olarak gösterilmesi yerinde değildir.
6. Tespit edilen kamulaştırma bedelinin davalı ve dahili davalıya kararın kesinleşmesi beklenmeksizin derhal ödenmesi için ilgili bankaya müzekkere yazılmasına hükmedilmemesi doğru değildir.
7. Hükmedilen vekâlet ücretinin davalı ve dahili davalıya ödenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davalılara ödenmesine karar verilmesi bozmayı gerektir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz istemlerinin kabulü ile Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
23.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.