"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1537 Esas, 2024/695 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/237 Esas, 2023/99 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kütahya ili, ... ilçesi, ... köyü 105 ada 15 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın maden sahası olduğunu, dava konusu taşınmazın bulunduğu mevkiinin en verimli ve en değerli arazisi olduğunu, dava konusu taşınmazlarda bor madeninin çıktığını, dava konusu taşınmazın önünden ...-Tavşanlı-Kütahya anayolunun geçtiğini ve bu durumun dava konusu taşınmazın değerlerini kat kat artırdığını, dava konusu taşınmazda yılda 2-3 defa ürün ve mahsül alınabildiğini, dava konusu taşınmazda arpa, buğday, nohut, fiğ yetiştirebildiği gibi kavun, salatalık, domates, karpuz, fasulye, mısır, şeker pancarı, yonca, korunga, ceviz, elma, armut, vişne, ... ağaçları ve meyvelerinin de yetiştiğini, dava konusu taşınmazda hem kuru hem de sulu tarım yapılabildiğini, dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, dava konusu taşınmazın Belediye hizmetlerinden faydalandığını, tüm bu nedenlerle tespit edilecek ve hesaplanacak tüm kamulaştırma bedellerinin ve diğer tüm bedellerin en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davacıdan tahsili ile müvekkiline verilmesine, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle;mahkemece takdir edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz tarla olarak gösterilmiş olup, dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, dava konusu taşınmazın sulak arazi olduğunu, bilirkişilerce belirlenen kapitalizasyon faiz oranına da itiraz ettiklerini, bilirkişilerce belirlenen objektif değer artışı oranının çok düşük olduğunu, dava konusu taşınmaza ait ve taşınmaz üzerinde bulunan işletmelerin kamulaştırma bedeli hesaplanırken dikkate alınmadığını, kamulaştırma bedelinin yeniden hesaplanması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza net ürün gelirine göre değer biçilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre uygulanan %4 kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranının uygun olduğu, bilirkişi heyeti raporunda belirtilen verilerin resmi tarım verileri ile uyumlu olduğu, dava konusu taşınmazın niteliği dikkate alınarak tespit edilen metrekare bedellerinin makul ve adil olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmazın idarece düzenlenen kıymet takdiri raporunda kuru tarım arazisi olarak nitelendirildiği, hükme esas alınan raporda ise dava konusu taşınmazın nasıl sulandığı belirtilmeden bölgedeki genel duruma dayanılarak sulu tarım arazisi olarak değerlendirildiği, dikkate alındığında öncelikle dava konusu taşınmazın sulu veya kuru arazi vasfının araştırılarak çelişkinin giderilmesi gerekirken, çelişki giderilmeden sulu tarım arazisi kabul edilerek eksik inceleme ile hüküm kurulması ve taşınmazın gerçek niteliği tespit edildikten sonra değerlendirme tarihindeki İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri dosya arasına alınıp, raporun resmi verilere uygunluğu denetlenerek, hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
4. Dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan yapılara, yüzölçümleri, yaşları, sınıfı ve resmi birim fiyatları ile yıpranma oranı belirtilmeden soyut ifadelerle değer belirlenmesi doğru görülmemiştir.
5.Bilirkişi raporunda taşınmaz üzerinde bulunan meyve ağaçlarının dosyada yer alan veriler ile denetlenebilir olmaması nedeniyle, dava tarihine göre maktu ağaç verileri getirilerek yaş, cins, verim durumları ve adedi belirtilerek değer biçilmesi gerektiğinden kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.