"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/750 Esas, 2023/642 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Batman 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 10.10.2023 Tarihli ve 2022/249 Esas, 2023/172 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği 19.12.2022 tarihli cevap dilekçesinde davalının ikametgahının Aşağı ... Saray Sokak No:4/3 Merkez/Niğde adresi olduğundan bahisle yetki ilk itirazında bulunduğu, yapılan adres araştırmasında davalının yerleşim yeri adresinin Niğde ili ... olduğunun anlaşıldığı, her ne kadar davacı vekili cevaba cevap dilekçesinde müvekkilinin Batman'da ikamet ettiğini belirtmiş ise de yapılan adres araştırması neticesinde davacının adresinin Fırat Mahallesi 613. Sokak Kapı No:12 Kurtalan/Siirt olduğunun anlaşıldığı, vekaletnamede davacının adresinin Bölüktepe ... Kurtalan/Siirt olduğu, yine Kurtalan Cumhuriyet Savcılığına verilen ifade tutanağında da davacının adresinin Bölüktepe ... Kurtalan/Siirt olduğunun görüldüğü, haksız fiil olması nedeniyle uyuşmazlığa 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 16 ncı maddesi uygulansa dahi davalının ya da davacının Batman ilinde ikamet ettiğine, zararın ya da haksız fiilin Batman ilinde meydana geldiğine dair dosyada hiç bir delilin bulunmadığı, davacı tarafından yetkisiz mahkemede dava açıldığı ve süresinde yetki ilk itirazı ileri sürüldüğüne göre seçimlik hakkın davalıya geçeceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Niğde 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.11.2023 Tarihli ve 2023/750 Esas, 2023/642 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda, taraflar arasındaki uyuşmazlığın irade sakatlığına dayanan alacak sözleşmesinden kaynaklandığı, davalının ikametgahının Niğde ili olduğundan 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde düzenlenen genel yetki kuralı uyarınca Niğde Mahkemelerinin genel yetkili olduğu, ancak aynı Kanun'un 10 uncu maddesindeki özel yetki kuralına göre, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemelerinin de davaya bakma hususunda yetkili olduğu, karşılıklı edimleri içeren (iki taraflı) sözleşmelerde, ifa yeri belirlenirken, uyuşmazlık konusu ifanın hangi tarafa ait olduğu ve ne şekilde, nerede gerçekleştirileceğinin esas alınması gerektiği, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 89 uncu maddesinin, para borçlarının alacaklının ikametgâhında ödeneceğini öngördüğü, bu durumda, davacının talebi para alacağına ilişkin olup, para alacağına ilişkin davalarda alacaklının ikametgahının bulunduğu yer mahkemeleri de yetkili olduğu, davacı alacaklının ikametgahı Merkez/Batman olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, alacağın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un 6 ncı, 10 uncu ve 115 inci maddesi, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 50 nci maddesi
C. Değerlendirme
1. İlamsız bir takipte yetkili icra dairesi de 2004 sayılı Kanun'un 50 nci maddesinin yollaması ile 6100 sayılı Kanun'un genel hükümlerine göre belirlenecektir. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesine göre genel yetkili icra dairesi, davalı gerçek veya tüzel kişinin takibin yapıldığı tarihteki yerleşim yeri icra dairesidir. Yine aynı Kanun’un 16 ncı maddesine göre ise haksız fiilden doğan uyuşmazlıklarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi icra dairesi de yetkilidir. Aynı Kanun’un 10 uncu maddesine göre ise sözleşmeden doğan davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceği hüküm altına alınmış olup, bu sebeple sözleşmeden doğan para borcunun tahsili için başlatılan takipte, sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi de yetkili kılınmıştır. Takibin konusu sözleşmeden kaynaklı para borcu olduğunda, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesine göre, aksi kararlaştırılmadıkça para borçları alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde ifa edilecektir.
2. Dosya kapsamından, davacı vekilince, müvekkilinin www.arabam.com adlı internet sitesinden 72 AY 890 plakalı aracın ilanını gördüğünü, aracın alımı için davalı ile görüştüğünü, 667.000,00-TL'yi davalının TR .... Iban numaralı hesabına gönderdiğini, sonrasında davalıya ulaşamadığını, aracın zilyetliğini devir alamadığını beyan ederek davalının Batman İcra Müdürlüğünün 2022/25912 Esas sayılı icra dosyasında yapılan takibe itirazının iptalini talep ve dava ettiği, davalı vekilince de müvekkili ile davacının aynı iş yerinde çalıştığı, davacının müvekkiline kendisine bir yerden para geleceğini kendi banka hesaplarını kullanamadığını bunun için müvekkile ait banka hesaplarını kullanması gerektiğini söylediği, müvekkilinin de bu söylemlere iyi niyetinden dolayı inanıp kendisine ait olan Garanti Bankası ... şubesinin tüm bilgilerini şüpheliye verdiğini, aynı kişi müvekkilin banka hesap bilgilerini kullanarak başka bir telefondan mobil bankacılık uygulamasını indirip bu uygulamanın üzerinden gelen paraları başka hesaba aktardığını, müvekkilinin böyle bir borcu bulunmadığını ileri sürdüğü, bu hali ile taraflar arasında bir havale ilişkisi bulunduğunun itilafsız olduğu anlaşılmaktadır.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
4. Somut olayda, davacının alacağının tahsili için Batman İcra Dairesinde takip başlatıldığı, davalının sadece borca itiraz ettiği, böylelikle icra dairesinin yetkisinin kesinleştiği anlaşılmaktadır. İcra dairesinin yetkisine itiraz edilmemesinin o yerdeki mahkemeyi itirazın iptali yönünden yetkili hale getirmezse de davacının birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, yetkisiz Batman Mahkemelerinde davacının dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak merkezinin bulunduğu Niğde Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Niğde 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Niğde 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,23.12.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.