"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1480 Esas, 2024/448 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Malatya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/586 Esas, 2023/260 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan muhdesat kamulaştırma bedelinin tespiti davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Malatya ili, ... ilçesi, ... 1046 ada 334 parsel (imar uygulaması sonucu 6466 ada 6 parsel) sayılı taşınmazın imar planında yolda kalması nedeniyle üzerindeki muhdesatın kamulaştırma bedelinin tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu muhdesatlar için belirlenen kamulaştırma bedelini kabul etmediklerini, belirlenen bu bedelin dava konusu muhdesatların gerçek değerini yansıtmadığını, bu nedenle mahkemece uzman bilirkişiler marifetiyle mahallinde keşif yapılmak suretiyle dava konusu muhdesatların gerçek değerinin tespit edilerek müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu muhdesatlar için belirlenen kamulaştırma bedelini kabul etmediklerini, belirlenen bu bedelin dava konusu muhdesatların gerçek değerini yansıtmadığını, bu nedenle mahkemece uzman bilirkişiler marifetiyle mahallinde keşif yapılmak suretiyle dava konusu muhdesatların gerçek değerinin tespit edilerek müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne muhdesat bedelinin tespiti ile bedelin davalılara ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmaz üzerindeki muhdesatların bedeli hesaplanırken; müştemilatlar ayrı ayrı değerlendirilmiş olup, yapının yaşına ilişkin aşınma ve eksik imalat oranları düşülmeyerek bedelin çok yüksek hesaplandığını, davaya konu taşınmazın alt ve üst yapı hizmetlerinden azami ölçüde faydalandığını, her türlü sosyal yapılara yakın olduğunu, etrafında yapılaşmanın yoğun olduğu vs. hususlar nazara alınarak bedel hesaplandığını, idarece tapu maliklerine arsa karşılığında başka parsellerden yer verildiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın zemin kısmı üzerinde bulunan muhdesatların kamulaştırma bedelinin az tespit edildiğini, yapıların kamulaştırma bedeli tespit edilirken ülkenin ekonomik koşulları, paranın satın alma gücü, gerçek piyasa enflasyon oranının, inşaat maliyetlerinde meydana gelen orantısız yükselişlerin, serbest piyasa daire satış fiyatlarının dikkate alınarak değer tespitinin yapılması gerektiğini, yapılar yeni olmasına rağmen tespit dosyasında bilirkişilerce verilen rapora aykırı olarak fazla yıpranma payı düşürüldüğünü, yapılarda düşürülen % 32, % 40, % 50 oranındaki yıpranma payların indiriminin hatalı olduğunu, taşınmaz üzerinde bulunan tüm yapıların bir bütün olarak 3A sınıfına göre değer tespiti yapılması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince takdir edilen bedelin düşük olduğunu, yapıların değerinin çok az tespit edildiğini, yapıların kamulaştırma bedeli tespit edilirken; ülkenin ekonomik koşulları, paranın satın alma gücü, gerçek piyasa enflasyon oranının, inşaat maliyetlerinde meydana gelen orantısız yükselişlerin, serbest piyasa daire satış fiyatlarının dikkate alınarak değer tespitinin yapılması gerektiğini, yapılar yeni olmasına rağmen bilirkişilerce yapılan değerlendirmede fazla yıpranma payı düşürüldüğünü, taşınmaz üzerinde bulunan tüm yapıların bir bütün olarak 3A sınıfına göre değerinin tespit edilmesi gerektiğini, taşınmaz üzerinde bulunan değişik yaş ve cinsteki ağaçların değerinin çok az tespit edildiğini, bilimsel veri ve hesaplama yöntemlerine aykırı olarak hesaplama yapıldığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İmar planında yolda kalan yapılara, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise yaş, cins ve sayısına göre maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gibi davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu kanaati ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalılar arasındaki muhdesat kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu yapılara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek; ağaçlara ise yaş, cins, verim durumu ve sayısına göre maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Bedeline hükmedilen muhdesatın davacı idareye aidiyetine karar verilmesi gerekirken bu hususta karar verilmemiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "muhdesatın davacı idareye aidiyetine" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.