"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1196 Esas, 2024/759 Karar
DAVA TARİHİ : 20.12.2016
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ..., ... 106 ada 3 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.10.2020 tarihli ve 2016/560 Esas, 2020/521 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.12.2022 tarihli ve 2022/349 Esas, 2022/372 Karar kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir esas alınarak değer biçilmesinin ve belirlenen bedelin bloke ettirilerek davalıya ödenmesine karar verilmesinin doğru olduğunu, bu hususta tarafların istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğunu, ancak belirlenen kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesi ve faiz bitiş tarihi yönünden kararın düzeltilmesi gerektiğinden; davacı idare vekilinin istinaf isteminin reddi ile davalı vekilinin istinaf isteminin kısmen kabul edilerek karar düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 22.12.2022 tarihli ve 2022/349 Esas, 2022/372 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının kıymet takdir tutanağındaki özellikleri ile hükme esas alınan rapordaki belirtilen özelliklerinin farklı olduğu, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan ve değerlendirme tarihi olan 2016 yılına ait Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğe göre yapı sınıfı ve yıpranma oranının bilimsellikten uzak olarak gerekçesiz belirlendiği, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıların dosyada bulunan fotoğrafları ile uydu fotoğrafları esas alınarak sınıfına uygun birim fiyatları ve yaşları belirlenip buna göre yıpranma payı ve eksik imalat payı düşülerek değer biçilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile bedel tespit edildiği, dosyada mevcut uydu fotoğrafı incelendiğinde taşınmazın üzerinde bulunan yapının bir kısmının bitişik parsel içinde kaldığı Dairemiz denetiminden geçen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/561 Esas, 2020/299 Karar sayılı dosyada bu yapı bedeline hükmedildiği, kararın Dairemizin 2022/12874 Esas, 2023/1035 Karar sayılı kararı ile yapı bedeli yönünden bozulduğu anlaşıldığından her iki dosyanın birlikte değerlendirilerek yapının hangi taşınmaz sınırlarında kaldığı hususunda ek rapor alınarak mükerrer ödemeye mahal verilmeyecek şekilde bir karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine gelir metoduna göre değer biçilmesi, taşınmazın vasfı, konumu, bilirkişi raporunda belirtilen özellikleri ve aynı bölgeden intikal eden dava dosyaları gözetilerek kapitalizasyon faizinin %4 oranında alınması, dosya içindeki bilgi ve belgelere ayrıca Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu programı üzerinden yapılan incelemeye göre taşınmazın konumu, ana yollara ve yerleşim alanlarına uzaklığı gözetilerek gelir metoduna göre tespit edilen m² birim fiyatına objektif değer artırıcı unsur ilave edilmemesi ve taşınmazın zemin değerinin 19,52 TL/m² olarak belirlenmesi doğru olup yine taşınmaz üzerinde bulunan, askı ilanından önce yapıldığı tespit edilen ve komşu 2 nolu parsel için görülen bedel tespit davasında bedeline hükmedilmemiş olan yapılara 13.02.2024 havale tarihli inşaat bilirkişi ek raporunda resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı ve eksik imalat oranı düşülmek suretiyle değer biçilmesinin yerinde olduğu, mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin idarenin kıymet takdir raporunda belirlenen bedelden fazla olan ve 3'er aylık vadeli hesapta nemalandırılmak üzere bloke edilen kısmının dava tarihinden 4 ay sonrasından başlayarak bu miktarın ödenmesine ilişkin hüküm kurulan Dairenin ilk karar tarihine kadar işleyecek yasal faizi ve diğer nemalarıyla birlikte hak sahibine ödenmesine, fazla depo edildiği anlaşılan 1.702,30 TL miktarın idareye iadesine karar verilmesi gerektiğinden, Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı tarafa takdir edilen 17.900,00 TL vekâlet ücretinin İstinaf mahkemesi tarafından verilen kararın yerel mahkeme kararının aynısı olması nedeniyle 3.400,00 TL olması gerektiğini, arazinin değeri hesaplanırken son 5 yıla ait verilerin kullanılması gerektiğini, kapitalizasyon faizinin % 4 oranında alınmasının yerinde olmadığını, bilirkişi raporunda yapı sınıfına göre yapı ilerleme oranı ve yıpranma payının eksik hesaplandığını, kamulaştırma bedelinin çok yüksek belirlendiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare Harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.