"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/21 Esas, 2024/740 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Büyükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/329 Esas, 2022/316 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırarak düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmek suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, Ahmetbey Mahallesi, 166 parsel sayılı taşınmazın davalı idarece usulüne uygun kamulaştırılmadığı hâlde taşınmaza el atıldığından bahisle taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu 12.000,00 m² yüzölçümlü 166 numaralı parselin tamamının Büyükçekmece Barajı Projesi kamulaştırma alanında kaldığı için İdareleri tarafından kamulaştırıldığını, Kıymet Takdir Komisyonu tarafından takdir edilen kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiğini, parsel malikine noter aracılığı ile tebligat yapıldığını, ancak adreste bulunmadığı için iade edildiğini, söz konusu parselin ipotekli olduğu için Türkiye ... A.Ş. tarafından Büyükçekmece Asliye Hukuk Mahkemesinde 1989/590 Esas ile teyzid-i bedel davası açıldığını ve Yargıtayca onanan mahkeme kararına göre bedelinin 17.04.1992 tarihinde ödendiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 166 parsel sayılı taşınmazın DSİ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılması nedeniyle Türkiye ... A.Ş. tarafından bu davaya konu olan 166 nolu parsel ile birlikte dava dışı 372 parsel yönden bedel artırım davası açılarak 166 nolu parsel için takdir edilen 16 milyon 200 bin (Eski)TL'nin 78 milyon (Eski)TL'ye, dava dışı 372 parsel sayılı taşınmaz için takdir edilen 33 milyon 750 bin ETL bedelin ise 162 milyon 500 bin (Eski)TL'ye çıkartılmasının talep edildiği, Büyükçekmece Asliye Hukuk Mahkemesinin 1989/590 Esas, 1990/360 Karar sayılı kararında ipoteğin aynı bir hak olduğu, davacı tarafın alacağını karşılamak için davayı açma hakkının bulunduğu, talepten fazla olan miktar hakkında hüküm kurulamayacağından dava dışı 372 parsel ve bu davanın konusu olan 166 parsel için takdir edilen toplam 49.950.000 (Eski)TL'nin artırılarak 240 milyon 500 bin (Eski)TL'ye çıkartılmasına ve artırılan miktar olan 190.550.000 (Eski)TL'nin davalı tarafından alarak Türkiye ... A.Ş'ye ödenmesine karar verildiği bu kararın Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin denetiminden geçerek onandığı; Bölge Adliye Mahkemesinin kendi kaldırma kararında dava konusu taşınmaz üzerinde Türkiye ... AŞ. lehine ipotek hakkı tesis edilmesinin ve lehine ipotek hakkı tesis edilen kişinin dava açmasının davacı malikin dava açma hakkını ortadan kaldırmayacağı, her birinin ayrı ayrı dava açabilecekleri, aynı dönemde dava açılması halinde davaların birleştirilerek görülebileceği, bunun dışında ayrı davalar açılarak hüküm alınması halinde daha önceki dava ile hüküm altına alınan ve ödenen bedelin mahsup edilebileceği belirtilmiş ise de dava konusu İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, ... Mahallesi, 166 parsel sayılı taşınmaza ilişkin Büyükçekmece 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1989/590 Esas, 1990/360 Karar sayılı dosya aslı incelendiğinde; Türkiye ... tarafından dava konusu taşınmaza ilişkin 29.07.1985 tarihli ve 1545 yevmiye numaralı İpotek Akit tablosunda dava konusu taşınmazın davacının ihbar olunan Türkiye İş Bankasına olan borcu nedeniyle ipotek edildiği ve taşınmazın kamulaştırılması halinde kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan doğacak her türlü hak ve menfaatin Türkiye İş Bankasına rehnedildiği,Bankanın 4650 sayılı değişiklikten önceki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 14 üncü maddesine dayanarak tezyidi bedel davası açtığı, söz konusu davanın duruşma tutanaklarının tetkikinden 03.10.1989 tarihli duruşmasında davacı banka vekiline kamulaştırma evrakını taşınmaz maliki Hanifi Çakmak vekiline tebliğ ettirmek ve tebligat evrakını ibraz etmek için süre verildiği ve bir sonraki celse olan 28.11.1989 tarihli duruşmada kamulaştırma evrakının tapu maliki ... vekiline tebliğine ilişkin belgelerin dosyaya ibraz edildiğinin belirtildiği, dosyada mevcut 06.04.1989 tarihli belge içeriğinde de davacı vekilinin dava konusu taşınmazın DSİ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığı ve kamulaştırma bedelinin bankaya depo edildiğini bildirerek, davacı ile ihbar olunan Türkiye ... arasında yapılan ve yukarıda belirtilen ipotek resmi senedine göre istimlak bedelini almak ve dava açmak hakkının bankaya ait olduğunu beyan ettiği anlaşılmakla duruşma tutanakları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davanın reddine karar verilmesi gerektiği belirtilerek davalı idare vekilinin istinaf itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmek suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; ret kararının Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararı ile çelişkili olduğunu, davacıya yapılmış noter tebligatının olmadığını, Mehmet Çamak isimli kişi ile davacı arasında vekâlet ilişkisi olduğunun ispatlanamadığını, bankanın açtığı davada sunulan belgelerin tebliğ yerine geçmeyeceğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dosyadaki belgelerin incelenmesinden; dava konusu taşınmaz üzerine başka taşınmazlarla birlikte ... AŞ tarafından 30.07.1985 tarihinde 900.000.000 (eski) TL bedelle süresiz ipotek konulduğu, davacının bu taşınmazı üzerindeki ipoteğin vecibelerini kabul ederek 20.11.1985 tarihinde satın aldığı, ipotek aktinde taşınmazın kamulaştırılması halinde kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan doğacak her türlü hak ve menfaatin Türkiye İş Bankasına rehnedildiğinin belirtildiği, bu akde dayanarak Türkiye ... A.Ş. tarafından açılan tezyidi bedel davasında dava tarihi itibarıyla (04.05.1989) dava konusu taşınmazın 8087 TL/m² değeri üzerinden toplam değerinin 97.044.000 (Eski)TL olarak, çekişmesiz bedel düşünce arttırılması gereken bedelin 80.844.000 (Eski)TL olarak belirlendiği, ancak davacı Bankanın daha düşük bedel talep etmesi nedeniyle talep gibi hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
3.Dosya kapsamında kamulaştırma işleminin usulüne uygun yapıldığına dair noter tebligatı bulunmuyor ise de ipotek aktinde taşınmazın kamulaştırılması halinde kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan doğacak her türlü hak ve menfaatin Türkiye İş Bankasına rehnedildiği, taşınmazın tezyidi bedel dava tarihi itibarıyla belirlenen değerinin (hatta aynı davada bedeli istenen diğer taşınmazla birlikte toplam bedelleri) ipotek bedelinin altında kaldığı ve taşınmazın tapu kaydı üzerinde süresiz ipoteğin hala terkin edilmediği ile birlikte değerlendirildiğinde davacının tezyidi bedel açma hakkı bulunmadığından verilen karar sonuç itibarıyla doğrudur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,08.04.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.