"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/52 Esas, 2024/165 Karar
DAVA TARİHİ : 25.11.2014
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ...,... köyü 366 ada 23 (eski 833) parsel sayılı taşınmazdaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.12.2015 tarihli ve 2014/990 Esas, 2015/1011 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 17.12.2015 tarihli ve 2014/990 Esas, 2015/1011 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ne var ki dava konusu taşınmaz üzerinde daha önce davacı kurum lehine kurumun irtifak hakkı mevcut olduğundan bu irtifak hakkının taşınmazın tamamında meydana getireceği değer düşüklüğü oranı belirlenerek bulunacak miktarın tespit edilen bedelden indirilmesi gerektiği gibi dava konusu taşınmazdan geçen irtifak hakkının dosya içindeki fen bilirkişinin krokili raporuna atıfta bulunarak ve taşınmazın yeri ile irtifak hakkının yüzölçümü belirtilmek suretiyle tapuya tesciline karar verilmesi gerektiği ve taşınmazın bulunduğu köyün adının hatalı olarak yazıldığından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 28.03.2019 tarihli ve 2017/266 Esas,2019/149 Karar sayılı kararı ile bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulü ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın 944.92 m²lik kısmın tapusunun iptali ile irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 28.03.2019 tarihli ve 2017/266 Esas, 2019/ 149 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunulmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmediği, Dairemizce, dava konusu taşınmaz üzerinde daha önce davacı kurum lehine kurulmuş 861 m² irtifak hakkının taşınmazın tamamında meydana getireceği değer düşüklüğü oranı belirlenerek bulunacak miktarın tespit edilen bedelden indirilmesi gerektiğinden bahisle bozulmuş olup 19.03.2018 tarihli fen bilirkişisinin krokili raporunda eski ve yeni irtifak haklarının kesiştiği alanın 211 m² belirlendiği, buna göre eski irtifak hakkı alanından 211 m²'lik kısmın çıkartılarak, kalan 650 m² irtifak hakkının taşınmazın tamamında meydana getirdiği değer kaybı oranı belirlenerek dava konusu irtifak hakları karşılığından indirilmek suretiyle belirlenen bedele hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, davacı idare tarafından dava konusu taşınmazın yüzölçümünde değişiklik olduğu iddia edildiğinden dava konusu taşınmazın en son halini gösterir tapu kaydı getirilmeden; eksik inceleme ile hüküm kurulması ve dava konusu taşınmazdan geçen irtikak hakkının dosya içindeki fen bilirkişisinin krokili raporuna atıfta bulunularak ve taşınmazın yeri ile irtifak hakkının yüzölçümü belirtilmek suretiyle irtifak hakkının davacı idare adına tescili yerine infazda da tereddüt uyandıracak şekilde irtifak hakkına konu olan taşınmazın, tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 14.04.2022 ve 2020/261 Esas, 2022/214 Karar sayılı kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davaya konu irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma kararı
1. Mahkemenin 14.04.2022 ve 2020/261 Esas, 2022/214 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmediği, dosya içindeki fen bilirkişisi raporuna göre; dava konusu 883 parselin ifrazla 2709 ve 2708 parsellere ayrıldığı, 2708 parselin Karayoları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığı ve adına tescil edildiği, dava konusu ...'a ait irtifak alanı ile eski irtifak alanın 4424,01 m² yüzölçümlü 2709 parsel üzerine kaldığı bildirildiğinden, yeni oluşan tapu kayıtları da getirtilerek, eski 650 m² irtifak hakkı için belirlenen değer kaybı oranın dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihi itibarıyla belirlenen 336,11 TL/m²ye yansıtılmak suretiyle bulunacak metrekare birim fiyatının, yeni oluşan tapu kaydına göre davaya konu 944,92 m² irtifak hakkının taşınmazın tamamında meydana getireceği değer düşüklüğü oranı belirlenerek ve 2709 parsel yüzölçümüne göre kamulaştırma bedelinin tespiti gerektiği gibi dava konusu 883 parsel sayılı tanışmazdan ifraz olan 2709 parsel sayılı taşınmaz yönünden davaya konu irtifak hakkının kroki de gösterilerek, irtifak hakkının tesciline karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak, davanın kabulüyle kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, parselin kamulaştırılmasına karar verilen ve 11.01.2024 tarihli fen bilirkişi raporunda ve krokisinde irtifak/2 olarak gösterilen alandan, irtifak/1 ile çakışan 255,05 m²lik alan dışında irtifak/2'de yer alan 689,87 m²lik alanda davacı idare adına daimi irtifak hakkının tapuya tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle hükme esas alınan bilirkişi raporunda eksik ve hatalı inceleme ile fazla bedele hükmedildiği gibi dava konusu taşınmazdan daha önce geçen irtifak hakkı nedeniyle düşülecek değer kaybı oranı bedelinin hatalı hesaplandığını, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi ve davacı idareye iadesine karar verilen bedele faiz işletilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda açık bir şekilde eksik inceleme ve değerlendirme hatası yapılarak eksik bedele hükmedildiğinı, 9 yıl önceki bedele faiz işletilmesinin mülkiyetin ihlali anlamına geldiğini, faizin son karar tarihine kadar işletilmesine karar verilmesi gerektiğini, davacı idareye mevduat faizi ile iadesine, kendilerine ise yasal faiz uygulanmasının silahların eşitliği ilkesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışında ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3.Mahkemece bozma kararına uyulmuş ise de bozma tam olarak gerekleri yerine getirilememiştir.
4.Dosya içindeki fen bilirkişisi raporuna göre; dava konusu 883 parselin ifrazla 2709 ve 2708 parsellere ayrıldığı, dava konusu ...'a ait irtifak alanı ile eski irtifak alanın 4424,01 m² yüzölçümlü 2709 parsele gittiği, 2709 parselin de yenileme kadastrosu ile 4286,87 m²lik 366 ada 23 parsel olarak tapuya tescil edildiği, fen bilirkişisi raporuna göre taşınmazdan geçen eski irtifak hakkının 861 m², davaya konu irtifak hakkının da 944,92 m² olduğu, eski ve yeni irtifak alanlarında mükerer alanın da 255,05 m² olduğu anlaşılmaktadır.
5. Buna göre; eski irtifak alanından mükerer olan irtifak alanının mahsubu ile 605,95 m² eski irtifak hakkı için dava konusu 366 ada 23 parsel sayılı taşınmazın yüzölçümüne göre belirlenen değer kaybı oranının, dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihi itibarıyla belirlenen 336,11 TL/m²ye yansıtılmak suretiyle metrekare birim fiyatının belirlenmesi ve yeni oluşan tapu kaydına göre 366 ada 23 parsel sayılı taşınmazın yüzölçümüne göre davaya konu 944,92 m² irtifak hakkının taşınmazın tamamında meydana getireceği değer düşüklüğü oranı belirlenerek kamulaştırma bedeli tespiti gerekirken, yazılı şekilde ve bozma gerekleri yerine getirilmeden yapılan hesaplamaya göre eksik bedel tespiti hatalıdır.
6. Dava konusu 366 ada 23 parsel sayılı taşınmaz yönünden davaya konu 944,92 m² irtifak hakkının tesciline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde tescil hükmü kurulması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.