"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2967 Esas, 2024/989 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İdil 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/193 Esas, 2022/520 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 204 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına konulan kamulaştırma şerhinin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın mahkemenin 2020/423 Esas sayılı dosyasıyla dava konusu taşınmaz için "Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat" davası açtığını dava sübuta erdirilirken davayı takipsiz bıraktığını ve en nihayetinde 18.03.2022 tarihinde 2020/423 Esas sayılı dava dosyasını işlemden kaldırılmasına karar veren gerekçeli karar yazıldığını ve taraflara 23.03.2022 tarihinde tebliğ edildiğini ancak işbu davanın 20.03.2022 tarihinde açılmış ve davacı tarafın 2020/423 Esas sayılı "Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat" davasının kesinleşmesini beklemeden işbu davayla "Tapu Kaydındaki Şerhin Terkinini" talep ettiğini ve hiçbir suretle dürüstlük kuralına uygun davranmadığını, Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat davasıyla irtifak hakkının bedelinin tahsili ve sonrasında tescille birlikte şerhin terkini sağlanacakken kamulaştırmasız el atma ve tazminat davasını takipsiz bırakıp acele el koyma kararına istinaden konulan şerhin terkinini talep etmekle dürüstlük kuralına uyulmadığını ve bu suretle işbu haksız, hukuksuz ve dürüstlük ilkelerine uymayan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 204 parsel sayılı taşınmazda davalı idare lehine konulan şerhin kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazdan idareye ait enerji nakil hattının geçtiğini, taşınmaz hakkında daha önce acele el koyma kararının verilmiş olduğunu, davacının İdil Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/423 Esas sayılı kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasını açtığını, ancak açmış olduğu davayı takipsiz bıraktığını, bu nedenle davada davanın açılmamış sayılmasına dair karar verildiğini, eldeki davanın ise kötü niyetle açıldığını, kamulaştırmasız el atma davasının takip edilmesi halinde hem irtifak bedelinin tespit edilip hem de irtifak hakkının tescil edileceğini, buna rağmen davacının davayı takip etmeyip kesinleşmesini dahi beklemeden eldeki davayı açtığını, bunun dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının maliki olduğu Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 204 parsel sayılı taşınmaz hakkında 2942 sayılı Kanun'un "Yasak işler ve Eylemler" başlığını taşıyan 31/b maddesi hükmüne göre "Mahkemece 10 uncu madde uyarınca yapılan tebligat, davet veya ilanen tebliğden sonra taşınmaz malın başkasına devir ve ferağ veya temliki" yasak olup, Yargıtay'ın yerleşik uygulamasına göre kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davalarında 2942 sayılı Kanun'un taşınmazlara değer biçilmesine ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanır. Ancak bu kıyas kanunun değer biçilmesine ilişkin hükümleri ile sınırlı olup idarece kamulaştırmasız el atma davasında verilen tescil hükmünün infazının sağlanması amacıyla satışa engel nitelikteki 31/b şerhinin konulmasının yasal dayanağı olmadığını, bu bakımdan idarece kamulaştırmasız el atma davasındaki tescil hükmünün tapuda infazının sağlanması yerine taşınmaz tapu kaydına 31/b şerhi koydurulması Kanunun amacına aykırı olup İlk Derece Mahkemesince şerhin terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmektedir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca konulan şerhin terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmazın tapu kaydına 20.11.2015 tarihli ve 1069 yevmiye numarası ile taşınmazın devir ve temlikinin önlenmesi için şerh konulduğu, bu şerhin 2942 sayılı Kanun gereğince konulan 31/b şerhi olduğu ve mülkiyet hakkını kısıtladığı anlaşıldığından, söz konusu şerhin terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.