"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
EK KARAR TARİHİ : 09.02.2022
SAYISI : 2022/766 E., 2022/1010 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Pazar (Rize) 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/53 E., 2021/7 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, tazminat, sözleşmenin feshi, eski hale getirme, haciz terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın dahili davalılar Hisar (Veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü, ..., ... A.Ş. ile ... A.Ş. vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalılar Hisar (Veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü, ... ve ... A.Ş. vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1-Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilleri ile davalı yüklenici Saeid Nowroozi arasında 26/10/2015 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme gereğince 270 ada 23 parsel ve 270 ada 21 parsellerin müteahhide boş olarak teslim edildiğini, tapuda %77'sinin devredildiğini, sözleşmenin 9. maddesinde 6 ay içinde ruhsat alması zorunlu olduğu halde aradan geçen 14 ay içinde ruhsat alınmadığını, komşu parsele zarar verildiğini ve tüm ısrarlara rağmen giderilmediğini ileri sürerek, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, 270 ada 23 parsel sayılı taşınmazın tapusunun iptali ile müvekkilleri adına kayıt ve tesciline, dava konusu arsaya yapılan müdahalenin menine ve eski hale getirilmesine, yargılama esnasında ortaya çıkacak zarar ve ziyan miktarının işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2- Davacılar vekili 03/11/2017 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 1.171.358,03 TL’ye yükselterek, dava konusu taşınmazların tüm takyidatlardan arındırılarak davacılara iadesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı yüklenici davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında Pazar Noterliğinde düzenlenen 26/10/2015 tarihli 06245 yevmiye nolu kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığı, dava konusu 270 ada 23 nolu parselin davacılar adına kayıtlı 77/100 oranındaki hissesinin davalı yükleniciye devredildiği, davalı yüklenicinin sözleşme tarihinden önce 20/06/2015 tarihinde dava konusu taşınmazda ruhsatsız, kontrolsüz, denetimsiz kaçak olarak temel inşaatı, taş duvar temel kazısı yaptığının tespiti ile bu imalatlarla ilgili Pazar Belediyesi tarafından yıkım, para cezası kararı alındığı, teknik raporda davalı yüklenici tarafından yapılan imalatların uygun vasıfta olmadığı ve bu imalatların üzerindeki arsaya bir değer katmadığının belirlendiği, yüklenicinin geriye kalan sürede bina inşaatını yapma edimini süre yönünden artık yerine getiremeyeceğinin tespit edildiği, inşaat çalışmalarının devam etmediği, inşaatın kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılan bu durumda davacıların sözleşmeden dönme haklarının bulunduğu, sözleşmenin feshi durumunda hiç yapılmamış gibi etki doğuracağından arsa maliklerinin davalıya devir anındaki durumuyla hisselerinin devri gerekeceğinden taşınmaz üzerindeki tüm takyidat, ipotek ve hacizlerin kaldırılması gerektiği, davacılar sözleşmenin feshini istediğinden müspet zararları isteyemese de menfi zarar olarak 24.320,28 TL isteyebileceği gerekçesiyle, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, Rize ili, Pazar ilçesi, Güzelyalı Mah., 270 ada 23 parsel sayılı taşınmazda davalı adına kayıtlı 77/100 hissenin tapu kaydının iptali ile davacılar adına eşit hisse olacak şekilde ayrı ayrı tesciline, Rize ili, Pazar ilçesi, Güzelyalı Mah., 270 ada 23 parsel sayılı taşınmazın davalı tarafından eski hale iadesine, dava konusu yapılan Rize ili, Pazar ilçesi, Güzelyalı Mah., 270 ada 23 parsel sayılı taşınmaz üzerinde dahili davalılar lehine bulunan tüm takyidat, ipotek ve hacizlerin kaldırılmasına, 24.320,00 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ... Nowroozi'den alınarak davacılara verilmesine, davacıların müdahalenin meni taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalılar Hisar Vergi Dairesi Müdürlüğü, ..., ... A.Ş., ... A.Ş. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Dahili davalı ... Vergi Dairesi Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı ...'nin müvekkili idareye vadesi geçmiş gecikme zammı dahil 861,68 TL mahkeme karar ilam harcı ve idari para cezası borcu bulunması sebebiyle tapuya ... ilkesi gereği 23.08.2019 tarihinde Rize ili Pazar ilçesi Güzelyalı Mh. 270 ada 23 parselde kain dava konusu taşınmazın tapu kaydına haciz konulduğunu, dava dilekçesinde tapudaki haciz şerhlerinin kaldırılmasına yönelik bir istemde bulunulmadığını, ıslah dilekçesindeki hacizlerin kaldırılması talebine istinaden hacizlerin kaldırılmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Dahili davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava dilekçesinde şerhlere yönelik bir talebin bulunmadığını, ıslah dilekçesinin usule uygun olmayıp, iki kere ıslah yapılmasının da mümkün olmadığını, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesini tapu siciline şerh vermeyerek müvekkilini zarara uğratacak olan davacının kendisi olduğunu, basiretli ve özverili bir şekilde davranmayan davacının, "tapuya ... ilkesi"ne göre hareket eden iyiniyetli üçüncü kişiye karşı korunması TMK'nın 1023 maddesi amir hükmünde, adalete ve menfaatler dengesine uygun olmayacağını, müvekkilinin iyiniyetli bir şekilde tapuya güvenerek taşınmaz üzerinde ayni hak kazandığını, ayni hak kazanımında yolsuz tescil iddiası var ise burada yasal karinenin aksini iddia etmek ve iyiniyetin olmadığını ispatı davacı üzerine düştüğünü, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tapuya şerh verilmediği gözönüne alındığında, müvekkilinin iyiniyetli üçüncü kişi olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Dahili davalılar ... ve ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafından talep konusuna ilişkin usulünce yapılmış bir ıslahın olmadığı gibi, bir davada tarafın iki kere ıslah yoluna başvurma hakkının da bulunmadığını, davanın tapu iptal ve tescile yönelik açılmış olduğunu, üzerindeki şerhlere ilişkin bir talep içermediğini, uygulama ve yasal ... dikkate alındığında şerh kaldırma talebinin tapu iptal tescilin fer'isi niteliğinde olmadığı, bağımsız ayrı bir talep olarak gündeme getirilmesi gerektiğini, davacı ve davalı arasındaki ilişkide müvekkili şirketlerin, üçüncü kişi konumunda olduğunu, taraflar arasındaki kötüniyet iddialarının, sözleşmenin sujesi olmayan müvekkili şirketlere sirayet ettirilmesinin mümkün olmadığını, müvekkillerinin iyiniyetli bir şekilde tapuya güvenerek taşınmaz üzerinde ayni hak kazandıklarını, ayni hak kazanımında yolsuz tescil iddiası var ise burada yasal karinenin aksini iddia etmek ve iyiniyetin olmadığını ispatının davacı üzerine düştüğünü belirterek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasındaki arsa payı kat karşılığı inşaat sözleşmesi geriye etkili olarak feshedilmiş olup, arsa sahiplerine geri dönen taşınmaz üzerindeki haciz şerhlerinin kaldırılmış olmasının isabetli olduğu, adli yardımdan faydalanan davacı tarafça 03.11.2017 tarihli ıslah dilekçesi ile taşınmazların tüm takyidatlarından arındırılmış olarak tescilini istemekle bu şekilde yapılan ıslah dilekçesinin usul ve kanun maddelerine uygun olduğu, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye ve delillerin taktirinde ve değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmesinde ve hükmün fer'ilerinde usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı gerekçesiyle, dahili davalı ... (veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü vekili, dahili davalı ... vekili ile dahili davalı ... ve ... vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı ... (veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü vekili, dahili davalılar ... ve ... A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalılar vekilleri istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelerle temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil, sözleşmenin feshi, eski hale getirme, tazminat, müdahalenin meni, haciz ve şerhlerin terkini istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369, 370 ve 371. maddeleri, 6098 sayılı TBK'nın 470-486. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar temyiz edilmiş ise de, istinaf mahkemesince yukarıda belirtilen değerlendirmeler usul ve yasaya uygun olduğundan kararı temyiz eden dahili davalılar vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, dahili davalı ... (veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü vekili, dahili davalılar ... ve ... A.Ş. vekilince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dahili davalı ... (Veraset) Vergi Dairesi Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden dahili davalılar ... ve ... A.Ş.'den alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.