"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/470 E., 2022/68 K.
DAVA TARİHİ : 07.06.2018
HÜKÜM/KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekilince tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; davacı şirketin OMÜ Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından yapılan 2017/388882 kayıt numaralı "OMÜ Fen Edebiyat- İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tadilat Onarım İşi" ihalesini kazandığını, taraflar arasında imzalanan sözleşmede işin niteliği, türü ve miktarını düzenleyen 3.3.maddesine göre ihale dosya ve eklerinde davacı tarafça istenilen modüllerin 2, 3 ve 4'lü olarak ve de ön, orta ve arka şeklinde detaylandırıldığı ve sınıflara koltukların yerleşkesinin verildiği, planda koltukların kaçarlı modüllerle yapılacağının belirtilmediği, diğer tüm ayrıntıların belirtildiği, davalı idarece istenen bu malzemelere göre fiyat teklifinde bulunulduğu, fiyat cetveli sözleşme ve ihale dökümanlarına göre her amfi için 1'er adet ön, orta ve arka modül istenmesine rağmen idarenin çok daha fazla sayıda amfi sırası modülü istediğini, 26/03/2018 tarihli dilekçe ile davalıya duruma ilişkin itirazların belirtildiği ve eksik hazırlanan iki nolu hakediş raporunu ihtirazi kayıtla imzaladığı, idarenin aynı tutum ve tavrını üç no.lu hak edişte de sürdürdüğü ve 3 no.lu hak edişin de ihtirazi kayıtla imzalandığı, bu durumun idarenin ihale dökümanını usulüne uygun olarak hazırlamamış olmasından kaynaklandığını, müvekkilinin davalı idarenin teslim etmesini istediği tüm modülleri teslim ettiğini ancak modül karşılığı alması gereken ödemeleri alamadığını, idareye teslim edilen modül ve sıraların değerinin belirlenmesi için Samsun 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/34 D.iş sayılı dosyası ile tespit yaptırılarak alınan bilirkişi raporunda tüm modüllerin toplam değerinin 91.640,00 TL olarak belirlendiği, idare tarafından her amfi sırası için 2.500,00 TL'den toplam 11.000,00 TL ödeme yapıldığını belirterek, fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalmak üzere 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ihale konusu yapılan işin dosyasında isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler, onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projelerin bulunduğu, ihale işlem dosyasında ihale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, ihale dokümanı, ilan metinleri, adaylar veya isteklilertarafından sunulan başvurluar ve ya teklifler ve diğer belgelri, ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgelerin bulunduğu, ihaleye esas çalışmaların 4737 Sayılı KİK hükümleri doğrultusunda gerçekleştirildiği, açık ihale usulü ile ihale yapıldığı, davacı ile sözleşme imzalandığı ve sözleşme bedelinin 459.268,35 TL olduğu, ihale dahilinde 8 adet sınıfın tadilat yapılarak 4 adet amfiye dönüştürüleceğinin net bir şekilde ifade edildiği, ayrıca teknik şartnamede yapılacak işler listesinde amfi sırası modülünün yeni oluşturulacak 4 adet amfi için yapılacağının özellikle belirtildiği, proje detay şartnamesinde 1 adet amfi için ön, orta ve arka modül olmak üzere 3 grup şeklinde tasarlanarak belirtildiği, buna göre 1 adet amfi için 4 grup ön modül, 16 grup orta modül ve 6 grup arka modül kullanılacağı, birim fiyat teklif cetvelinde fiyatı istenilen modüllerin tasarımı ihale dökümanı ekinde şartnamesi ve şekli belirtildiği, amfi sıralarından oluşturulması yüklenici firmanın tercihine bırakıldığı, ihalenin ilan edildiği tarih itibariyle ihale dokümanlarına ulaşım sağlanmış olup davaya konu imalatlar ile ilgili itirazların yer tesliminden sonra olduğu, 4 adet amfinin yapılacağının ihalenin ilanından itibaren bilindiği, 4 adet amfinin ön modül için 3.000,00 TL, orta modül için 5.000,00 TL ve arka modül için 3.000,00 TL olmak üzere toplam 11.000,00 TL ödeme yapıldığı, tüm imalatların bedelinin yüklenici firma temsilcisi ve müvekkili idarenin teknik elemanlarınca mahallinde yapılan ölçümler neticesinde şartname, fen ve sanat kurallarına uygun şekilde firmaya ödendiği, davacının müvekkili idareden herhangi bir alacağı bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30/04/2019 tarihli ve 2018/275 Esas, 2019/213 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 28/11/2019 tarih 2019/2197 Esas ve 2019/2517 Karar sayısı belirtilen kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
VI. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay(Kapatılan) 15.Hukuk Dairesi 12.10.2020 tarih 2020/1738 Esas ve 2020/2744 karar sayılı ilamında "Somut olayda; davalı tarafın aşamalardaki dilekçelerde ve beyanlarında açıkça keşif deliline dayanmış ve davacı tarafından Samsun 3. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2018/34 D. iş sayılı dosyasında alınan raporun davalı tarafa tebliğ edildiği ve bu rapora itiraz edilmediği değerlendirmesi ile mahallinde keşif yapılmaksızın davalının yokluğunda yapılan delil tespiti hükme dayanak alınarak hüküm kurulması savunma hakkının kısıtlanması ve adil yargılanma hakkı kapsamında ki 6100 sayılı HMK'nın 27. maddesinde düzenlenen hukuki dinlenilme hakkını ihlali niteliğinde değerlendirilmiş, bu nedenlerle hükmün bozulması gerekmiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; 6100 sayılı HMK'nın 266 ve devamı madde hükümlerine uygun seçilecek uzman bilirkişi yada bilirkişiler kurulu aracılığıyla gerektiğinde yerinde keşif yapılmak suretiyle, sözleşme ve ekleri ile projesine göre davacının sözleşme dışı imalât yapıp yapmadığı, sözleşme ve ekleri ile şartnameye göre isteyebileceği varsa alacak miktarı konusunda, mahkemenin ve Yargıtay'ın denetimine elverişle rapor almak, taraf itirazları olursa bu itirazları karşılamak, bu çerçevede yapılacak değerlendirmeler ışığında karar verilmesinden ibaret olmalıdır." gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, tarafların beyanları, müzekkere cevapları, Mahkememizce yapılan keşif ve dosyada mevcut 11/01/2022 havale tarihli bilirkişi raporu uyarınca, idarece teklif alınmak suretiyle ya da analiz yapılarak belirlendiği düşünülen " anfi sırası ön modül, anfi sırası orta modül ve anfi sırası arka modül "imalatlarına ait birim fiyat tariflerinin yapılması ya da teknik şartname ya da çizimde 1 adet için "anfi sırası ön modül, anfi sırası orta modül ve anfi sırası arka modül "imalatlarının hangi bileşenlerinden ve adetlerden oluşacağının açıklanmasının gerekli olduğu, ilgili imalatların ihale öncesinde 17/08/2017 tarih, 29304 numara ile kayda alınan Cengiz Şen ( makine mühendisi) tarafından verilen dilekçesinde söz konusu durumun açık olmadığı belirtilmesine rağmen idare tarafından zeyilname düzenlenmediği, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 3.3. maddesinde işin niteliği, türü ve miktarı kısmı ile Birim Fiyat teklif cetvelinin 74, 75 ve 76 sırasında belirtilen "Anfi sırası ön modül, Anfi sırası orta modül ve Anfi sırası arka modül" imalatlarının ihale dosyasında yer alan belgelere göre ne şekilde, hangi bileşenlerden ve adetlerden oluşacağının ve ödemesinin ne şekilde yapılacağının anlaşılamadığı, ... İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Z03, 103, 203 ve 303 nolu dersliklerinde yapılan amfi oturma grubu modül imalatlarının ihale tarihi itibarıyla değerinin 4 adet amfi için 4x 22.910,00 TL = 91.640,00 TL olacağı, 4 adet amfi için davacı firmaya hakediş ile ödenen toplam tutarın 11.000,00 TL olduğu göz önüne alındığında 80.640,00 TL davacı firmanın alacaklı olduğu anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmiştir.
VII. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının ihaleye çıkarken modüllerle ilgili bilgileri bilerek teklif verdiğini ve işi aldığını, davacının yaptığı işin karşılığının kendileri tarafından ödendiğini, bunun dışında daha fazladan bir iş olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan iş artışından kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
6098 sayılı TBK'nın 470-486 maddeleri
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı; davacı tarafın iş artışından kaynaklı olarak yaptığı imalat olduğunun dosya kapsamından sabit olduğu anlaşıldığından, temyiz kapsam ve nedenlerine göre temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VIII. KARAR
Açıklanan sebeplerla;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
31/10/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.