"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki müdahiller ... Bankası A.Ş., T. ... Bankası A.Ş., ... A.Ş., Sosyal Güvenlik Kurumu, ... Katılım Bankası A.Ş. ve ... Enerji San. ve Tic. A.Ş. vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacılar vekili, davacı şirketlerin kuruyemiş üretim ve pazarlama işi ile iştigal ettiklerini, davacı gerçek kişilerin de şirket ortakları olup rehinli borçlardan müşterek müteselsil sorumlulukları bulunduğunu, şirketlerin yaşanan ekonomik durgunluktan etkilendiklerini ve kısa vadede borçlarını ödemede zora düştüklerini ileri sürerek, davacılar hakkında konkordato geçici mühleti verilmesini ve akabinde konkordatolarının tasdikini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince, davacı ... Kuruyemiş İmal. San. ve Tic. A.Ş. bakımından projesinin uygulanabilir olduğu, alacaklılar toplantısında yasal nisabın sağlandığı, tasdik şartlarının mevcut olduğu belirtilerek, talebin kabulü ile konkordatosunun tasdikine, diğer davacılar bakımından ise ayrı bir proje sunulmaması ve yasal nisabın da sağlanamamış olması nedeniyle taleplerin reddine dair verilen karar hakkındaki birkısım alacaklılar vekillerinin istinaf başvurusu, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi tarafından, usulden ve esastan tespit edilen gerekçelerle ayrı ayrı reddedilmiştir.
Kararı, birkısım alacaklılar vekilleri temyiz etmişlerdir.
1- Alacaklılar ... Bank A.Ş. ve ... vekillerinin temyiz istemi yönünden;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, HMK 355. maddedeki kamu düzenine aykırılık halleri re'sen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp karar verilmiş ve verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiş olmasına göre, alacaklılar ... Bank A.Ş. ve ... vekillerinin yerinde olmayan bütün temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Talep İİK 276 ve devamı maddeleri çerçevesinde konkordatonun tasdiki istemine ilişkindir.
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır.
İİK'nın 305. maddesinde aranan konkordatonun tasdiki şartları kamu düzenine ilişkin olup, mahkeme bunların varlığını re'sen araştırır. Gerekli koşulların bulunmadığını tespit ederse, talebin reddine karar verir. Bu kararın gerekçesinde, şartlardan hangisinin ya da hangilerinin mevcut olmadığını dayanaklarıyla açıklaması gerekir. Konkordatonun feshi sebeplerinden birinin tasdik aşamasında tespit edilmesi durumunda da tasdik talebi reddedilir.
Bahsi geçen maddede sayılan tasdik şartlarından bir tanesi de, konkordato projesinde teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartıdır.
Somut olayda; hakkında projenin tasdiki kararı verilen davacı ... Kuruyemiş İmal. San. ve Tic. A.Ş. rayiç değer bilançosu uyarınca (+) 20.788.567,05 TL özvarlığa sahip olup, borca batık durumda değildir. Tasdik edilen proje ile davacı şirketin anapara borçlarını (faizsiz) %20 tenzilatlı hali ile 60 ayda ödemesine karar verilmiştir. Faaliyetlerine bilfiil devam etmekte olduğu anlaşılan davacı şirkete ait, talep sonrası dönem içi kar marjları dikkate alındığında; 2019 yılında 8 milyon, 2020 yılının ilk 6 ayında ise 3 milyon TL kar elde ettiği, faaliyetlerini aksatmadan nakde çevirebileceği 27.425.000,00 TL değerli gayrimenkule sahip olduğu ayrıca 2020 yılının ilk 6 ayı içerisinde tahsili gerçekleşmesi beklenen 15 milyon TL ticari alacağı bulunduğu anlaşılmıştır. Mahkemece tasdikine karar verilen proje, ibraz edilen komiser heyeti raporları dikkate alındığında, borçlunun aktifinin değerine göre düşük seviyede kalmış ve ödemeler uzun vadeye yayılmıştır. Bu durumda teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartının gerçekleştiğinin kabulü mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle mahkemece, ekonomik vaziyeti itibariyle konkordatoya ihtiyacı bulunmadığı anlaşılan davacı şirket talebinin reddi gerekirken, yazılı gerekçelerle projenin tasdiki doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
3-Kabule göre, konkordato süreci alacaklılar arasında eşitlik ilkesine dayalı olarak yürütülür. Konkordatoda alacaklılar arasında herhangi bir ayırım yapılmaksızın benzer durumda bulunan bütün alacaklıları kapsayan adil ve dengeli bir ödeme planının ortaya konulması ve alacaklıların tatmin edilmesinde de aynı ilkenin gözetilmesi gerekmektedir.
Somut olayda mahkemece, alacaklılar arasında eşitlik ilkesini gözardı edecek şekilde oluşturulmuş projenin tasdiki ile, karışık ve takibi güç ödeme planı bakımından kayyım ataması yapılmaksızın hüküm kurulması da doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, alacaklılar ... Bank A.Ş. ve ... vekillerinin temyiz isteminin reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle diğer alacaklılar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 30.12.2021 tarih, 794-1653 E.-K. sayılı kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, müdahil Sosyal Güvenlik Kurumu harçtan muaf olduğundan peşin alınan harcın istek halinde iadesine, alınması gereken harç peşin olarak yatırıldığından müdahil ... A.Ş.'den yeniden harç alınmasına yer olmadığına, peşin alınan harçların istek halinde temyiz eden müdahiller ... Bankası A.Ş., ... Katılım Bankası A.Ş., ... Enerji San. ve Tic. A.Ş. ile T. ... Bankası A.Ş.'ye iadesine, HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24.11.2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.