"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DRC. MHK. : Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki müdahiller Sosyal Güvenlik Kurumu, ...., ... El. Müh. Oto. Sa. ve Tic. Ltd. Şti., ... Bankası A.Ş., ... San. ve. Tic. A.Ş., ... ... A.Ş., Bosch San. ve Tic. A.Ş., ... Oto. San. ve Tic. A.Ş., ... Isıtma ve Klima San. Tic. A.Ş. ve ... Katılım Bankası A.Ş. vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili; döviz kurlarındaki artış ve dalgalanmalar, faiz oranlarının artması nedeniyle müvekkili şirketin faaliyetinin ve ekonomik güvenliğinin tehlikeye girdiği, diğer davacı ...'nın da şirketin hakim hissedarı ve yetkilisi olarak şirketin bir kısım borçlarına müteselsil kefaletinin bulunduğunu ileri sürerek geçici mühlet akabinde kesin mühlet ile konkordato projesinin tasdikine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamında; davacı ...'nın alacaklılar toplantısında yasanın öngördüğü çoğunluğu sağlayamadığı gerekçesiyle konkordato talebinin reddine, davacı şirketin ise konkordato projesinin tasdik şartlarının mevcut olduğu gerekçesiyle konkordatoya tabi borcun 24/06/2019 geçici mühlet tarihinden itibaren faizsiz olarak tasdik kararından itibaren 6 ay sonrasından başlamak üzere 6 ayda bir ve 8 taksitte bu alacağa %30 oranında tenzilat yapılmak suretiyle birinci yıl %10 ikinci yıl %20 üçüncü yıl %30 ve dördüncü yıl %40'lık kısmının ödenmesine şeklinde projenin tasdikine karar verilmiştir.
Karara karşı bir kısım alacaklılar vekilleri tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince; konkordato projesinin uygulamaya konulmasıyla elde edilecek nakit akışıyla ödemeler dengesinin yeniden kurularak şirketin borçlarını ödeyebileceği, sunulan projenin şirketin gelirleri ve mal varlığı ile orantılı olduğunun tespit edildiği, projenin borçlunun mevcut kaynakları ile orantılı olduğunun belirlendiği, teklif edilen tutarın teklif edilen vadelerde ödenebileceği, şirket yetkililerinin gerek konkordato teklifi öncesi ve gerekse konkordato mehil sürecinde alacaklıları zarara sokacak işlem ve eylemlerinin mevcut olmadığı gerekçesiyle bir kısım alacaklılar vekillerinin istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, bir kısım alacaklılar vekilleri ve SGK vekili temyiz etmiştir.
1- SGK vekilini temyiz istemi yönünden;
SGK vekili, ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmamıştır. Bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesi kararı kaldırılmamış, yani yeni bir karar verilmemiştir. Bu durumda ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmayan SGK vekilinin bölge adliye mahkemesi kararını temyiz etme hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca SGK’nın alacakları projeye dahil olmadığından, temyiz isteminde hukuki yarar da yoktur. Bu nedenlerle SGK vekilinin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Bir kısım alacaklılar vekillerinin temyiz istemleri yönünden;
Talep İİK 276 ve devamı maddeleri çerçevesinde konkordatonun tasdiki istemine ilişkindir.
İcra ve İflas Kanunu'nun 285. maddesi ve devamında, borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebileceği hükmü yer almıştır. Bu hüküm doğrultusunda amaç, borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklılara borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Ancak bu hüküm kaleme alınırken kanun koyucu bilinçli olarak konkordatonun tasdikini bazı şartlara bağlamış ve mahkemeye bu şartların varlığını resen değerlendirme görevi yüklemiştir.
Konkordato projesinin tasdiki için evvela projenin kanunun aradığı nisapla alacaklılar tarafından kabul edilmiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra davacı borçlu tarafından teklif edilen tutarın kaynaklarıyla orantılı olması ve olası bir iflas halinde alacaklıların eline geçecek tutarın konkordato projesinde vaat edilen tutardan az olması yani konkordatonun alacaklılar için iflasa nazaran daha avantajlı olması gerekir. Bu şartlarla birlikte tasdik harcının yatırılması, imtiyazlı alacakların ve mühlet içi borçların da ödenmesi veya teminata bağlanması diğer şartlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
İİK'nın 305. maddesinde aranan konkordatonun tasdiki şartları kamu düzenine ilişkin olup, mahkeme bunların varlığını re'sen araştırır. Gerekli koşulların bulunmadığını tespit ederse, talebin reddine karar verir. Kararın gerekçesinde, şartlardan hangisinin ya da hangilerinin mevcut olmadığını dayanaklarıyla açıklaması gerekir. Konkordatonun feshi sebeplerinden birinin tasdik aşamasında tespit edilmesi durumunda da tasdik talebi reddedilir.
Bahsi geçen maddede sayılan tasdik şartlarından bir tanesi de, konkordato projesinde teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartıdır.
Somut olayda; hakkında projenin tasdiki kararı verilen ... İnşaat İnşaat Malzemeleri Kimyevi Maddeler Pazarlama San. ve Tic. Ltd Şti’nin rayiç değer bilançosu uyarınca (-) 9.023.748,58 TL öz varlığa sahip olup, borca batık durumdadır. Tasdik edilen proje ile davacı şirketin konkordatoya tabi borçlarının, 24/06/2019 geçici mühlet tarihinden itibaren faizsiz olarak tasdik kararından itibaren 6 ay sonrasından başlamak üzere 6 ayda bir ve 8 taksitte bu alacağa %30 oranında tenzilat yapılmak suretiyle birinci yıl %10 ikinci yıl %20 üçüncü yıl %30 ve dördüncü yıl %40'lık kısmının şeklinde ödenmesine karar verilmiştir.
Davacı şirketin konkordatoya tabi borcu 27.244.541,65 TL’dir. Alacaklılar toplantısı sonrası alınan 08.11.2021 tarihli komiser nihai raporuna göre; davacı şirketin devam eden tek işi, altı adet daire ve bir adet dükkan inşaat yapım işidir. Bu işten gelir beklentisi 2021-2022 dönemi için 3.416.400,00 TL ve devam eden başka bir alacak davası kazanıldığı takdirde, gelir beklentisi ise 2.090.000,00 TL’dir. Yukarıda da açıklandığı gibi davacı şirketin konkordato projesindeki gelir beklentisinin, konkordatoya tabi borçlarını ödeyebilecek şekilde ve orantılı olması gerekir. Bu haliyle borca batık olan davacı şirketin durumu, İİK 305/1-b maddesinde ifade edilen "teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması" hükmüne uygun düşmemektedir. Kaldı ki tasdik sonrası alınan kayyım raporlarında da davacı şirketin devam eden işi olmadığı ve tüm sözleşmelerin feshedildiği belirtilmiştir.
Bu durumda Mahkemece, borca batık olan şirketin iflasına karar verilmesi gerekirken, eksik ve hatalı değerlendirmelerle yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle SGK vekilinin temyiz itirazının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bir kısım alacaklılar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulüyle Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin, 22.04.2022 tarihli, 2022/670 Esas, 2022/586 Karar sayılı kararı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının alacaklılar yararına BOZULMASINA, müdahil Sosyal Güvenlik Kurumu harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden müdahillere iadesine, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ise Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 27.12.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.