"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1344 - 2023/1128
HÜKÜM : Esasdan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic. Mah. Sıf.)
SAYISI : 2020/251 E.-2022/230 K.
Taraflar arasındaki kooperatif genel kurul kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; kooperatifin üyesi olduğunu, davalı kooperatifin 08.03.2020 tarihinde gerçekleştirilen genel kurul toplantısı öncesinde toplantı çağrısının usulüne uygun yapılmadığını, toplantıya katılamadığını, genel kurul toplantısında alınan kararların kanuna, ana sözleşmeye ve iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu ileri sürerek, 08.03.2020 tarihinde yapılan genel kurul toplantısında alınan kararların iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; genel kurul toplantı çağrısının usule uygun şekilde yapıldığını, davacının toplantıya katılamamasının toplantı nisabına ve karar nisabına etkisinin olmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davaya konu genel kurul toplantısına davacının usulüne uygun olarak çağrıldığının davalı tarafından ispatlanamadığı, davacının toplantıya katılım hakkının engellendiği, 8. madde dışındaki maddeler yönünden toplantı ve karar nisabının oluştuğu, katılmaması gerekenlerin toplantı ve karar nisabına bir etkisinin bulunmadığı ancak 8. maddenin oy çokluğu ile kabul edildiği, kaç kişinin maddeyi kabul ettiğinin toplantı tutanağından anlaşılamadığı, davacının toplantıya katılmamasının bu madde oylamasında etkisinin bulunup bulunmayacağının anlaşılamadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, genel kurul kararının 8. maddesinin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu genel kurul toplantısına müvekkilinin davet edilmediği gibi ortaklar defterinde de müvekkiline yer verilmediğini, bu haliyle ana sözleşmeye ve kanuna aykırı davranıldığını, öte yandan 8. maddenin iptali ile organların hükümsüz hale gelmiş olmasına rağmen hükümsüz kalan kooperatif organlarının devamına sebebiyet verir nitelikte karar verildiğini belirterek istinaf taleplerinin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; cevap dilekçesini tekrar ederek kararın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile mahkemece verilen kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; vekalet ücretine dair itirazı hariç istinaf nedenlerini tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf nedenlerini tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kooperatif genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 53 ncü maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmeyip, reddi gerekmiştir.
2.1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 45/2. ve ana sözleşmenin 28. maddesi emredici nitelikte ise de, aynı Yasa'nın 53. maddesinde çağrıda usulsüzlük halinde, genel kurula bu nedenle katılamayan ortaklara bu toplantıda alınan kararların iptali davası açma hakkı verilmiş ise de çağrıdaki usulsüzlük, alınan kararların salt bu nedenle iptali ya da yokluğu sonucunu doğurmamaktadır.
Diğer yandan, genel kurul toplantısına çağrılması gereken ortakların çağrılmaması ve gelmemeleri toplantı ve karar nisabını etkiliyorsa, bu durum, kararın yok sayılmasını gerektirir. Bu nitelikteki kararların yokluğunun tespiti davası açabilmek için kararlara muhalif olmak gerekmediği gibi açılacak dava da herhangi bir süreye tabi değildir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 45/2. maddesi, "Genel kurul sözleşmede gösterilen şekil ve surette toplantıya çağrılır. Toplantı nisabı sözleşmede gösterilir. Ancak yapı kooperatiflerinin genel kurul toplantısında ortakların en az 1/4' ünün şahsen veya temsilen hazır bulunmaları şarttır." hükmünü; aynı Kanun'un 51/1. maddesi ise "Kanun veya ana sözleşmede aykırı hüküm bulunmadıkça, genel kurul kararlarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar olunur" hükmünü ana sözleşmenin 33. maddesinin 1. fıkrası, "Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuları görüşebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortaklardan genel kurula katılma hakkına sahip olanların en az 1/4'ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması gerekir” hükmünü, 2. fıkra isegenel kurulda kararlar, ortaklar cetvelinde imzası bulunanların yarıdan fazlasının oyu ile alınır” hükmünü içermektedir. Anılan hükümler emredici nitelikte olup, bu hükümlere aykırılık teşkil eden genel kurul kararları, yok hükmündedir ve baştan beri hüküm ifade etmezler.
Somut olayda 63 ortaktan 57 sinin katılımıyla toplantı nisabının sağlandığı, karar nisabı için ise genel kurul toplantısında 8. madde dışındaki maddelerde oybirliği ile karar alındığından toplantı nisabının sağlandığı, 8. madde de ise oy çoğunluğu ile karar alındığı anlaşılmaktadır. Mahkemece her ne kadar oy çoğunluğu ile alınan kararda kaç kişinin maddeyi kabul ettiğinin anlaşılamadığından davacının toplantıya katılmamasının bu madde oylamasında etkisinin bulunup bulunmayacağının anlaşılamayacağı belirtilmiş ise de; 8. maddede yönetim ve denetim kurulu seçiminin yapıldığı ve başkaca adayda bulunmadığı, katılanlardan 57 ortağın yarıdan bir fazlasının 29 olduğu, red oyu kullanacak kişi sayısının ise 28 olacağı, davacının oylamaya katılması halinde olumsuz oy kullanacağı kabul edilse dahi ( 58 ortağın yarıdan bir fazlasının 30 olduğu, red oyu kullanacak kişi sayısının ise 28 olacağı) sonuca etkili olamayacağı anlaşılmakla, 8. maddenin iptalinin gerekmeyeceği gerekçesiylei davanın redddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuş bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Yukarıda “Değerlendirme” bölümünün “1” nci bendinde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddine, “2” nci bendinde açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.