"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/281 E., 2022/185 K.
Mahkemece bozma ilamına uyularak verilen kararı davalılardan ..., ..., ... vekilince duruşmalı, davacılar vekilince duruşmasız olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 10.02.2025 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davacılar vekili Avukat ... ile ...’in gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saatte Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı yüklenici ... arasında 14.04.1997 tarihinde düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca müvekkiline ait dairelerin sözleşme tarihinden itibaren 2 yıl içinde teslimi gerekirken teslim edilmediğini, ruhsatsız ve kaçak yapılan binanın yasal hale getirilme olanağı bulunmadığını, diğer davalıların yükleniciden bağımsız bölüm satın aldıklarını ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili feshi ile davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptaline ve davalıların müdahalelerinin men'ine, sözleşmeyle belirlenen 10.000,00 TL gecikme kirasının davalı yükleniciden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı yüklenici dışındaki davalılar vekilleri ayrı ayrı cevap dilekçelerinde; müvekkillerinin dairelerini yükleniciden değil, arsa malikinden bedelini ödeyerek satın aldıklarını savunarak, davanın reddini istemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 27.11.2011 tarihli ve 2005/620 E., 2011/860 K. sayılı kararıyla, davalı yüklenici ... tarafından inşa edilen binanın arsa payı inşaat sözleşmesi hükümlerine göre bitirilerek teslim edilmediği, inşaatın imara aykırı olduğu ve yasal hale getirilmesinin mümkün olmadığı, yüklenicinin tescile hak kazanmaması nedeniyle yükleniciden bağımsız bölüm alan diğer davalıların da hak sahibi olamayacağı gerekçesiyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili şekilde feshine, davalılar adına oluşturulan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, kira tazminatı isteminin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Mahkemenin 27.11.2011 tarihli kararının davalı yüklenici dışındaki davalılar vekillerince ayrı ayrı temyiz edilmesi üzerine; Dairemizin (Kapatılan 23. Hukuk Dairesi) 02.07.2013 tarihli ve 2013/4027 E., 2013/4580 K. sayılı ilamıyla, diğer temyiz itirazları şimdilik incelenmeksizin, mahkemece, tapu iptali ve tescil isteği yönünden, iptal edilecek pay oranları ile davacılar adına hangi oranlarda tescil yapılacağı gösterilmeksizin, davalıların adına olan tapu kayıtlarının ayrı ayrı iptaline karar verildiği, tavzihle, belirtilen eksiklikler giderilmeksizin sadece parsel numarası yazılmak suretiyle hüküm kurulduğu, verilen hükmün infaz kabiliyeti bulunmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
2. Mahkemenin 10.04.2014 tarihli ve 2013/468 E., 2014/182 K. sayılı kararıyla, davacı tarafın gider avansını yatırmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Mahkemenin 10.04.2014 tarihli kararının süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; Dairemizin (Kapatılan 23. Hukuk Dairesi) 17.09.2015 tarih ve 2014/8332 E., 2015/5949 K. sayılı ilamıyla, davanın 6100 sayılı HMK’nın yürürlüğünden önce, 06.10.2005 tarihinde açılmış bulunması karşısında, davanın açıldığı sırada yatırılması gereken bir avansın söz konusu olmadığı, esasen 448. maddesi anlamında dava açılma işleminin tamamlanmış olduğu anlaşıldığından, tamamlanmış işlemden sonra yürürlüğe giren tarifeye dayalı olarak gider avansının ödenmesinin istenemeyeceği, davanın HMK'nın yürürlüğünden önce açılmış olması, dilekçelerin teati aşaması tamamlanarak, tahkikat aşamasına gelinmiş olması karşısında bu aşamada masrafa gerek olması halinde HMK'nın 324. maddesi uyarınca sonuca gidilmesi gerektiği nazara alınmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemenin 04.02.2016 tarihli ve 2015/1050 E., 2016/83 K. sayılı kararıyla, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının ruhsatsız ve imara aykırı olarak inşa edildiği, yapının meri plan şartlarına aykırı olması nedeniyle mevcut haliyle yasal hale getirilmesinin mümkün olmadığı, davalıların hisselerini, yükleniciden değil arsa sahibinden satın almış oldukları gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile sözleşmenin geriye etkili feshine, diğer taleplerin reddine karar verilmiştir.
Mahkemenin 04.02.2016 tarihli kararının süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; Dairemizin (Kapatılan 15. Hukuk Dairesi) 19.03.2019 tarihli ve 2019/5 E., 2019/1212 K. sayılı ilamıyla, sözleşmenin geriye etkili feshine, feshedilmiş sözleşme hükümlerine göre olumlu zarar istenemeyeceğinden gecikme tazminatı istemlerinin reddine karar verilmesinde yasaya aykırı bir yön görülmediği, sözleşme geriye etkili olarak feshedilmiş olup, davalılar tarafından karar temyiz edilmediğinden ve söz konusu davalılara ait taşınmazların yükleniciye isabet eden bağımsız bölümler yönünden sözleşmenin geriye etkili feshi sonucu tapu iptâl ve tescil isteminin de kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma kararına karşı davalılar ..., ..., ... ve ... karar düzeltme isteminde bulunulması üzerine; Dairemizin (Kapatılan 15. Hukuk Dairesi) 10.02.2020 tarihli ve 2019/2084 E., 2020/357 K. sayılı ilamıyla, davalılar ..., ... ve ...’ın adlarına kayıtlı olan tapu paylarını davalı yüklenici ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi yapan dava dışı ...ve davalı ...’den satın aldıkları, bu durumda davacı arsa sahiplerinin yüklenicinin talimatı ile devir yaptıkları, bu nedenle mahkemece bu davalılar yönünden tapu iptal ve tescil kararı verilmesi gerektiği, diğer davalılar yönünden mahkemece bu yönden araştırma yapılmadığı, bu nedenle, mahkemece davacı arsa sahiplerinin resmi senetlerin aksini ispat yönünden delillerinin sunulmasından sonra, yüklenicinin talimatı ile satıldığının kanıtlanması halinde davacıların mirasçılık belgesindeki payları da gözetilerek, infazı kabil olacak şekilde tapu iptal ve tescile karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, bozma ilamının ikinci bendi son paragrafının karardan çıkarılarak değişik bu gerekçe ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
4. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılardan ... ve ...'in tapu paylarını doğrudan davacıların murisi ...den satın almış olmaları sebebiyle, diğer davalılar ... ve ... yönünden ise muris arsa sahibi ...in mirasçıları olan davacılar tarafından dava konusu taşınmazdaki muris ...in yerlerinin bu davalılar ... ve ...a yüklenicinin talimatıyla satıldığını ispatlayamamış oldukları gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, davalılar ..., ..., ... hisseleri yönünden tapu iptali ile davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline, davalılar ..., ..., ... ve ... mirasçıları dahili davalılar ..., ..., ...ve ... yönünden açılan tapu iptal tescil davasının reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde;
a. Bozma kararına karşı davalılardan ... ve ... vekili tarafından karar düzeltme yoluna başvurulmadığından karar düzeltme ilamının yalnızca karar düzeltme talebinde bulunan davalılar için hüküm taşımakta olduğunu,
b. Karar düzeltme ilamında belirtilen hususların gerekçelendirilerek dava dosyasına sunulmuş olup tüm davalılar açısından da tapu iptali ve tescili davasının kabulüne karar verilmesi gerektiğini beyan etmektedir.
2. Davalılar ..., ..., ... vekili temyiz dilekçesinde;
a. Dava konusu payların yükleniciden doğrudan veya onun talimatı ile toprak sahibinden satın alındığını gösteren, kesin ispata yarar resmi ya da gayri resmi nitelikte hiç bir kayıt ve belge olmadığını,
b. Müvekkillerinin dava konusu taşınmazı yüklenicisi tarafından yarım bırakılıp terk edilmiş halde iken davacı toprak sahibinden satın aldıklarını beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dosya içeriğine, bozmaların mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi, tapu iptali tescil ve gecikme tazminatı istemlerine ilişkindir.
1. Dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme yapılarak hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve bozmanın şümulü dışında kalarak kesinleşen cihetlere ait temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmamasına göre davalılar ..., ..., ... vekilinin tüm, davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz istemleri yerinde görülmemiştir.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 04.02.1959 gün ve 1957/13 E., 1960/5 K; 09.05.1960 gün ve 21 E., 9 K; YHGK'nın 21.09.2011 tarihli ve 2011/21-445 E., 532 K; 20.12.2013 tarih ve 2013/23-131 E., 1681 K. sayılı ilamlarında da açıklandığı üzere; Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma ilamına uyması ile bozma ilamı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma ilamı kapsamı dışında kalması yolu ya da bozma ilamı aleyhine olan tarafın karar düzeltme yoluna başvurmaması ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir.
Somut olayda mahkemenin 04.02.2016 tarihli ve 2015/1050 E., 2016/83 K. sayılı kararıyla tapu iptali ve tescil talebinin reddine karar verildiği, davacılar vekilinin temyizi üzerine, Dairemizin 19.03.2019 tarih ve 2019/5 E., 2019/1212 K. sayılı ilamıyla tapu iptali ve tescil talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verildiği, bozma ilamına karşı davalılardan ..., ..., ... ve ...’in karar düzeltme isteminde bulunup ... ...ve ...’in karar düzeltme isteminde bulunmadığı görülmüştür. Bu durumda mahkemece davalılar ... ...ve ...’e yönelik tapu iptali ve tescili istemi yönünden davacılar lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu gözetilerek davalılar ... ...ve ...’in hisseleri yönünden tapu iptali ile davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeye dayalı istemin reddine karar verilmesi doğru olmamış kararın bu nedenle bozulması uygun görülmüştür.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ..., ..., ... vekilinin tüm, davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Mahkeme kararının davacılar yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine,
Davacılar vekili duruşmalı temyiz talebinde bulunmadığından davacılar yararına duruşma vekalet ücreti takdirine yer olmadığına
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.