"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/945 E., 2024/79 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Elbistan 3. Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic. Mah. Sıf.)
SAYISI : 2022/116 E., 2022/148 K.
Taraflar arasındaki konkordatonun tasdiki davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince talebin reddine karar verilmiştir.
Kararın talep eden tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı talep eden vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. TALEP
Talep eden vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ticari işletmesninin mali kriz içerisinde bulunduğunu, sunulan konkordato projesinin uygulanması halinde bu durumdan kurtulabileceğini ileri sürerek, konkordatonun tasdikini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım müdahiller talebin reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 23.09.2021 tarihli ve 21.10.2021 tarihli konkordato komiserliği raporlarında, davacı şirketin borca batık olduğu, konkordatonun başarıya ulaşamayacağı hususları açıkça raporlanmış olduğu, İİK'nın 292 maddesinde uyarınca konkordatonun başarıya ulaşmayacağı ve borçlunun komiser talimatlarına uymaması ve sair şartların mevcut olduğu gerekçesi ile borçlunun konkordato talebinin reddi ile borçlunun iflasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde talep eden vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Talep eden vekili istinaf başvuru dilekçesinde, iflas kararı verilmesi gerekiyor ise konkordatonun başarıya ulaşıp ulaşmayacağının, yetkin, müvekkilinin iş piyasasına egemen uzman bilirkişi marifeti ile güncel mal varlığının değerlendirmesi yapılması gerektiği, ekonomik şartların olağanüstü hal içerisinde olduğunu bu durumun gözetilmesi gerektiğini beyan ederek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak talebin kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ilk derece mahkemesi kararı usul ve yasaya uygun olduğundan talep edene vekilinin istinaf başvuru dilekçesinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde talep eden vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Talep eden vekili temyiz dilekçesinde özetle istinaf başvuru dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, konkordatonun tasdiki istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2004 İcra ve İflas Kanunu'nun 286 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
3.1. Konkordato talep eden şirketin iflasına dair verilen 29.01.2019 tarihli ilk karar bölge adliye mahkemesi tarafından kaldırılmış ve 1 yıl kesin mühlet verilmesine ve müteakip işlelerin yürütülmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3.2. İlk kaldırma kararı üzerine ilk derece mahkemesi tarafından verilen 12.03.2021 tarihli karar ile konkordatonun tasdiki ile konkordato projesi kapsamında kalan tüm adi alacaklılara olan borçlar yönünden, borçların %25 oranında tenzili ile 12.09.2021 tarihinde ilk taksit olmak üzere birer ay ara ile 48 eşit taksitte ödenmesine karar verilmiş, bir kısım müdahil vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesinin 30.06.2021 tarihli kararı ile karar başlığında bir kısım müdahillerin gösterilmediği gerekçesi ile kaldırılarak ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3.3. İkinci kaldırma sonra ilk derece mahkemesince 18.11.2021 tarihli karar ile konkordatonun tasdiki ile konkordato projesi kapsamında kalan tüm adi alacaklılara olan borçlar yönünden, borçların %25 oranında tenzili ile 12.09.2021 tarihinde ilk taksit olmak üzere birer ay ara ile 48 eşit taksitte ödenmesine karar verilmiş, bu kararın da bir kısım müdahiller tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesince talep edene komiser talimatlarına uymadığı ve taksitleri ödemediği gerekçesi ile konkordato talebinin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile kararın kaldırılmasına ve ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3.4. Üçünü kaldırma kararı sonrası ilk derece mahkemesince talep edenin alacaklılar tarafından kabul edilen konkordato projesinde belirtilen ödemeleri yapmadığı, talep edenin borca batık olduğu, konkordatonun başarıya ulaşamayacağı hususları açıkça raporlanmış olup, hal böyle olunca İİK'nın 292 maddesinde yer alan "konkordatonun başarıya ulaşmayacağı ve borçlunun komiser talimatlarına uymaması" ve sair şartların mevcut olduğu anlaşılmakla, karar vermeden önce borçlu duruşmaya da davet edilerek beyanları alınmış ve akabinde kesin mühlet kaldırılarak borçlunun konkordato talebinin reddi ile borçlunun iflasına karar verilmiş ve talep eden vekilinin istinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesi tarafından başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
3.5. 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 292. maddesinde iflâsa tabi borçlu bakımından, kesin mühletin verilmesinden sonra konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflâsına resen karar verilmesini gerektirecek haller düzenlenmiş olup buna göre; borçlunun malvarlığının korunması için iflâsın açılması gerekiyorsa, konkordatonun başarıya ulaşamayacağı anlaşılıyorsa, borçlu, 297 nci maddeye aykırı davranır veya komiserin talimatlarına uymazsa ya da borçlunun alacaklıları zarara uğratma amacıyla hareket ettiği ve borca batık olduğu anlaşılan bir sermaye şirketi veya kooperatif, konkordato talebinden feragat ederse konkordato talep eden hakkında iflas kararı verilebilecektir.
3.6. Somut olayda ilk derece mahkemesinin kaldırma üzerine verdiği konkordatonun tasdikine ilişkin verilen ilk karar tarihi 12.03.2021 olup, kararda ödemelerin 12.09.2021 tarihinde başlayacağına hükmedilmiş olup, henüz ödeme tarihi gelmeden bu karar 30.06.2021 tarihinde bölge adliye mahkemesi tarafından kaldırılmış, kaldırma üzerine verilen ikinci tasdik kararında ise karar tarihi 18.11.2021 olmasına rağmen ödemeler geçmiş tarihli olarak 12.09.2021 tarihinde ödenmesine karar verilmiş olduğu gözetildiğinde, konkordato talep eden bakımından proje kapsamında taksit ödeme yükümlülüğünü ihlal ettiği ve komiser talimatlarına uymadığından bahsedilemeyeceği dikkate alındığında İİK’nın 192/1-c maddesi uyarınca iflas kararı verilmesi mümkün değildir.
3.7. Diğer yandan İcra İflas Kanunun 292. maddesindeki düzenleme ile kesin mühlet aşamasında konkordato talebinin reddini gerektirir durumların ortaya çıkması halinde tasdik aşamasına geçilmesini beklemeksizin kesin mühletin kaldırılarak borçlunun iflasına karar verilebileceği öngörülmektedir.
3.8. Kuşkusuz İİK'nun 292. maddesindeki borçlunun mal varlığının korunması için iflasın açılmasının gerekmesi, konkordatonun başarıya ulaşamayacağının anlaşılması, borçlunun İİK'nun 297. maddesine aykırı davranması, komiserin talimatlarına uymaması veya alacaklılarını zarara uğratma amacıyla hareket etmesi durumunda gerek kesin mühlet gerekse tasdik yargılamasında olsun konkordato dürüst borçlular için öngörülen ve iflasa nazaran alacaklıların daha iyi durumda bulunmasını öngören bir kurum olduğundan yukarıda sayılan durumların evleviyetle tasdik aşamasında ortaya çıkması halinde de konkordato tasdik talebinin reddi ile iflasa karar verilmesi mümkündür. Zira borçlunun konkordato talebinde bulunduğu aşamadan başlayarak konkordato sona erinceye kadar dürüstlük kuralını ihlal etmemesi ve konkordato hükümlerine aykırı hareket etmemesi gerekmektedir. Ancak bu durumda kesin mühlet aşaması geçilerek konkordato tasdik aşamasına gelindiğinden tasdik talebinin reddi ile iflasa İİK 'nun 292.maddesine göre değil İİK'nun 308 nci maddesine göre karar verilmelidir.
3.9. Somut uyuşmazlıkta konkordato talep eden borçlunun, ticaret siciline kayıtlı olduğu, ticari işletmesinin bulunduğu dolayısıyla tacir olduğu anlaşıldığından iflasa tabi kişilerden olması nedeniyle, mahkeme kararında belirtildiği üzere projede öngörülen ödemeleri yapmaması, talimatlara uymaması ve özellikle konkordatonun başarıya ulaşamayacağının anlaşılması ve doğrudan doğruya iflası düzenleyen İİK'nun 177/3. maddesinin İİK'nın 308.maddesine atıf yaptığı gözetilerek konkordato tasdik talebi reddedilen borçlunun İİK'nun 308. maddesi gereğince ve açıklanan gerekçelerle konkordato tasdik talebinin reddi ile iflasına karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle karar verilmesi bozmayı gerektirmiş ise de HMK'nun 370. maddesi gereğince bozmayı gerektiren husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, ilk derece mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek ve düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Talep eden vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının reddi ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.