"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1824 E., 2022/432 K.
HÜKÜM : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ünye 1. Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic. Mahk. Sıf.)
Taraflar arasındaki genel kurul kararının iptali tapu iptal tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince, dava konusu genel kurul kararının mutlak butlanla batıl olduğunun tespitine, tapu iptal tescil davasının reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin üyesi oldukları davalı kooperatifin müvekkillerini haksız ve hukuka aykırı olarak üyelikten ihraç ettiğini, bunun akabinde taraflarınca davalı kooperatif aleyhine ihraç kararının iptali için dava açıldığını, açılan bu davaların ise Yargıtay denetiminden geçmek suretiyle kesinleştiğini, davalı kooperatif ihraç kararlarının iptali neticesinde müvekkillerini kooperatif üyesi olarak tescil etmesi ve adlarına düşen daireleri tapuda devretmesi gerekirken bunu yapmadığını, aksine müvekkillerine hitaben yazmış olduğu ve müvekkillerine 01.07.2009 tarihinde tebliğ edilen 23.06.2009 tarih ve 4 ve 5 sayılı yazıları ile ".. mahkeme kararı ile aksi sabit olmasına rağmen üyelikten çıkarıldıkları, 20.06.2009 tarihinde yapılan genel kurulda üyelik vasıflarını kaybettikleri konusunda karar verildiğini ve haklarına düşen 4.305,00'şer TL karşılığı ayrı ayrı 1.930 euronun Ünye İş Bankası'nda adlarına depo edildiğinin" belirtildiğini, bu konuda kesinleşmiş mahkeme kararı varken yani üyelikleri devam etmesine rağmen davalı kooperatifin, müvekkillerinin üyelik vasıfları olmadığı şeklinde genel kurul kararı ve buna bağlı olarak yapılan ücret depolamasının haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek, davalı kooperatifin 20.06.2009 tarihli genel kurulda müvekkillerinin üyelik vasıflarını yitirdiğine ilişkin kararının iptali ve müvekkillerinin hisselerine düşen kooperatif adına kayıtlı olan iki adet dairenin tapularının iptali ile müvekkilleri adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı kooperatif vekili cevap dilekçesinde özetle, kooperatif üyelerinin genel kurullarda kararlaştırıları üye aidatlarını belirlenen sürelerde yatırmalarının en önemli konulardan biri olduğunu, davacıların kooperatife karşı parasal edimlerini yerine getirmediklerini, bu nedenle öncelikle davacıların kooperatife yatırmaları gereken aidatlarını ve gecikme faizlerini ödemeleri, kooperatife ödemeleri mümkün değilse veya ödemek istemiyorlarsa aidat borçlarını tevdi mahalli tayin ettirip bir bankaya depo ettirmeleri, sonra kooperatiften kendi hisselerine düşen daireleri istemeleri, kooperatif istedikleri daireleri vermediği takdirde tapu iptali ve tescili davası açmaları gerektiğini, davacıların kooperatife üye olduktan sonra kooperatif çalışmalarını ve kararlarını takip etmediklerini, aidatları zamanında ödemediklerini, adreslerini güncelleyip bildirmediklerini bu nedenlerle de hem kooperatifi hem de yönetim kurulunu zor duruma düşürdüklerini, kooperatif tarafından yapılan dairelerin davacıların dışındaki üyelerin paraları ile yapıldığını, bu durumun hak ve nefaset kurallarına aykırı olduğunu, dairelerin davacılara geri verilmesinin mümkün olup olmadığının araştırılması gerektiğini çünkü dairelerin büyük bir kısmının bugüne kadar el değiştirdiğini ve iyi niyetli üçüncü kişilere satıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Dahili davalılar ... ve ... vekili davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 20.06.2009 tarihli genel kurul toplantı tutanağının yedinci maddesinde davacıların üyelik vasıflarını kaybettiklerie ve haklarına düşen 4.305,00'şer TL karşılığı ayrı ayrı 1.930 euronun Ünye İş Bankasında adlarına depo edildiğine ilişkin kararın, davacılar tarafından açılan ihraç kararının iptali davalarının kabul edildiği, ihraç kararının iptali davaları derdest iken alındığı, anılan genel kurul kararının Kooperatifler Kanununun 16. maddesinde yer alan "... Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder." hükmü gereğince mutlak butlanla batıl olduğunun tespiti gerektiği, davacıların aidat ödemelerini tam yerine getirmediği, ödenmeyen aidatların depo edilmesi marifetiyle de tapu iptalinin talep edilmesi mümkün olmadığı, davacıların tazminat talebi de bulunmadığı gerekçesiyle tapu iptal tescil davasının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili, mahkemece üyelikten çıkartılma ve üyelik vasıflarının yitirildiğine ilişkin kararların iptaline karar verilmesi gerekirken alınan kararların emredici kurallara aykırı olması nedeniyle mutlak butlanla batıl olduğunun tespitine karar verilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu, 02.03.2002 tarihli Genel Kurul Kararlarının iptali sonucunda bu kararlar gereğince yapılmış olan tapu devir işleminde yolsuz tescil haline geldiğini, borcun muaccel hale gelmediğini, kendilerine aidatların talep edildiğine dair bir yazı gelmediğini, bu nedenle borcun muaccel olmadığını, hesaplama yapılmaksızın karar verilmesinin de hukuka aykırı olduğunu, dahili davalıların iyi niyetli malik olduğundan bahsedilemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece taraf delillerinin usulüne uygun olarak toplandığı, değerlendirilerek tartışıldığı, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli ve denetime açık olduğu, 02.03.2002 tarihli Genel Kurulda alınan kararların iptaline dair verilen kararın kesinleşmesi karşısında, mahkemece verilen kararın dosyada mevcut deliller kapsamında usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re'sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, genel kurul kararının iptali tapu iptal tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 nci maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup devacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan .sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenden tahsilatta tekerrüre sebebiyet vermemek kaydıyla müştereken ve müteselsilen alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,06.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.