"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalılar murisi ... arasında ... 12. Noterliği'nde 20/08/2010 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, 20/08/2013 tarihli ek protokolde arsa sahiplerinin sözleşmeye göre aşamalı olarak tapuları devredeceğinin ve iskan alındığında kalan bir bağımsız bölüm devredileceğinin, şartları oluştuğu halde tapunun devredilmemesi halinde yükleniciye günlük 500,00 TL ceza-i şart ödeneceğinin kararlaştırıldığını, iskan alınmasına rağmen D blok, 2 no.lu dairenin müvekkiline devredilmediğini, cezai şart alacağının tahsili için davalılar hakkında başlatılan takibe davalıların itirazı üzerine takibin durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline, takibin devamına ve icra inkar tazminatının tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı arsa sahipleri vekili cevap dilekçesinde; yüklenici tarafından arsa sahibine inşaatın başında ve bitiminde ayrı ayrı 50.000,00 TL ödeneceği kararlaştırılmasına rağmen ödenmediğini, yüklenici tarafından inşaat ruhsatının 26/11/2013 ve iskanın 13/04/2016 tarihinde alındığını, geç teslim yapıldığını, davacı yüklenicinin ihtarname ile lüks imalatlar yapıldığını bildirilerek ödeme talep ettiğini, kabul anlamına gelmemekle birlikte ceza-i şart miktarının fahiş olduğunu savunarak davanın reddini ve davacı aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile A blok için ... ruhsatının 21/10/2013 tarihinde, B ve C bloklar ile havuz için 26/11/2013 tarihinde, iskan ruhsatının da 13/04/2016 tarihinde alındığı, davacı yüklenicinin iskan alma yükümlülüğünü yerine getirdiği, sözleşmede cezai şartın günlük 500,00 TL olarak kararlaştırıldığı, ifaya ekli cezai şartın iskan ruhsatının alınmasından sonraki tarihler için talep edildiği, davalılar uhdesinde kalan 2 nolu bağımsız bölümün yükleniciye devredilmesi gerektiği halde devredilmediği, davalıların bir kısım bağımsız bölümlerde eksik olduğu, dubleks dairelerde çatı kat açılarak daire oluşturulduğu, projeye aykırılıklar bulunduğu savunmasının iskan ruhsatı alınması sebebiyle kabul edilemeyeceği, cezai şarttan tenkis de yapılamayacağı, alacağın yargılamayı gerektirdiği ve davacının kötü niyeti ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 113.000,00 TL asıl alacak yönünden itirazın iptaline, takibin devamına, takip tarihinden itibaren asıl alacağa yasal faiz yürütülmesine, tarafların tazminat istemlerinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı arsa sahipleri vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı arsa sahipleri vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişi raporunda inşaatın geç teslim edildiğinin tespit edildiğini, geç ifa halinde ... sahibinin teslimi beklemesinin yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmadığını, yükleniciden tazminat talep edilebileceğini, ödemezlik def'inde bulunulabileceğini, müvekkillerine düşen 14 adet bağımsız bölümün kira kaybından kaynaklı zararın ve inşaatın tesliminde ödenmesi gereken 50.000,00 TL'nin ödenmediğini, ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/252 Esas sayılı dosyasında bu talepler bakımından dava açıldığını, davacının cezai şart talebinde bulunabilmesi için sözleşme gereği kendi edimlerini eksiksiz olarak ifa etmesi gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar vekilince delil olarak bildirilen dosyalardan ... ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/93 Esas sayılı dosyasında; aynı kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince arsa sahibi tarafından yükleniciye devri taahhüt edilen fakat devredilmeyen D Blok 2 nolu bağımsız bölümün tapusunun iptali ile yüklenici adına tescili talebiyle açıldığı, 23/03/2018 tarihli bilirkişi raporu ile yüklenicinin edimlerini eksiksiz yerine getirdiğinin tespit edildiği, ancak davalıların eldeki davadan alınan bilirkişi raporunu öne sürerek çelişkinin giderilmesini istemesi üzerine dosyanın ek rapor için bilirkişiye tevdi edildiği, yine ... ... 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/29 Esas sayılı dosyasında; aynı kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince murise borç olarak verilen fakat ödenmeyen alacağın tahsili amacıyla başlatılan takibe itirazın iptali istenmiş olup mahkemece davanın yüklenici lehine kabul edildiği, davalılarca istinaf kanun yoluna başvurulduğundan dosyanın istinafta olduğu, yine ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/252 Esas dosyasında; arsa sahipleri tarafından yükleniciye karşı açılan davanın işin geç tesliminden kaynaklı gecikme tazminatı ile 50.000,00 TL alacağın tahsili talebine ilişkin olduğu anlaşılmış olup, buna göre işbu davalar ile istinafa konu eldeki davanın konusunun birbirlerinden farklı olduğu, tüm dosyaların eldeki dava ile birleştirilip görülmesi ya da bekletici mesele yapılması yönündeki istinaf itirazının reddi gerektiği, davalılar tarafından gecikme tazminatı için ayrı bir dava açıldığından bu davada artık takas/mahsup araştırmasına gerek bulunmadığı somut olayda icra dosyasının incelenmesinde, davacı yüklenicinin iskan raporunun alındığı tarih olan 13/04/2016 tarihinden sonraki 07/06/2016-18/01/2017 tarihleri arasındaki dönem için işleyen cezai şartı talep ettiği, iskan alındığından ve ifa yükümlülüğü yerine getirildiğinden davalı arsa sahipleri uhdesinde kalan tapunun kendi adına tescilini ve ipoteğin kaldırılmasını talep edebileceği, sözleşme gereğince davalı arsa sahiplerine verilmesi kararlaştırılan bağımsız bölümlerin binaya kat irtifakı kurulması akabinde 11/09/2014 tarihinde dava dışı şahıslara satıldığı anlaşıldığından davalı arsa sahiplerinin yapıda kat irtifakı kurulduğunu bildikleri sonucuna varıldığı ve davalı arsa sahipleri yönünden temerrüt gerçekleştiği, davacı yüklenici lehine 2 nolu bağımsız bölüm yönünden sözleşmenin 7. maddesi gereğince iskan tarihinden sonraki dönem için günlük 500,00 TL cezai şart alacağının doğduğu, hükme esas alınan raporda davalılarca ileri sürülen aykırılıkların iskan alımından sonra davalılar tarafından yapılmış olabileceği değerlendirmesinin yapıldığı, mahkemece denetime elverişli bilirkişi kurul raporu hükme esas alınarak karar verilmesi usul ve yasaya uygun olduğundan davalılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı arsa sahipleri vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı arsa sahipleri vekili temyiz dilekçesinde; ceza-i şartın ölçülülük ilkesine ve hukuka aykırı olduğunu, muris arsa sahibinin sağlık problemleri nedeniyle edimini yerine getirememesinin fırsata çevrildiğini, yüklenicinin inşaatı gecikmeli teslim ettiğini, müvekkillerine düşen 14 bağımsız bölümün kira kaybından kaynaklı zararın ödenmediğini, davacının edimini tam ve eksiksiz yerine getirmediğini, sözleşmede kararlaştırılan ve inşaatın tesliminde ödenmesi gereken 50.000,00 TL'nin ödenmediğini, iki davanın birleştirilmesi gerektiğini, davacı tarafından müvekkilleri aleyhine 2017/93 esas sayısı ile açılan tapu iptal ve tescil davasının müvekkillerince kabul edildiğini, asıl edim yerine getirildiğinden buna bağlı cezai şartın talep edilemeyeceğini, davacı tarafından ihtirazi kayıt bildiriminin yapılmadığını ileri sürerek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan ifaya ekli ceza-i şartın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali, takibin davamı ve icra inkar tazminatı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 165 nci maddesi, 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 818 sayılı mülga Borçlar Kanununun 81 nci, 158 ncu maddesi ile 355 ve devamı maddeleri, 2004 sayılı İcra İflas Kanununun 67 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 6100 sayılı HMK'nın 165/1 nci maddesi gereğice bir davada hüküm verilebilmesi, başka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir.
2. Davacı ile davalılar murisi ... arasında ... 12. Noterliğinde 20/08/2010 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanmış olup, sözleşmenin 5. maddesinde; dava konusu bağımsız bölümün yükleniciye ait olacağı, 6. maddesinde; çevre düzeni dahil tüm inşaat tamamlanıp iskan alındığında kalan bir daire üzerindeki ipoteğin kaldırılacağı, 7. maddesinde; ... ruhsatı alındıktan sonra 18 ay içerisinde daireler tamamlanarak arsa sahibine teslim edileceği, süresi içerisinde tamamlanamadığı takdirde, her daire için aylık cezai şart olarak 500,00 TL kira bedeli ödeneceği, arsa sahiplerinin de sözleşmeye göre vakti geldiğinde daire ve dükkanların tapusunu verip, ipotekleri kaldıracağı, bu şartın yerine getirilmemesi halinde bağımsız bölüm başına günlük 500,00 TL ceza ödeneceği düzenlenmiştir.
Huzurdaki davada davacı yüklenici tarafından, davalı arsa sahipleri hakkında devredilmeyen bağımsız bölüm için icra takip dosyasında 07/06/2016 - 18/01/2017 tarihleri arasında günlük 500,00 TL'den toplam 113.000,00 TL cezai şart bedeli alacağının tahsili için 19/01/2017 tarihinde takip başlatıldığı, davalıların itirazı üzerine takibin durduğu, davalı arsa sahiplerince de yüklenici tarafından inşaatın sonunda ödenmesi gereken tutarın ödenmediği ve işin süresinde bitirilmeyerek geç teslim edildiği, bu sebeple 01/06/2018 tarihinde yükleniciye karşı ikame olunan ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/252 Esas sayılı dava dosyasında geç teslimden kaynaklı gecikme tazminatı ile sözleşmede düzenlenen 50.000,00 TL para alacağının tahsilinin talep edildiği anlaşılmıştır.
Her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesince istinafa konu dava ile taraflar arasındaki davaların konularının birbirlerinden farklı olduğu, tüm dosyaların eldeki dava ile birleştirilip görülmesi ya da bekletici mesele yapılması yönündeki istinaf itirazının reddi ile davalılar tarafından gecikme tazminatı için ayrı bir dava açıldığından bu davada artık takas mahsup itirazı araştırılmasına gerek bulunmadığı belirtilmişse de, ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/252 Esas sayılı dosya ile temyize konu eldeki davanın tarafları ile dayanak sözleşmeler aynı olup, davalar arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğu gibi ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/252 Esas sayılı dosyasında verilecek kararın ve özellikle yüklenicinin edimini sözleşmede üstlendiği şekilde, süresinde ve eksiksiz ifa edip etmediğine yönelik araştırmanın ve varılacak sonucun eldeki cezai şart alacağına yönelik davanın sonucunu doğrudan etkileyeceği nazara alındığında, ilgili davanın bekletici mesele niteliğinde olduğu gözetilmeden karar verilmesi ve buna yönelik istinaf itirazının reddi doğru olmamıştır.
Bu durumda mahkemece 6100 sayılı HMK'nın 165/1. maddesi hükmü gereğince ... ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/252 Esas sayılı dava dosyasının akıbeti araştırılarak, dava neticelenmiş ve verilen hüküm kesinleşmişse eldeki davada bu davanın sonucuna uygun karar verilmesi şayet neticelenmemişse verilecek kararın kesinleşmesinin beklenmesi ve yine bu davanın sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, davalılar vekilinin sair temyiz itirazları bu aşamada incelenmeksizin hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple ;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17/01/2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.