"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1134 E., 2022/793 K.
DAVA TARİHİ : 10.12.2018
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2018/871 E., 2020/350 K.
Taraflar arasındaki teminat mektubunun iadesi isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 24.04.2015 tarihli sözleşme ile “... Burgulu Eneıji Üretim Türbini (montaj dahil, çalışır vaziyette) ihale dokümanı ile sözleşmede belirlenen şartlar dahilinde temin ve teslimi işini üstlendiğini, sözleşmenin 16.7.4. maddesi uyannca; teslim sonrası malzemenin muayene ve kabulünden itibaren 2 (iki) yıl süreli malzeme ve sistem garantisi, 10 (on) yıl süreli yedek parça temini taahhüdü verildiğini,işi çalışır vaziyette, 31.08.2016 tarihinde düzenlenen "mal alımı kısmi kabul tutanağı"idareye teslim ettiğini;bu kabul tutanağının 05.09.2016 tarihinde onaylandığını; davalı tarafından, sözleşmenin 11.3.1 maddesi uyarınca, ilk olarak yerilen 537.000,OO TL'lik teminat mektubunun yansının, ürünün eksiksiz ve çalışır vaziyette olarak teslim edilmiş olması nedeniyle iade edildiğini;müvekkili tarafından, teminatın diğer yansı için yeniden teminat mektubu verildiğini; teminatın kalan yarısının tesliminden itibaren 2 yıldan fazla süre geçtiği ve garanti süresinin dolmuş olmasına rağmen iade edilmediğini; sözleşmenin 11.3.1 maddesi uyannca, ilk yansının iade edilmiş olmasının malın tesliminin tam ve eksiksiz olarak yapıldığının bir kanıtı olduğunu; çalışır vaziyette tesliminden sonra 2 yıllık garanti süresi geçtiğini; davalının garanti süresinde, yüklenicinin kusuru veya malın ayıbından dolayı herhangi bir hukuki başvurusu da olmadığını; müvekkilinin SGK veya vergi dairesine herhangi bir borcu da bulunmadığını; teslimin yapılmış olduğunun Ankara Batı 2. Sulh Hukuk Hakimliğinin 2018/59 D.îş. sayılı dosyasında tespit edildiğini belirterek Teminat Mektubunun iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde iddia edildiği gibi malın eksiksiz teslim alınarak devrinin sağlanmadığını; malın, kullanıcı başkanlık tarafından yapılan incelemede tespit edilen eksiklikler ve hatalar sebebiyle teslim alınmadığını, bu nedenle sözleşmenin 11.3.1.maddesi gereği teminat mektubunun iade edilmediğini; 17.07.2018 tarihli devir komisyonu tutanağında Teknik Şartname gereği tespit edilen 18 madde eksiklikten dolayı sözleşmede taahhüt edilen miktarda (kw) enerji üretememiş olup, 03.06.2018 tarihinden beri de çalışmadığını; türbinin sahada olduğu, montajın tamamlandığına ilişkin kısmi kabul tutanaklarının mevcut olup, sorunsuz ve verimli çalıştığına dair kabul olmadığını; ayrıca davacının belirttiği Ankara Batı 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/59 D.İş sayılı dosyasmda yapılan tespitin idare gıyabında gerçekleştirilmiş olup kabulünün mümkün olmadığını; sözleşmenin 16.7.4.; 5.1.1.2. ve 11.3.1. maddelerine göre iade koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının sözleşmeden doğan edimlerini ifa ederek sözleşme konusu işleri davalıya teslim ettiği, davalı tarafından oluşturulan komisyonun işleri kabul tarihinin 31/08/2016 olarak belirlendiği, kısmi kabulünün yapılmasının uygun bulunduğu, taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümleri gereğince davacı tarafından işin tesliminden sonra teminat mektubunun yarısının iade edilmesinin kararlaştırılarak bu iadenin yapılmış olmasının söz konusu türbinin montaj dahil çalışır vaziyette davalı tarafa teslimi anlamına geldiği, bu suretle teminat mektubunun yarısının iade edilmiş olduğu, kalan yarısının ise davalı tarafça bir kısım eksikler ayıplı işler gerekçesiyle iadesinden kaçınıldığı, ancak buna ilişkin davalı tarafça çekilen bir ihtarname bulunmadığı gibi kurum yazışmalarına göre söz konusu tesisin devir ve teslim işlemlerinin yapılması için 19/12/2016 tarihinde devir komisyonu oluşturulmasına karşın bu komisyon tarafından davalının savunmalarına dayanak eksiklerin 12/09/2017 tarihli tutanak ile aradan uzunca bir zaman geçtikten sonra belirlendiği, davacıdan 22/01/2018 tarihi itibariyle bu eksikliklerin giderilmesinin de talep edildiği, davalının dava konusu tesisi teslim alıp, teminat mektubunun yarısını iade ettikten sonra yaklaşık 17 ay gibi uzun bir süre bekledikten sonra yaptırdığı tespitleri ileri sürerek eksiklerin giderimini talep etmesinin dürüstlük kurallarına aykırı olacağı, yine yüklenici tarafından teslim edilen tirbünlerin geçen sürede 904 KW güç ürettikleri sabit olmakla, geçen sürede tesisin çalışmasını sürdürdüğü, tespit edilen eksiklerin tesisin sözleşmeye uygun imal edilmediğini ispata yeterli olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; malın eksiksiz teslim alınması ve idareye devrinin sağlanmadığını, malın, kullanıcı başkanlık tarafından yapılan incelemede tespit edilen eksiklikler ve hatalar sebebiyle teslim alınmadığının açık olduğunu, ancak mahkemece bu hususlara ilişkin değerlendirme yapılmadığını, sözleşmenin 11.3.1 maddesindeki kriterlere uygunluk olmadığı için teminat mektubunun iade edilmediğini, 17.07.2018 tarihli devir komisyonu tutanağında teknik şartname gereği tespit edilen 18 madde eksiklikten dolayı ... Burgulu enerji üretim sisteminin sözleşmede taahhüt edilen miktarda enerji üretemediğini, 03.06.2018 tarihinden beri de çalışmadığını, sistem için şartnamede geçen ızgara yapısının 01.04.2018 tarihine kadar yapılmadığını, sistemin kurulmasından kısa bir süre sonra kapaklar, burgu, kovan kısmı, kaplin gibi önemli yerlerde aşırı paslanmalar olduğunu, ancak teknik şartnamede (1.9.1) özel olarak belirtilmese bile dayanım, esneklik, dayanıklılık ve diğer fiziki özellikler dikkate alınarak en iyi evsaflı malzemeler kullanılacağının garanti edildiğini, şartname 4.6.maddesinde, şartnamede yazılmamış olsa bile sistemin kusursuz ve sorunsuz çalışması için gerekli olan ekipmanlar ve bunlarla ilgili aksesuarların yapılacağının belirtildiğini, ancak burgu sisteminini çalışmasını olumsuz yönde etkileyen bir çok faktörün olduğunun tespit edildiğini, 05.09.2016 tarihinde kısmi kabul tutanağı düzenlenmesinin kullanıcı başkanlığın devir komisyonuna gidebilmesi için çalışır halde olduğuna dair gerçekleşen işlemlerden ibaret olduğunu, bu sebeple idarenin teminat mektubunu iade etmemesi yönündeki işleminin her açıdan hukuka uygun olduğunu, sözleşmenin 5.1.1.2 ve 11.3.1.maddesinde belirtilen iade şartlarının oluşmadığını bilirkişilerin bu hususları incelemediklerini belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında davalı tarafından sistemin taahhüt edilen miktarda enerji üretmediği hususu ileri sürülmüş ise de taraflar arasındaki sözleşmede üretim miktarına ilişkin taahhüdün sözleşmede ayrı bir teminata bağlanmış ve bu hususun dava konusu olmadığının anlaşılmasına göre" davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği itirazlarını temyiz dilekçesinde yinelemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan teminat mektubunun iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
Her ne kadar mahkemece; taraflar arasındaki sözleşmede garanti ile ilgili ayrı bir maddenin düzenlenmiş olduğu ve garanti kapsamında davacı tarafça davalıya dava konusu teminat mektubu dışında ayrı bir teminat verildiği gerekçesiyle kesin teminatın iadesine ilişkin düzenlenen maddeye göre de iade şartlarının oluştuğu belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiş ise de; taraflar arasında imzalanan 24.04.2015 tarihli ... Bulgulu Enerji Üretim Türbin Mal Alımına Ait Sözleşmenin 11.3.1 maddesinde kesin teminata ilişkin hükümlerin düzenlenmiş olduğu buna göre taahhüdün sözleşme ve ihale dökümanlarına uygun olarak yerine getirilmesi, yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığının tespit edilmesi ve SGK'dan ilişiksiz belgesinin getirilmesi üzerine, alımın garanti süresi öngörülen bir mal alımı olması halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen mal alımı olması halinde tamamının iade edileceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Yine aynı sözleşmenin 16.7.4 maddesinde ise, yüklenici tarafından ... burgulu enerji üretim türbininin teslimi sonrası malzemenin muayene ve kabulünden itibaren 2 yıl süreli malzeme ve sistem garantisi, 10 yıl süreli yedek parça temini taahhüdü verilecektir. 900KW altında enerji üretimi olması durumunda aradaki fark güncel elektrik fiyatları üzerinden yükleniciden tahsil edilecektir. Yüklenici bu farkın oluşması durumunda idarenin yapacağı tahsilatı kabul eder ve işe ona göre başlar.Yüklenici bu konuda en az 5 yıl süreli ve en az 100.000,00 TL teminatı kesin teminattan ayrı olarak sözleşme öncesinde yatırmalıdır şeklindedir.
Bu iki madde birlikte değerlendirildiğinde, sözleşmede garantinin öngörüldüğü ancak garanti hükümlerinin değerlendirilmesinde sadece 16.7.4 maddesi kapsamında inceleme yapılamayacağı, kesin teminatın iadesinin düzenlendiği 11.3.1 maddesinde de garantiye ilişkin şartın bulunduğu, dosya kapsamında alınan bilirkişi raporlarında da mal her ne kadar idareye çalışır vaziyette teslim edilmiş olsa bile, türbinin çalıştırılması ile birlikte aksaklıkların yaşandığının sabit olduğu, idarenin kabul tarihi ve dava açılma tarihi dikkate alındığında ise garanti süresinin dolmamış olduğu anlaşıldığından davacı tarafından iadesi istenen teminat mektubunun iadesi şartları oluşmamasına rağmen Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanlış değerlendirme sonucu davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye
Mahkemesine gönderilmesine,
16/04/2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.