"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulüyle kararın kaldırılmasına ve yeniden hüküm kurumak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı kooperatif üyesi ...'in kooperatif ortaklık payını ve... plakalı aracı 21.12.2016 tarihli noter devir sözleşmesi ile devraldığını, ... Noterliği'nin 18648 yevmiye nolu 10.10.2016 tarihli ihtarı ile davalıya bildirdiğini ancak devir belge aslı olmadığı için taleplerinin kabul edilmediğini, sonrasında 22.12.2016 tarihinde iadeli taahhütlü mektupla kooperatife ortak olma dileğini ve ana sözleşmeyi kabul ettiğini belirtir dilekçe sunduğunu, dilekçenin ekine kooperatif hisse devri aslını, mesleki faaliyet belgesi aslını ve diğer belgeleri ekleyerek gönderildiğini, kooperatifin haksız ve hukuka aykırı olarak müvekkilinin üyeliğini gerçekleştirmediğini,
ana sözleşmenin 10.maddesi gereğince müvekkili adına ehliyet, ... ve Psikoteknik belgelerinin mevcut olmadığından talebin reddedildiğini, iadeli taahhütlü gönderiyi almalarına karşı ihtara yönelik olumsuz beyanda bulunduklarını, kötü niyetli olarak cevabın verildiğini, müvekkilinin taşımacılık işi ile iştigal ettiğine dair belge, vergi kaydı, oda kaydı, araç ruhsatı ilave olarak devre yönelik sözleşmenin yeterli olduğu, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 14. maddesi uyarınca, kooperatif yönetim kurulunun devralan kişinin ortaklık niteliğini taşıması halinde o kişiyi ortaklığa kabul etmek zorunda olduğunu belirterek fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydıyla müvekkilinin kooperatife üyeliğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davaya konu 154 nolu üyeliğin ... adına iken, davacının ... 4. Noterliği'nin 10.10.2016 tarih 18648 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile kooperatif hissesini devraldığından bahisle... plakalı araç ile sıraya alınmasını talep ettiğini, ihtarnameye ... 6. Noterliği'nin 14.10.2016 tarih 20989 yevmiye sayılı ihtarnamesi ile cevap verilerek; devir sözleşme aslının ibraz edilmesi, araç ruhsatının ibraz edilmesi ve diğer belgelerin ibraz edilmesinin davacıya bildirildiğini, davacı tarafından ... 4. Noterliği 15.12.2016 tarihli 22640 yevmiye nolu ihtarname düzenlenerek 10.10.2016 tarihli ihtarnameden vazgeçildiği ve ihtarnamenin hükümsüz olduğunun bildirildiğini, daha sonra davacının 3. kez ... Noterliği'nin 22.12.2016 tarih 11583 yevmiye sayılı ihtarname düzenleyerek 154 nolu üyelik üzerinden sıraya alınmasını talep ettiğini, bunun üzerine ... 6. Noterliği 11.01.2017 tarihli cevabı ihtarname ile üyeliğin tescil edilmesinden noter ihtarnamesi ile vazgeçtiğinin hatırlatılarak ... sırasına kaydının mümkün olmadığının bildirildiği ve devir söz aslı ve ana söz 10. maddedeki belgelerin mevcut olmadığının bildirildiği, davacının, kooperatifin eski ortağı ...'in çalışanı olduğu, ve işlemlerin davacı adına ... tarafından vekaleten takip edildiği, davacının haksız ve kötü niyetli olduğunu, asıl amacının dava dışı 154 nolu ortak olarak görülen ...'in ortaklığının devam ettirilmesi olduğunu, dava dışı ...'in 154 nolu üye ...'dan ortaklığı devraldıktan sonra dava dışı ...'in ... sırasına dahil edildiğini, ancak ortaklığa bağlı araçla çalışmadığının ve adına kayıtlı ... plakalı aracın 1994 model olduğunun tespit edilmiş olması nedenleriyle, kooperatif taşıma yönetmeliğinin ilgili maddesi gereğince 154 nolu ortaklık adına kayıtlı bulunan ... plakalı araç ile çalışamayacağının belirlendiğini, başkasına ait araçla da çalışamayacak olması nedeniyle davacının ... bu davayı açtığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi 2021/178E, 2022/228K 28.04.2022 tarihli kararı ile; Yürütülen yargılama neticesinde toplanan deliller ile istinaf kararında belirtilen eksiklerin ikmalinin ardından, davalı kooperatifin 154 nolu kooperatif üyesi olan ...'nun kooperatif hissesini 15/12/2016 tarihinde davacı ...'e devrettiği, 15/12/2016 tarihinden itibaren hissesini davacı ...'a devredene kadar 154 nolu kooperatif üyesinin ... olduğunun tespiti yapıldığı, davacı ...'un davalı S.S. ... 64 no.lu Lojistik ... Kooperatifi üyesi olan ...'den ... 2. Noterliği 19850 yevmiye numaralı 21 Aralık 2016 tarihli hisse devri sözleşmesi ile... plakalı aracı ve kooperatif hissesini satın alındığı ve üyelik kaydının yapılarak taşıma sırasının verilmesinin talep edildiği, 22.12.2016 tarihli başvuru sırasında davacının üyelik şartlarını taşıdığı, bilirkişi tarafından yapılan incelemede de hisse ve araç devrini tamamlayan davacının kooperatif yönetmeliğinin "b" bendini sağlaması gerektiğini tespit etmiş, yapılan incelemede başvuruda zikredilen 2001 model... plakalı aracın yaş ve 3,5 tonaj şartını karşıladığı, şartların karşılanmasının yeterli olduğu ve belgelenmesinin yalnızca ispat şartı olması gerekirken şekil şartı olarak davalı kooperatif tarafından arandığı, yönetmeliğin 12. maddesindeki eksiklerin üyelik kaydına engel olmayacağı ve ... verilmesine engel olabileceği değerlendirmesi yapılarak, davanın kooperatif üyeliğinin tespiti davası olup kooperatif içerisinde üyeye ... verilmemesine yönelik olmadığının altı çizilerek davalı kooperatifin şartları taşıyan davacının kooperatif üyeliğini yapmamakta haksız olduğu sabit görüldüğünden davanın kabulüne davacının davalı S.S. ... 64 No.lu Lojistik ... Koopetarifi'ne 11.10.2016 tarihi itibariyle üye olduğunun tespitine, karar verilmiştir. (Davacının haklı başvurusu 22.12.2016 tarihli ... Noterliğinin 11582 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile gerçekleşmiş olup üyeliğinin bu tarihten sonra gerçekleşeceği açıkken hüküm fıkrasına iddia ve savunmalardaki tutarsız tarihlerin yanılgıya düşürmesi nedeniyle hatalı üyelik tarihi dercedilmiştir. Söz konusu hata istinafı kabil ve tashihi mümkün olmayan bir kayıttır.)
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacının davada hukuki yararı kalmadığı, dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiği, davanın konusuz kaldığı, karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, 11.10.2016 tarihi itibariyle üyeliğin tespiti kararının karar içeriği ile çelişkili olduğu belirtilerek usul ve yasaya aykırı kararın kaldırılması talep edilmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Davacı tarafın üyeliği usulüne uygun devraldığı ve kooperatife başvuru yaptığı tarihte ana sözleşmenin 10. maddesinde yazılı şartları taşıdığı, yargılama devam ederken de ... 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 08/02/2018 tarih ve 2017/329 Esas - 2018/69 Karar sayılı kararıyla davacının kooperatif üyeliğinin tespitine karar verilmesi üzerine şartlı olarak davalı kooperatif yönetim kurulu tarafından 07/05/2018 tarih ve 59 nolu karar ile davacının üyelik kaydının yapıldığı, bahsi geçen mahkeme kararının Dairemiz tarafından kaldırıldığı göz önünde bulundurulduğunda davacının dava açmakta ve davaya devam etmekte hukuki yararı bulunduğu yine davacı tarafça üyeliğin tespiti talep edildiğinden üyelik kaydı yapılmakla davanın konusuz kalmayacağı anlaşıldığından davalı tarafın buna yönelik istinaf taleplerinin reddi ile dava dilekçesinde, davacının kooperatife üyeliğinin tespiti talep edildiği halde mahkemece talebin aşılarak üyelik tarihinin de belirtilmesi isabetli olmadığından buna yönelik davalı tarafın istinaf talebinin kabulüne ve kararın kaldırılarak yeniden hüküm tesisine ve davanın kabulü ile, davacının davalı S.S. ... 64 Nolu Lojistik ... Kooperatifi'ne üyeliğinin tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz talebinde; Bölge Adliye Mahkemesi kararının ilk derece mahkemesinin üyelik tarihi belirtilerek üyelik tespiti kararını kaldırması yönüyle hatalı olduğu, kaldı ki davalının istinafında sadece tarihin hatalı olduğu söylenerek tarih olarak tespit yapılmasına dair istinaf talebinde bulunulmadığını, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınınrlı olarak inceleme yapılması gerektiğini, kararın infazda tededdüt yarattığını ve usul ekonomisine de aykırılık teşkil ettiğini, müvekkilinin kooperatif hak ve ödevlere üyelik tarihi itibariyle başlayacağından tespitin kül halinde yapılması gerektiğini, bu nedenle talebin üyeliğin hangi tarihten itibaren başladığının da tespitini içerdiğini, üyelik başlangıcında önemli olanın Kooperatife başvuru tarihi olup müvekkilin 22.12.2016 tarihi itibariyle davalı kooperatife üyeliğinin tespitine karar verilmesi gerektiğini belirterek hükmün düzelterek onanmasını, davacının davalı kooperatife üyeliğinin 22.12.2016 tarihi itibariyle tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz talebinde; Davacının davada hukuki yararı kalmadığı, dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiği, davanın konusuz kaldığı, karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, 11.10.2016 tarihi itibariyle üyeliğin tespiti kararının karar içeriği ile çelişkili olduğu belirtilerek usul ve yasaya aykırı kararın bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı kooperatife üye olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri,
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalı vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.