"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kooperatif üyelik tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin davalı kooperatife üye olmak için tüm şartları taşıdığını, bu doğrultuda davalı kooperatifin halihazırda boş olan üyeliğine kaydının yapılması amacıyla başvuruda bulunduğunu, müvekkilinin başvurusunun 25.02.2017 tarih ve 210 sayılı yönetim kurulu kararıyla reddedildiğini, ret kararına istinaden müvekkilince genel kurula itiraz hakkının kullanıldığını, 18.06.2017 tarihinde yapılan genel kurulda yapılan oylama ile müvekkilinin üyelik başvurusunun reddedildiğini, ne var ki genel kurul toplantısının usul ve yasaya aykırı yapıldığını, öte yandan müvekkilinin üyelik başvurusunun reddinin de yasal dayanağının bulunmadığını ileri sürerek davalı kooperatifin üyesi olduğunun tespitiyle başvurunun reddine ilişkin yönetim ve genel kurul kararlarının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının başvurusunun reddinde usul ve yasaya aykırı bir durum bulunmadığını, redde ilişkin genel kurul kararının kesin nitelikte olduğunu, davacının bu karara yönelik iptal davası açma hakkının bulunmadığını, davacının başvuru şartlarına haiz olmadığı gibi başvurunun kötü niyetle yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kooperatif ana sözleşmesindeki üyelik şartlarını davacının taşıdığı, şartları taşıyan üyelerin kooperatife, üye olarak kabul edildiği,davacı tarafından taşınmaması nedeniyle kooperatif üyeliğine kabul yapılmamasının hakkın özü ile bağdaşmayacağı gerekçesiyle davalı kooperatife üyelik başvurusunun reddine dair yönetim kurulu kararların iptaline, davacının davalı kooperait üyeliğinin tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının ortaklık şartlarını taşımadığını, yapmış olduğu başvurunun kötü niyetli olduğunu, öte yandan genel kurulca alınan kararın kesin olması nedeniyle davacının bu davayı açamayacağını, dava tarihi sonrasında davacının üyelik şartlarından olan adına kayıtlı gemi ruhsat tezkeresi bulunma şartını da kaybettiğini istinaf sebepleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının kooperatife ortaklık için yaptığı başvurunun genel kurul tarafından reddedilmesinin iptalini ve ortaklığa kabulüne karar verilmesini talep ettiği, dava konusu uyuşmazlığa bu açıdan bakıldığında, kooperatif ortağının açtığı genel kurul kararının iptali davası olarak algılanmaması gerektiği, davacı henüz kooperatif ortağı olmadığından genel kurul kararına karşı iptal davası açma hakkı bulunmadığı, bununla birlikte tüm taahhütlerini yerine getirdiği halde kooperatif genel kurulu tarafından ortaklığa kabul edilmediğinin tespitini isteyebileceği, Mahkemece davanın tespit davası olarak değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle Mahkemece yönetim kurulu kararının iptaline karar verilmesinin doğru olmadığı, ne var ki bu yanlışlığın giderilmesinin yeniden yargılamayı gerektirmediği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davacının başvuru ve dava tarihi itibariyle davalı S.S. ... ve ... Mahalleleri Su Ürünleri Kooperatifine ortak olmak için yeterli şartlara haiz olduğunun tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek, re'sen dikkate alınacak nedenlerle, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması gerektiğini, temyiz sebepleri olarak ileri sürmüştür.
2. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; cevap dilekçesini tekrar ederek, yerel mahkemenin "üyeliğin tesciline" şeklinde kurmuş olduğu hükmün hukuka uygun olduğunu tescil hükmü kurulması gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından üyelik şartlarına haiz olduğunu tespiti şeklinde kurulan hükmün, müvekkilinin menfaatlerini karşılamaktan uzak olduğunu, kararın bozulması gerektiğini temyiz sebepleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kooperatif üyeliğinin tespiti stemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun 10. ve 16. maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.