"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/731 E., 2024/862 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/1060 E., 2024/176 K.
İlk Derece Mahkemesince, talep edenin konkordato projesinin tasdiki istemli davada davacının konkordato projesinin yasanın aradığı çoğunlukla kabul edildiği, 8.085.185,18 TL öz kaynağın korunduğu, dolayısıyla batık olmadığı, teklifin kaynaklarla orantılı olduğu gerekçesiyle, istemin kabulü ile konkordato projesinin tasdikine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesi kararına karşı bir kısım alacaklılar vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından alacaklılar ... Elektrik Dağıtım A.Ş. ve ... vekillerinin istinaf başvurusunun süresinde yapılmaması nedeniyle ayrı ayrı usulden reddine, istinaf eden diğer alacaklılar vekillerinin başvurularının ise konkordato nisabının sağlandığı, projenin uygulanabilir olduğu ve İİK'nın 305. maddesinde belirtilen tasdik şartlarının mevcut olduğu belirtilerek, esastan reddine karar verilmiştir.
Bu karara karşı, bir kısım alacaklılar vekilleri tarafından süresinde temyiz yoluna başvurulması üzerine gereği konuşulup düşünüldü:
1-Alacaklılar ... Elektrik Dağıtım A.Ş. ve ... vekillerinin temyiz itirazları bakımından:
Kamu düzenine aykırılık hallerinin re'sen gözetildiği, istinaf nedenleriyle sınırlı ve usulüne uygun olarak istinaf inceleme ve denetiminin yapıldığı; dosya içeriği, kararın dayandığı gerektirici sebepler ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı, yine alacaklı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin istinaf isteminin İİK'nın 308/a maddesi uyarınca süresinde yapılmadığı ve alacaklı ... vekilinin İİK'nın 308/b maddesi uyarınca, verilen tasdik kararına karşı, çekişmeli alacak tutarına dayalı olarak kanun yollarına başvuramayacağı anlaşıldığından, alacaklılar ... Elektrik Dağıtım A.Ş. ve ... vekillerinin temyiz sebepleri yerinde görülmemiştir.
2-Diğer bir kısım alacaklılar vekillerinin temyiz itirazları bakımından:
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır.
İİK'nın 305. maddesinde aranan konkordatonun tasdiki şartları kamu düzenine ilişkin olup, mahkeme bunların varlığını re'sen araştırır. Gerekli koşulların bulunmadığını tespit ederse, talebin reddine karar verir. Bu kararın gerekçesinde, şartlardan hangisinin ya da hangilerinin mevcut olmadığını dayanaklarıyla açıklaması gerekir. Konkordatonun feshi sebeplerinden birinin tasdik aşamasında tespit edilmesi durumunda da tasdik talebi reddedilir.
Bahsi geçen maddede sayılan tasdik şartlarından bir tanesi de, konkordato projesinde teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartıdır.
Borca batıklık ise, borçlunun malvarlığındaki aktif değerler toplamının, pasif değerler toplamını karşılayamaması durumudur. Şirketin borca batık durumda olup olmadığı TTK’nın 376. maddesi uyarınca rayiç değerlere göre tespit edilmelidir. Mahallinde keşif yapılarak, uzman bilirkişi aracılığıyla tespit edilebilen niteliklerine göre kayıtlardaki malvarlığının (örn; araçlar, model ve yaş gibi diğer özelliklerine göre) rayiç tespitinin yapılması mümkündür. Rayiç değerler ve yapılan araştırma ve inceleme sonucu elde edilen gerçekçi verilere göre bilirkişilerce yeniden oluşturulacak şirket bilançosu (borca batıklık bilançosu) da dikkate alınıp bir sonuca gidilmelidir. Dava teorisindeki genel ilkeden farklı olarak konkordato bir dava olmadığından borca batıklık sadece talep tarihi itibariyle değil, yargılama safhasındaki olumlu veya olumsuz gelişmeler de dikkate alınarak belirlenmelidir.
Somut olayda; talepçi şirketin özvarlığının 31.01.2024 tarihli rayiç değer bilançosuna göre (+) 8.085.185,18 TL'ye ulaştığı anlaşılmıştır. Tasdik edilen proje ile anapara borçlarını (faizsiz) hali ile tasdikten 1 ay sonra başlamak üzere 1. yıl % 22, 2.yıl % 32 ve 3. yıl % 46 oranında, yıllık 12 eşit taksitte ve 36 ay vadede ödemesine karar verilmiştir. İbraz edilen komiser heyeti raporları dikkate alındığında, tasdik edilen proje borçlunun aktif değerlerine göre düşük seviyede kalmış, özellikle rayiç özvarlık değeri yüksek olan borçlu bakımından projede faizde tenzilat öngörülmüş ve ödemeler uzun vadeye yayılmıştır. Açıklanan nedenlerle ve ayrıca talepçi şirket hesaplarında 1.700.000,00 TL nakit bulunması, rayiç değerleri toplamı 26.315.000,00 TL olan menkul ve gayrimenkullerinden (14 araç ile 9 taşınmaz) yalnızca 4 aracın ticari faaliyetlerinin devamı için zorunlu olması ile aylık 1.250.000,00 TL+ KDV gelirli yeni iş sözleşmesinin imzalanması dikkate alındığında, teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartının gerçekleştiğinin kabulü mümkün değildir.
Bu durumda mahkemece, ekonomik vaziyeti itibariyle konkordatoya ihtiyacı bulunmadığı anlaşılan borçlu şirket talebinin reddi gerekirken, yazılı gerekçelerle projenin tasdiki doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, alacaklılar ... Elektrik Dağıtım A.Ş. ve ... vekillerinin temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, İlk Derece Mahkemesi kararı ile bu karara karşı yapılan istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya aykırı olması nedeniyle HMK'nın 373/1. maddesi gereğince Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararı KALDIRILARAK; İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 03.10.2024 gününde oy birliğiyle karar verildi.