"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/81 E., 2023/125 K.
DAVACI-BİRLEŞTİRİLEN
DAVADA DAVACI : ... vekilleri Avukat ... vd
DAVALI- BİRLEŞTİRİLEN
DAVADA DAVALILAR : ... vd., ... vd. vekili Avukat ... vd.,
DAVA TARİHİ : 02.07.2008
KARAR : Asıl ve birleştirilen davanın reddine
TEMYİZ EDENLER : Davalı ..., Davacı vekili, Davalı ... Belediyesi vekili
Taraflar arasındaki kadastral parselin ihyası davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı, davalı ..., davalı ... Belediyesi vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı- birleştirilen davada davacı Hazine vekili dava dilekçesinde, ihdasen Hazine adına kaydedilen 1238(266) sayılı taşınmazın bulunduğu alanda davalı ... ve Adana Büyükşehir Belediyesince yapılan imar uygulamaları sonucu çok sayıda imar parseli oluşturulduğunu, ancak yapılan imar uygulamalarının idari yargı yerinde iptal edildiğini ileri sürerek kadastral parselin ihyasının temini amacıyla tapu iptal ve tescil, ikinci kademede tazminat isteminde bulunmuştur.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ... İlçe Belediye vekili cevap dilekçesinde; davanın müvekkili idare açısından husumet yokluğu nedeniyle reddinin gerektiğini, idarenin davaya konu taşınmazda malik olmadığını, dava konusu alanda düzenleme işlemi yapma yetkisinin Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğunu, davanın süresinde açılmadığını, davacının dava açmakta hukuki yararının olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; ...Belediyesinin 29.03.2009 tarihli mahalli idareler seçimi sonrasında kurulduğunu, belediyenin kurulduğu tarihten önceki dönemde gerçekleştirilen idari işlem hakkında davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 27/12/2011 tarihli, 2012/134Esas -2012/601 Karar sayılı ilamıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı- birleştirilen davada davacı Hazine vekili, davalı- birleştirilen davada davalı ... vekili ve davalı- birleştirilen davada davalı ... temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay ( Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 17.11.2020 tarih, 2016/18484 Esas, 2020/7362 Karar sayılı ilamıyla; 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca uyuşmazlığın idareye başvuru yolu ile çözülmesi gerektiğinden davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın yasa değişikliği nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... Belediyesi vekili, davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde, 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesinin eldeki davaya uygulanma olanağının bulunmadığını, hatalı değerlendirmeyle davanın reddine karar verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde, dava konusu taşınmazın Belediye adına tescil edilmesi gereken yerlerden olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
3. Davalı ... Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde, aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücreti takdirinin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulamasının iptali nedeniyle kadastral mülkiyet durumunun ihyası istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarih ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesi.
2. Tapu iptali ve tescil davaları kural olarak kayıt maliklerine karşı açılır. Yine; kadastral duruma dönülme istemli uyuşmazlıklarda taraf teşkili bakımından husumetin, ihyası talep edilen kadastral parselin kapsamında kalan imar parsel ya da parsellerinin maliklerine yöneltilmesi gerekir ve bu davanın özelliği itibarıyla kayıt maliklerinin yanı sıra işlemi yapan belediyeye de husumetin yöneltilmesi mümkündür.
3. İmar işleminin iptali sebebiyle kadastral mülkiyet durumunun ihyası isteğine ilişkin bu davalarda, taraflar arasında mülkiyet ihtilafının bulunmadığı; davacının talebinin kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin olduğu gözetilerek, hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile vekâlet ücretinin maktu olması gerekir.
4. 20 Şubat 2020 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 7 nci maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.
Eklenen bu hükme göre, 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi kapsamında yapılmış imar uygulamalarının kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla iptal edilmesi nedeniyle; davaya konu parselin imar planı kararları ile umumi ve kamu hizmetlerine ayrılan alanlara denk gelmesi veya iptal edilen uygulama ile tahsis ve tescil edilmiş parsellerde hak sahiplerince yapı yapılmış olması ve benzeri hukuki veya fiili imkânsızlıklar nedeniyle geri dönüşüm işlemleri yapılarak uygulama öncesi kök parsellere dönülemeyeceğinin parselasyon planlarını onaylamaya yetkili idarelerin onay merciince tespiti hâlinde, öncelikle davaya konu parselin hak sahiplerinin muvafakati alınmak kaydıyla uygulama sahası içerisinde idarece uygun bir yer tahsis edileceği veya anlaşma olmaması hâlinde davacı hak sahibinin kök parseldeki yeri dikkate alınarak uygulamadaki düzenleme ortaklık payı kesintisi düşüldükten sonraki taşınmazın rayiç bedeli üzerinden değerinin ödeneceği kabul edilmiştir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler ve temyizin kapsamına göre kararın bozulmasını gerektirecek bir neden görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekili ve davalı ... Belediyesi vekili, davalı ... Belediyesi vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi gereğince Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
11.12.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.