"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/110 E., 2023/137 K.
DAVALILAR : ... vekili Avukat ..., ... vd.
DAVA TARİHİ : 15.07.2015
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasındaki ortaklığın giderilmesi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; paylı mülkiyet hükümlerine tabi Aydın ili, ..., 303 ada 6 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış yolu ile giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Bir kısım davalılar yargılama aşamasındaki beyanlarında, taşınmazdaki paylarını haricen davalı ...'ya sattıklarını belirtmişlerdir.
2. Davalılardan ... ve ... yargılama aşamasındaki beyanlarında, öncelikle taşınmaz üzerindeki ortaklığın aynen taksimi yolu ile giderilmesi gerektiğini, taşınmazın satışını kabul etmediklerini, taşınmaz üzerinde yetiştirdikleri ağaçların bulunduğunu, ağaç bedellerinin kendilerine ödenmesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen ortaklığın satış suretiyle giderilmesine ilişkin hükmün bozulması sonrası Mahkemenin bozmaya uyarak verdiği 08.12.2020 tarihli ve 2019/14 Esas, 2020/350 Karar sayılı kararı ile; "1-Davacının davasının kabulü ile...dava konusu taşınmaz üzerindeki ortaklığının genel açık artırma ihale suretiyle satılarak bedelinin hissedarları arasında hisseleri oranında paylaştırılması suretiyle giderilmesine, 2-Dosya içerisindeki 20.11.2015 tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda, satış bedelinin % 99,238’inin arz bedeli, % 0,762’sinin muhtesat bedeli olduğunun tespiti ile toplam bedelin % 0,762’sinin muhtesat bedeli olarak davalılardan ...’ya verilmesine, kalan satış bedelinin tapudaki hisse oranlarında davalılar .... ödenmesine..." karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Yargıtay Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda (III) numaralı bentte belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 02.11.2021 tarih ve 2021/5784 Esas, 2021/3041 Karar sayılı ilamıyla; "...taraflar arasında bir kısım pay satışlarının adi yazılı sözleşme ile haricen yapıldığı ve söz konusu sözleşmenin taraflarca mahkeme huzurunda beyanları ile teyit edilmiş ise de ortada bir mülkiyet uyuşmazlığının olduğu, mahkemece pay alıcısı olan paydaşlara HMK'nın 165 inci maddesi uyarınca harici pay satışı nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açmak veya tapuda pay devrini iradî yoldan gerçekleştirmek için süre verilmesi gerektiği, satış bedelinin ancak tapu kayıt maliki olan paydaşlara ödeneceği...kabule göre de davalı ...’ya ait olan muhdesatlar yönünden kesinleşen muhdesat aidiyetinin tespiti davasının dikkate alınması gerektiği..." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 10.04.2023 tarihli ve 2022/110 Esas, 2023/317 Karar sayılı kararı ile;
"...1. Davanın kabulü ile Aydın ili,... ilçesi,... Mahallesi... mevkiinde kain 303 ada 6 parsel sayılı taşınmazın üzerindeki tüm yükümlülükleri ile birlikte ortaklığın satış sureti ile giderilmesine...
2. Satışın genel açık artırma usulü ile yapılmasına,
3. Taşınmazın satış bedelinin % 1,84'ünün ...'ya verilmesine, kalan kısmının da tapudaki/veraset ilamındaki payları oranında paydaşlara ödenmesine,
4. Taşınmazın satış bedelinden alınacak olan binde 11,38 oranındaki harcın taraflardan payları oranında tahsiliyle hazineye irat kaydına,
5. Satış Memuru olarak,... Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri Müdürü Gülseher Delefoğlu'nun görevlendirilmesine...." karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda (IV.B) numaralı bendinde belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; Yargıtay bozma ilamında belirtildiği şekilde taraflara tapu iptali ve tescil davası açmak için süre verilmiş ise de bu işlem gerçekleşmediğinden davanın akim kaldığını, bu nedenle harici devirler dikkate alınarak karar verilmesi gerektiğini, harici devirler yönünden kararın lehine düzeltilmesini talep ettiğini, zeytin ağaçları dikilmek suretiyle taşınmaz değerinin arttırıldığını, gerekçede muhdesat davasından söz edilmediğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 698 inci ve devamı maddeleri,
2. Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
3. Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satışın nasıl yapılacağının ve satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
Satışına karar verilen taşınmaz;
a) Paylı mülkiyet hükümlerine konu ise satış bedelinin paydaşların tapudaki payları oranında,
b) Elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi olması halinde satış bedelinin mirasçılık belgesindeki paylar oranında,
c) Hem paylı, hem de elbirliği mülkiyeti halinin bir arada bulunması halinde ise satış bedelinin tapudaki ve mirasçılık belgesindeki paylar nazara alınarak dağıtılmasına karar verilmesi gerekir.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ...'nın aşağıda yer alan bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı ...'nın diğer temyiz itirazlarına gelince;
2.1. Dava konusu taşınmaza ait UYAP sisteminde bulunan tapu kaydı incelendiğinde, 303 ada 6 sayılı parselin "Geyre/İstiklal" mahallesinde yer aldığı mahkemece hüküm fıkrasında yalnızca "Geyre" yazıldığı anlaşılmaktadır.
2.2. Öte yandan ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde mahkeme kararının infazı için satış memuru görevlendirilmesi gerekli olmakla birlikte, hükümde isim belirtilmesi hatalı olmuştur.
3.3. Mahkemece yukarıda (3.2.1 ve 3.2.2) bentlerinde belirtilen şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş ise de; bu hususların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK'un 438/7 nci maddesi hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ...'nın aşağıda (2) numaralı bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı ...'nın Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile; hükmün (1.) bendinde yer alan "Geyre Mahallesi" isminin çıkarılarak yerine "Geyre/İstikalMahallesi" isminin eklenmesi, hükmün (5.) bendinde yer alan "Gülseher Deleflioğlu" isminin hükümden çıkarılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
HUMK'un 440/III-2 nci bendi gereğince ilama karşı karar düzeltme yolunun kapalı bulunduğuna,
14.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.