"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/601 E., 2022/516 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davacılar vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... vekili dava dilekçesinde; ... Kasabası 74 parsel sayılı taşınmazda davacı ve davalıların murisi ... ile davalı Belediyenin paylı malik olduklarını, paydaşlığın satış suretiyle giderilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; taşınmaz üzerindeki muhdesatların taraflarına ait olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
2. Bir kısım davalılar davayı kabul ettiklerini beyan etmişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.11.2025 tarihli kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Mahkemenin 17.11.2015 tarihli kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz isteminde bulunulması üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin15.05.2019 tarihli ilamıyla, hükme esas alınan bilirkişi raporunda muhtesatın arza olan oranı hesaplanırken dava konusu olmayan 345 ada 3, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazlarda bulunan binalar ile tretuvar, yol, yaya kaldırımı ve yeşil alan çalışmalarının kapladığı alanların da muhtesat olarak değerlendirildiği, hükümde satış bedelinin bu oran dikkate alarak dağıtılmasına karar verildiği, 345 ada 2 sayılı parselin dava konusu olduğu halde, muhtesat hesabında dava konusu olmayan 345 ada 3, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazlarda bulunan yapı ve tesislerin dikkate alınmasının doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
2. Mahkemece, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında bilirkişi raporlarında dava konusu taşınmazların ifraz edilemeyeceğinin bildirildiği, aynen taksim talebi bulunmadığı, ortaklığın ancak satış suretiyle giderilebileceğinin görüldüğü gerekçesiyle paylaştırma isteminin kabulü ile ortaklığın satış yoluyla giderilmesine, satıştan elde edilecek paranın %44,65'nin arzın toplam değere oranı olarak tüm taraflara paydaşlıkları oranında, %55,35'nin muhdesatın toplam değere oranı olarak Çivril Belediyesine verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerine isabet eden muhdesatın bağımsız olarak kullanılmaya elverişli olmadığını, bu nedenle hiçbir değeri olmadığını, muhdesatın değerlendirilip belediye lehine ödeme yapılmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu parselin imar planında hizmet alanı olarak belirlendiğini, parsel üzerinde 2 adet belediye hizmet binasının olduğunu, kamuya ayrılmış alanların ortaklığın giderilmesi davasında satış suretiyle giderilmesine karar verilemeyeceğini, kamulaştırma kararının alındığını, mahkemece bu prosedür uygulanarak davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararı).
Somut olayda, mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilmişse de bozma ilamının gereğinin tam olarak yerine getirilmediği anlaşılmaktadır. Şöyle ki, bozma ilamında sadece dava konusu olan 345 ada 2 parsel üzerindeki yapının muhdesat hesabında dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği belirtilmesine rağmen Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davaya konu 345 ada 2 parsel üzerinde bulunan A ve B yapılarından, A harfi ile gösterilen yapının 1 m2'nin 345 ada 3 parsel üzerinde olduğu, B harfi ile gösterilen yapının ise toplam alanının 678 m² olduğu ve 2, 4 ve 5 parseller üzerinde yer aldığı belirlendikten sonra muhdesatın arzın değerinde meydana getirdiği artışın yapıların tümü üzerinden hesaplandığı başka bir anlatımla dava konusu olmayan diğer parseller üzerinde kalan kısımlarının da hesaplamaya dahil edildiği görülmektedir.
Hal böyle olunca mahkemece, öncelikle dava konusu olan 345 ada 2 parsel üzerinde bulunan A ve B ile gösterilen yapıların sadece dava konusu taşınmaz üzerinde kalan kısımlarının oranlama yapılmak suretiyle bulunması, ardından belirlenen miktarın arz ile oranlanması suretiyle muhdesatın arzın değerinde meydana getirdiği artışın bulunması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi yerinde görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
08.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.