"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/518 E., 2018/249 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu İzmir ili, ... ilçesi, ... Mah., 3106 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Hazine vekili cevap dilekçelerinde; 313 sayılı Millî Emlak Genel Tebliğinde Hazinenin hissedar olduğu taşınmazlarda doğrudan satış yolunun düzenlendiğini, davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, mahkemenin taşınmazın satışına karar vermesi halinde Hazinenin harçtan muaf olduğunun dikkate alınması gerektiğini savunmuştur.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın yeşil alan olarak kamu hizmetine ayrıldığından ortaklığın giderilmesine konu olamayacağını, aksi kanaatte dahi Belediye taşınmazlarının satış usulünün Devlet İhâle Kanunu hükümlerine tabi olduğunu, bu kanundaki usule göre satışın yapılmasının mümkün olduğunu savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.06.2015 tarihli ve 2014/87 Esas, 2015/234 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 09.06.2015 tarihli kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... vekili ve davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 25.04.2017 tarihli ve 2015/11647 Esas, 2017/3384 Karar sayılı kararıyla taraf teşkili sağlanmadan ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 27. maddesi uyarınca hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek verilen karar doğru görülmeyerek, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne; dava konusu 3106 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde;
1.Hazine hissesinin 2886 sayılı Yasanın 45. maddesi gereğince satışı mümkün iken ortaklığın satış suretiyle giderilmesinin Hazine menfaatine aykırı olduğunu,
2.Harçlar Kanunu gereğince Hazinenin harçtan muaf olduğu dikkate alındığında satış bedeli üzerinden kesilecek harçtan Hazinenin muaf tutulması gerekirken bu yönde bir hüküm kurulmamış olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428. maddesi, 438. maddesinin yedinci fıkrası ile 439. maddesinin ikinci fıkrası,
2. 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun 698. maddesi ve devamı,
3. Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının ve harcın taraflardan hangi oranlarda tahsil edileceğinin hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
Taraflar arasında Hazinenin bulunması halinde ise; 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi gereğince Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususun göz önünde bulundurulması gerekmektedir
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı Hazine vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davalı Hazine vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; somut olayda, davanın kabulü ile ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik yok ise de; dava konusu taşınmazın satış bedeli üzerinden %0 (binde) 11,38 oranında hesaplanacak harcın payları oranında paydaşlardan tahsiline karar verilmesi gerekirken, harcın nasıl alınacağına ve hissedar Hazinenin harçtan muaf olacağına hüküm sonucunda yer verilmemiş olması doğru görülmemiştir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438. maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı Hazine vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2.Davalı Hazine vekilinin Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasının sonuna yeni bir bent olarak ''12-Satış bedeli üzerinden hesaplanacak binde 11,38 oranında karar ve ilam harcının davalı Hazine hissesine düşen kısmı çıkarıldıktan sonra, geri kalan harcın paydaşlardan payları oranında tahsili ile hazineye gelir kaydına, başlangıçta alınan harcın da mahsubuna,'' ibaresinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
12.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.