"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/107 E., 2022/599 K.
DAVA TARİHİ : 25.12.2019
KARAR : Davanın kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalının Rusya’da bulunan şantiyesinde ekipbaşı olarak 17.01.2008-05.08.2019 tarihleri arasında en son net 2.800.00 USD ücretle çalıştığını, ... sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek, kıdem, ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının Rusya’da kurulu bulunan ... Construction Şirketinin işçisi olduğunu, davalı Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, uyuşmazlıkta uygulanması gereken hukukun Rusya hukuku olduğunu, ... sözleşmesinin işin sona ermesi sebebiyle sona erdiğini, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.03.2021 tarihli ve 2019/695 Esas, 2021/66 Karar sayılı kararı ile ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenmeksizin sona erdiğini ispat yükünün davalıya ait olduğu, davalının bunu ispatlayamadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazandığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ile katılma yoluyla davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 14.10.2021 tarihli ve 2021/2038 Esas, 2021/2390 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.01.2022 tarihli ve 2021/12629 Esas, 2022/150 Karar sayılı ilâmı ile davacı tanık beyanlarına göre davacının fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacakları belirlenmiş ise de davalı tarafından, 2014 yılı Aralık ayı ve sonrasına ilişkin davacı işçi imzalı puantaj içerir ücret bordrolarının sunulduğunun görüldüğü, anılan alacakların ispatı konusunda dosya içerisinde işyerindeki çalışma düzenine ilişkin yazılı kayıt bulunduğundan İlk Derece Mahkemesince davalı tarafından ibraz edilen bu belgelere karşı davacıdan diyecekleri sorularak belgelerdeki tahakkuklar ile davacının aldığı kabul edilen ücret miktarı birlikte değerlendirilip fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının miktarının mahsup yöntemi gözetilerek tespit edilmesi gerektiği, puantaj içerir ücret bordroları gözetilmeksizin eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararının hatalı olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacının müvekkili Şirketin işçisi olmadığını, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanmadığını, hizmet süresinin ve ücretin hatalı belirlendiğini, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasının hatalı olduğunu zira bu alacakların ödendiğini, indirim oranının az olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmı dışına çıkılarak ücretin düşürüldüğünü ve davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hakkın zarar gördüğünü, ücretin tespiti ve brütleştirmenin hatalı olduğunu, 270 saatlik fazla çalışmanın ücrete dâhil olmadığını, bordroda yer alan tutarların banka kayıtlarında yer almadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesabı ve bozma ile oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine uyulup uyulmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
2.Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/16498 Esas, 2022/16753 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
3. Bilindiği üzere 6100 sayılı Kanun'da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
4. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı karar). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı karar).
..."
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, bozma ilâmından önce İlk Derece Mahkemesince verilen kararda davacının net ücreti 2.200,00 USD olarak kabul edilerek bu ücret üzerinden brütleştirme yapıldıktan sonra dava konusu alacaklar hüküm altına alınmıştır. Dairemizin 12.01.2022 tarihli bozma ilâmı ile ücrete ilişkin tespitler bozma kapsamı dışında bırakılmakla davacı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmına rağmen, net ücretin 1.777,37 USD olduğu kabulüne göre yeniden brüt ücret tespiti yapılarak hesaplanan alacakların hüküm altına alınması davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırıdır.
3. Bozma ilâmından önce hükme esas alınan bilirkişi raporunda hafta tatili ücreti bir yevmiye üzerinden hesaplanmış, İlk Derece Mahkemesince verilen karar davacı tarafından temyiz edilmemiş, bu hususta davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. Bozma ilâmı sonrası aldırılan 08.....2022 tarihli bilirkişi raporunda ise hafta tatili ücreti bir buçuk yevmiye üzerinden hesaplanmıştır. İlk Derece Mahkemesince sözü edilen bilirkişi raporuna göre karar verilerek davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilmiştir.
4. Davacı asıl bozma ilâmı kapsamında alınan beyanında, ücret bordrosu imzaladıklarını ancak içeriği Rusça olduğu ve bu dili de bilmediği için belgeleri imzalamak zorunda kaldıklarını, davalı tarafından sunulan hiçbir yazılı belgeyi kabul etmediğini ifade etmiştir. Ancak davacı işçinin imzasını taşıyan puantaj içerir ücret bordrolarının Türkçe ve Rusça olarak düzenlendiği, tahakkukun ilişkin olduğu alacak kaleminin Türkçe olarak belirtildiği ve belge içeriklerinde rakamların yer aldığı anlaşılmaktadır. Buna göre, davacı tarafından imzası inkâr edilmeyen puantaj içerir ücret bordrolarına değer verilerek bozma ilâmında belirtildiği şekilde fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı ve varsa miktarı belirlenerek sonuca gidilmesi gerekirken hatalı bilirkişi raporuna göre yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.