"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 48. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/4804 E., 2023/1155 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 26. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/441 E., 2020/179 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin kamudaki çalışmasının dava dışı ... Nakliyatı TAŞ'de başladığını, aralarında davacının bulunduğu çalışanların 2001 yılında Özelleştirme Yüksek Kurulunun 03.03.2000 tarih ve 2000/16 ... kararına istinaden Başkanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile ... Denizcilik ve Nakliyat AŞ arasında düzenlenen hisse satış sözleşmesi ile 24.03.2000 tarihinde davalı Kurumun tüm varlık, alacak ve borçları ile hisselerinin blok hâlinde yeni sahibine devredildiği gerekçesiyle işten çıkartıldıklarını, davacının yüksek kalifiyeye sahip kıdemli bir çalışan olup davalı Kurumda örgütlü olan Denizciler Sendikasına üye olduğunu, atanma yoluyla davalı Kurumdaki işine başladığını, ücretinin en düşük seviyeden belirlendiğini, önceki kamu kuruluşundaki kıdem ve vasıf durumunun dikkate alınmadığını ve eksik ücretlendirme neticesi hak kaybına uğradığını ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı, toplu ... sözleşmesine göre ikramiye farkı alacağı, fazla çalışma ücreti ile yıpranma primi farkı alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; intibak işlemlerinin usulüne uygun yürütüldüğünü, onay belgelerinden de görüleceği üzere düz işçi olarak 1/1 derece kademe karşılığı atamasının yapıldığını, derece ve kademe ilerlemelerinin tamamının yapıldığını, ayrıca zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçmiş olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... Nakliyat AŞ’de çalışmasına devam ettiği esnada özelleştirme sonucunda davalı ... Müdürlüğünde çalışmaya başladığı, davacının davalı Kurumda çalışmaya başladığında önceki dönemde çalışmasının göz önüne alınmayarak ücreti ile kademe ve derecesinin belirlendiği, bununla birlikte toplu ... sözleşmesi hükümlerinin toplam hizmet süresine göre belirlenmediği, davacının davalı Kurumda çalışmaya başlamasının özelleştirme nedeni ile nakil olarak kabul edilmesi ve ücretinin ve toplu ... sözleşmesi hükümlerinin toplam süre göz önüne alınarak belirlenmesi gerektiği, buna göre davacının davalı Kurumda çalıştığı dönemde ücretinin toplam hizmet süresine göre belirlendiğinde davacının davalıdan ücret farkı alacağı bulunduğu ve buna bağlı olarak talep edilen alacak kalemlerine hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvurusunda; özelleştirme sonucunda müvekkili İdare bünyesinde çalışmaya başlayan işçilerin, çalıştıkları kurumların özelleştirilmesi sonucunda, bütün hizmetlerinin karşılığını alarak ... sözleşmelerinin feshedildiğini ve Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Alınacaklar Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle sınavsız olarak ... ... Kurumu tarafından Karayolları Genel Müdürlüğüne atamalarının yapıldığını, dolayısıyla bahse konu işçilerin o dönem yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesi çerçevesinde 1. Derecenin 1. kademesinden işe başladıklarını, bu nedenle davanın reddi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğine göre davacı işçinin öncesinde dava dışı ... Nakliyat TAŞ işyerinde çalıştığı, işverenin özelleştirilmesi nedeniyle ... sözleşmesi feshedildikten sonra 2002 yılında davalı Kurumda işe başladığı, davacı işçinin ... sözleşmesinin feshedildiği tarihte nakle tâbi personel olmadığı, davacı hakkında nakil prosedürü işletilmediği, davalı Kurumun tarafı olduğu 9. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 3 üncü maddesinde “İşyerine işçi alınması halinde, yürürlükteki asgari ücret ve işyerinde uygulanmakta olan ücret skalası, pozisyonlarının ilk kademe ücreti dikkate alınmak şartıyla işe giriş ücreti taraflarca belirlenir.” hükmü yer almakta ise de davacının davalı Kurum tarafından işe alınmadan önce davalı Kurum ve ... Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile ... Yol ... Sendikası arasında imzalanan 26.08.2002 tarihli Protokol'de davacının davalı işyerindeki işe başlama tarihinde yürürlükte bulunan 9. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nde öngörülen nitelik talimatındaki esaslar ile geçici 3 üncü maddesinin uygulanmamasının kararlaştırıldığı, davalı işverence kanun, yönetmelik ve Protokol hükümlerine uygun olarak davacının işe giriş ücretinin belirlendiği anlaşılmakla, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvurusunda; davalı tarafın gerek ... Mahkemesindeki yargılama sürecinde ve gerekse istinaf dilekçesinde hiç sözünü etmediği hususları, İstinaf Mahkemesinin karar ilâmında davanın reddi gerekçesi yapmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu, bunun muğlak olan kamu düzeni başlığı altına alarak da açıklamanın mümkün olmadığını, aksi hâlde kamuda istihdam edilenlerin bizzat kamu işvereni tarafından gerçekleştirilen hiçbir ihlali yargı önüne götürmesinin mümkün olamayacağını, Bölge Adliye Mahkemesinin, ancak idari yargılamaya konu edilebilecek olguları kararına gerekçe yaptığını; nitekim atıf yapılan toplu ... sözleşmesindeki düzenlemelerin, yeni işe alınıp yeni sözleşme yapılacaklarla ilgili hiçbir düzenleme ve şartının eldeki dosya davacısı olan işçiler için uygulanmadığını, yeni işe alınacakların geçmesi gereken sınavın davacılar için yapılmadığı gibi yeni işçiler için uygulanan ve asaletin alınması için şart olan deneme süresinin de uygulanmadığını, bir staj süresinden geçmediklerini, tayin kararı çerçevesinde düzenlenen atama-tayin belgesiyle yolluklarını da alarak doğrudan asıl işçi olarak işe başlatıldıklarını ileri sürerek kararın yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğunu savunmuş ve bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının özelleştirme sebebiyle sona ... ... sözleşmesindeki çalışma süresinin ve ücret miktarının daha sonra çalışmaya başladığı davalı Kurum tarafından dikkate alınması gerekip gerekmediği, buna bağlı olarak davacının davalıdan ücret farkı ve ilave tediye ücreti farkı ile toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan fark alacaklara hak kazanıp kazanmadığı konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4046 ... Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Kuruluşlardaki Personelin Nakli" kenar başlıklı 22 inci maddesi şöyledir:
"Özelleştirme programına alınan kuruluşlarda (iştirakler hariç) ilgili kuruluş veya İdaretarafından istihdam fazlası personel belirlenmesi ya da bu kuruluşların kısmen veya tamamen satışı nedeniyle kamu tüzel kişiliğinin sona ermesi, devredilmesi, küçültülmesi, faaliyetlerinin durdurulması, kapatılması, tasfiye edilmesi halinde; bu kuruluşlarda programa alınma tarihi itibarıyla 657 ... Devlet Memurları Kanununa tâbi olarak veya sözleşmeli statüde çalışmakta olanlar ile ... kanunlarına tâbi olarak görev yapmakla birlikte toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanmayan genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, kurul başkanı, daire başkanı, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürü, müfettiş ve müfettiş yardımcısı, müşavir ve başuzman unvanlı kadrolara atanmak suretiyle görev yapan personel, kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilmek üzere yukarıda belirtilen işlemlerin tamamlanmasından itibaren onbeş gün içerisinde İdare tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Nakil ... tanınan bir kadro veya pozisyonda görev yapmakta iken İdare tarafından ihdas edilen ve ... kanunlarına tâbi olan kadrolara atanmayı kabul edenler ile kuruluş özelleştirme programına alındıktan sonra kuruluşa naklen veya açıktan atananlar bu madde ile getirilen nakil hakkından yararlanamaz. İdare, özelleştirme programındaki kuruluşlarda nakil ... kapsamında yer alan kadro ve pozisyonlardan boş bulunanları iptal etmeye, kadro ve pozisyonların yerini, aynı kuruluş bünyesindeki şirketler veya işyerleri arasında değiştirmeye yetkilidir. Özelleştirme programındaki herhangi bir kuruluşun personeli, İdare tarafından özelleştirilecek kuruluşlarda görevlendirilebilir ve yetkilendirilebilirler."
3. 18.07.2002 tarih ve 24819 ... Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 18.05.1983 tarihli ve 83/6750 ... Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 4416 ... Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Alınacaklar Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği’nin geçici 2 nci maddesi şöyledir:
“4046 ... Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, özelleştirme kapsamına alınan (iştirakler hariç) kuruluşların sürekli işçi kadrolarında özelleştirmenin yapıldığı tarihte çalışmakta olanlardan, bu kuruluşların süreli veya süresiz kapatılması veya tasfiye edilmesi nedeniyle hizmet akitleri sona erenler ile özelleştirme sonunda, yeni işverenin iflası veya sair nedenlerle üretimin durdurulması veya hizmet akitlerinin haklı neden olmaksızın feshedilmesi nedeniyle işsiz kalan işçiler ve hizmet akitleri haklı nedenden dolayı kendileri tarafından feshedilen işçilerden, 506 ... Sosyal Sigortalar Kanunu hükümleri gereğince hizmet ve prim ödeme sürelerine göre emeklilik veya yaşlılık aylığına hak kazanamayanların, her hangi bir işte hizmet akdine dayalı olarak çalışmamaları ve 02.09.1971 tarih ve 1479 ... Kanun uyarınca sigortalı olmamaları şartıyla, ilgililerin talepleri üzerine, en çok 1800 kişiyi aşmamak üzere, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarının işçi kadrolarına 31.08.2002 tarihine kadar yapılacak atamalarda, Yönetmeliğin ek 1 ve ek 3’üncü maddeleri hükümleri uygulanmaz”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.