"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/895 E., 2023/992 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/569 E., 2023/102 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin ... ili Eyyübiye ilçesi 1. Organize Sanayi Bölgesinde trafo üretimi, tamiratı faaliyetini yürüttüğünü, müvekkilinin yine ... Eyyübiye sınırlarındaki 2. Organize Sanayi Bölgesinde de şubesinin olduğunu, müvekkilinin 1. Organize Sanayi Bölgesindeki fabrikası ile 2. Organize Sanayi Bölgesindeki şubesinin aynı idari yönetim tarafından, aynı vergi kaydı, muhasebe ve faturalandırma sistemi kapsamında, aynı insan kaynakları tarafından sevk ve idare edilen bir bütün olduğunu, 2. Organize Sanayi Bölgesi bulunan işyeri ile ilgili olarak daha önce davalı Bakanlık tarafından dava dışı ... ... Kimya Lastik İşçileri Sendikası lehine 09.09.2022 tarih ve 167286 ... olumlu yetki tespit kararı verildiğini, müvekkilinin 09.09.2022 tarih ve 167286 ... olumlu yetki tespitine karşı, ... 2.... Mahkemesi 2022/557 Esas ... dosyası üzerinden görülen yetki tespitine itiraz davası açtığını, bu davanın derdest olduğunu, işbu davaya konu yetki tespiti talebinde bulunan davalı ... ..., Çelik, Mühimmat, Makina, Metalden Mamul Eşya ve Oto, Montaj ve Yardımcı İşçileri Sendikasının (... ... Sendikası) müvekkiline üye olan işçilerin listesi mahiyetinde herhangi bir belge ve bilgi vermediğini, müvekkilinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolu kapsamında bir faaliyetinin olmadığını, davalı ... ... Sendikası tarafından sayısal çoğunluk sağlanamadığını, müvekkili Şirkette toplam 180 civarında işçinin çalıştığını beyanla Bakanlığın 14.09.2022 tarih ve168872 ... olumlu yetki tespitine itirazın kabulü suretiyle olumlu yetki tespitinin iptaline, davalı ... ... Sendikasının davacı Şirket işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkisi olmadığının tespitine karar verilmesi talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın itiraz başvurusunun süresinde yapılıp yapılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespitinde, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 41 inci maddesi hükümleri uyarınca, e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, yetki tespiti için başvuran ... ... Sendikası ile davacı işverene ait aynı işkolunda faaliyette bulunan iki işyeri bulunduğunu, davacının iddia ettiği diğer işyerinin metal işkolunda bulunmadığından ... ... Sendikasının yetki tespitine dâhil edilmediğini, davaya konu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın süresinde açılmadığını, müvekkili Sendika tarafından davacı işyerinde işletme düzeyinde yetki tespitinin yasal koşullarının oluştuğunu, somut olayda davalı Bakanlık tarafından müvekkili Sendikaya işletme toplu ... sözleşmesi yapması konusunda yetki verildiğinin, yetki tespit yazısı incelendiğinde davacı işyerinde metal işkolunda çalışan işçi sayısının 102, müvekkili Sendikaya üye işçi sayısının ise 49 olduğu dolayısıyla 6356 ... Kanun'un aradığı %40'ı aşan çoğunluğun sağlandığının sabit olduğunu, davacının 2. Organize Sanayi Bölgesindeki işyerinde dava dışı ... ... Kimya Lastik İşçileri Sendikası lehine işletme toplu ... sözleşmesi yetkisi verildiğini, söz konusu işyerinin yapılan işe bağlı olarak farklı bir işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, müvekkili Sendikanın ise davacı işverenin metal işkolunda yer alan işyerlerinde yetkili olduğunun tespit edildiğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ..., Mamulleri İşçileri Sendikası (...-... Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; olumlu tespit bildirimine itiraz davasının davalısının öncelikle işlemi tesis eden Bakanlık olduğunu, bunun yanında lehine olumlu tespit düzenlenen işçi sendikasının da davalı olarak gösterilmesi gerektiğini, müvekkilinin dosya kapsamındaki taraflar arasındaki yetki mücadelesinin dışında olduğunu, davacı Şirket nezdinde herhangi bir örgütlenme faaliyetinde bulunmadığını, dava konusu ile hiçbir bağlantısı olmayan müvekkili Sendikanın işbu davada davalı taraf olarak gösterilmesinin dayanaktan yoksun olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalı davaya cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirket tarafından yetki tespit yazısının tebliğ tarihinden itibaren 6 günlük hak düşürücü süre içinde itiraz başvurusunun yapıldığı, davacı Şirketin itirazında belirtmiş olduğu işyerlerine ilişkin belgelerin SGK'dan istendiği, yapılan incelemede bu işyerlerinde çalışan sendikalı işçi sayısının %48,04 oranında olduğunun tespit edildiği, farklı işkolunda yer alan diğer işyerinin dikkate alınması talebinin işkoluna itiraz niteliğinde olduğu, 6356 ... Kanun'un 5 inci maddesi uyarınca işkoluna itiraz niteliğindeki itirazın mevcut yetki uyuşmazlığında ileri sürülemeyeceği, davacı Şirket yönünden eldeki davadan önce işyeri için işkoluna itiraz davası açılmadığından ve Bakanlık tarafından yapılan 14.09.2022 tarihli yetki tespiti işleminin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın Bakanlığın 14.09.2022 tarih ve168872 ... yetki tespit kararının iptali istemine ilişkin olduğu, davalı ... ... Sendikasının 05.09.2022 tarihinde yetki tespit talebi ile Bakanlığa başvurduğu, Bakanlıkça başvuru tarihi itibarıyla davacı işyerlerinde çalışan 102 işçiden 49’nun davalı ... ... Sendikası üyesi olduğunun tespit edildiği ve yetki tespit kararının 22.09.2022 tarihinde davacı Şirkete tebliğ edilmesi üzerine davanın süresinde açıldığı, davacı işveren tarafından yetki tespitine karşı işyerinde çalışan işçi sayısı veya sendikalı işçi sayısı kapsamında bir itirazda bulunulmadığı, davacı işverence farklı işkolunda görülen şube işyerinin dikkate alınmamasına itiraz edildiği, davacı Şirketin itirazının işkolu itirazı niteliğinde olduğu, bu itirazın mevcut yetki uyuşmazlığında ileri sürülemeyeceği, kaldı ki işkolu tespit kararı verilse dahi, bu karar ancak bir sonraki dönem için geçerli olabileceği, bu nedenle Bakanlık tespitinin yerinde olduğu gerekçe gösterilerek davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.