"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/7 E., 2023/8 K.
DAVA TARİHİ : 12.07.2018
HÜKÜM/KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 5. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/551 E., 2022/296 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Birleşik Metal ... Sendikası tarafından 27.....2018 tarihinde ... İl Müdürlüğüne yapılan başvuru neticesinde taraflarına gönderilen Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığına ilişkin 04.07.2018 tarih ve 49878 sayılı yetki tespitine itiraz ettiklerini, davalı Sendikanın çalışan ve sendika üyesi olan çalışanlarının bir listesini noterlik kanalı ile tebliğ etmesi zorunluluğu bulunduğunu, işçi sendikasının Bakanlığa müracaat ederken kendisinde bulunan üyelik fişlerini yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç ... günü içinde işverene vermek zorunda olduğunu, %50 sayısal çoğunluğun sağlanmadığını, davalı ... ... Sendikasının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) aradığı şartlarda sağlıklı şekilde üye kayıtları yapıp yapmadığının, yapılmış olan üye kayıtlarının çalışanların gerçek iradelerini yansıtıp yansıtmadığının, çoğunluğun sağlandığına ilişkin sayı ve belirlemelerin hangi esaslara göre yapıldığının ortaya konulmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 04.07.2018 tarihli ve 49878 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin yedinci fıkrası gereğince Bakanlığa, e-Devlet kapısı üzerinden yapılan sendika üyeliği ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi ve işyeri bildirimleri doğrultusunda işlem yapıldığını, yetki tespiti aşamasında sendikaya üye olan veya istifa eden işçilerin işverene bildirileceğine ilişkin Kanun'da herhangi bir hükmün yer almadığını, Bakanlık tarafından işyerinde 125 işçinin çalıştığının ve 65 işçinin sendikaya üye olduğunun tespit edildiğini, ayrıca davacı vekili dava dilekçesinde müvekkilinin tüm sosyal hakları işçilere tanıdığını bu nedenle işçilerin sendikaya üye olmaya gerek duymadığını dile getirdiğini, bu hususta işverenin herhangi bir karar serbestisi olmadığını, sendikaya üye olmanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile korunan bir insan hakkı olduğunu, bu nedenlerle dava dilekçesindeki iddialara katılma imkânı bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sürede açılmadığını, yine 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesinin ikinci fıkrası bakımından davacının itirazını 6 ... günü içerisinde görevli makama kaydettirmesi ve akabinde dava açması gerektiğini, bu işlemlerin yapılmadığının belirlenmesi hâlinde usule aykırı açılan davanın reddini talep ettiklerini, davacının çalışan ve üye sayısına yaptığı ilirazın yerinde olmadığını, müvekkili Sendikanın 27.....2018 başvuru tarihi itibarıyla işyerinde Kanun'un aradığı çoğunluğu sağladığını, ayrıca başvuru tarihinde çalışan işçi sayısının tespitinde işveren ve işveren vekillerinin de çalışan sayısından düşülmesi gerektiğini, davacının üyelik belgelerinin kendisine tebliğ edilmediğine ilişkin itirazlarının da yersiz olduğunu, 6356 sayılı Kanun'da böyle bir zorunluluğun bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın yasal süresinde ikame edildiği, olumlu yetki tespiti işleminde dosya ve delil durumuna göre herhangi bir hukuka aykırılığın tespit edilemediği, işçi sayısına göre üye sayısı oranının %52,41 olduğu, Bakanlığın çoğunluk tespit işleminde isabetsizliğin tespit edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Sendika tarafından müvekkili işverene noter vasıtası ile sendikalı işçilerin listesinin bildirilmediğini, yetki tespiti talebi ile Bakanlığa müracaat edilirken Sendikanın kendisinde bulunan üyelik fişlerini yetki için başvurduğu tarihten itibaren 3 ... günü içinde işverene bildirmek zorunda olduğunu, sayısal çoğunluğun sağlanamadığını, mavi yakalı-... yakalı ayrımının yapılmadığını, sendika üyeliklerinin işçilerin gerçek iradesini yansıtıp yansıtmadığının belirlenmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... tarafından e-Devlet üzerinde bulunan kayıtlar kullanılarak yetki tespitinin yapıldığı, dosya kapsamına göre tespit tarihinde işyerinde çalışan işçi sayısının 124 olduğu bu işçilerden 65 tanesinin Birleşik Metal ... Sendikası üyesi olduğu, sendikalı işçi oranının %52,41 'e isabet ettiği, Sendikanın yahut Bakanlığın sendikalı işçileri işverene bildirmek gibi bir yükümlülüğü bulunmadığı, sendika üyeliğinin işçilerin gerçek iradesini yansıtmadığı iddiasının soyut nitelikte olduğu, Mahkemenin kararının yerinde olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’nun 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Son olarak belirtmek gerekir ki somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.