"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından hüküm altına alınan ve davalı tarafça temyize konu edilen miktar 83.066,44 TL olup bu miktarın, 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabî olduğu anlaşılmış ve duruşma için 23.05.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... Tüter ... ile davalı vekili Avukat ... İnceer geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 12.01.2010-13.02.2014 tarihleri arasında davalı Şirketin Krossnodar ve Soçi şantiyelerinde formen olarak çalıştığını, davacıya ödenen son ücretin 2.500,00 USD olduğunu, davacının çalışma süresi boyunca cumartesi günleri sabah 08.00, akşam en ... 19.00, ayda ortalama 2 pazar günü 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını, davacının tüm ... dinî bayramlarında ve ... resmî bayramlarında çalıştığını, ... dinî bayramlarında ise ilk günü hariç çalıştığını, ... sözleşmesinin davacının ...’de bulunduğu esnada Rusya’ya dönmek üzereyken dönüş biletinin iptal edilerek feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının 04.02.2011- 11.02.2014 tarihleri arasında belirli süreli ... sözleşmesi ile formen olarak son 2.500,00 USD ücretle istihdam edildiğini, davacıya tüm ödemelerin banka aracılığı ile yapıldığını, davacının itirazsız imzaladığı bordrolardan görüleceği üzere fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil çalışması yapmadığını, istisnai olarak çalışıldığı zamanlarda karşılığının ödendiğini, ... sözleşmesine göre 270 saate kadar olan fazla çalışmaların ücrete dâhil olduğunu, ... sözleşmesinin belirli süreli olmasından dolayı ... bitimi nedeniyle sözleşmenin sona erdiğini, davacının bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamadığını, ... sözleşmesinin sona ermesinden sonra davacıya kullanmadığı yıllık izin ücretlerinin 15.05.2014 tarihinde ödendiğini, ödenmeyen başka bir alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin işveren tarafından ispat edilmesi gerektiği, işverence sözleşmenin ... bitimi nedeniyle sona erdiğinin savunulduğu, dolayısıyla davacının ... sözleşmesinin haksız ve bildirim sürelerine uyulmadan feshedildiğinin kabulünün gerektiği, dosyaya sunulan bordrolardan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve genel tatil ücreti tahakkuku bulunmadığı, davacının bu iddiasını tanık dâhil her türlü kanıtla ispatlayabileceği, davacı tanıklarının davacının çalışmasına şahit oldukları dönemin zamanaşımına uğrayan süreye denk geldiği, bu durumda davacının fazla çalışma iddiasını ispatlamayamadığı, bu taleplerinin reddine karar vermek gerektiği gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil çalışması yapıldığının aynı işverene karşı açılan başka dosyalarda işyeri çalışma düzeni ispat edildiğinden bu şekilde ortaya konulduğunu, yıllık izin ödemesinin kıdem tazminatından mahsup edilmeyeceğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının aylık ücretinin hatalı tespit edildiğini, belirli süreli sözleşme yapıldığını ve sözleşmenin ... bitimi sebebiyle kendiliğinden sona erdiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı işçinin, davalıya ait Rusya’da bulunan şantiye işyerinde 04.02.2011-11.02.2014 tarihleri arasında 3 yıl 7 ... süreyle formen olarak çalıştığı, ... sözleşmesinin belirli süreli olarak yapılmasını gerektirir objektif nedenin varlığı işverence ispat edilemediğinden ve yapılan işin niteliği gereği taraflar arasındaki sözleşmenin belirsiz süreli olduğunun kabul edildiğini, ... bitimi sebebiyle yapılan feshin haklı sebep sayılamayacağı, fiili çalışma olgusunun işçiye özgü olması ve genele teşmil edilemeyeceğini, ayrıca her dosyanın kendi içinde değerlendirilmesi gerektiğini, diğer dosyalardaki tespitlerin mevcut dosyadaki ispat için yasal ve yeterli olmadığı, eldeki dosyada dinlenen tanıkların beyanlarının birlikte çalışmanın gerçekleştiği dönemin zamanaşımı süresi içinde kalan döneme denk geldiği, ispat yükü üzerinde olan davacı tarafça fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil çalışması yapıldığının usulünce kanıtlanamadığı gerekçesiyle davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepler ile ve ayrıca kıdem tazminatı taleplerinin USD cinsinden olmasına rağmen TL olarak hüküm altına alınmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; kıdem tazminatının hüküm altına alınacağı para cinsi ve yıllık izin alacağı bakımından yapılan ödemenin kıdem tazminatından mahsup edilip edilmeyeceği noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddeleri,
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 41 ve 63 üncü maddeleri.
3. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun "Ülke parası ile" ödemeye ilişkin 99 maddesi ile 420 nci maddesi hükmü.
4. Dairemizin 10.05.2022 tarihli ve 2022/2536 Esas, 2022/5718 Karar sayılı kararında kıdem tazminatının yabancı para cinsinden hüküm altına alınıp alınamayacağına yönelik Daire ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
1.Kıdem tazminatının hesaplanmasında kıdem tazminatı tavanının dikkate alınması (mülga) 1475 sayılı Kanun gereği zorunludur. Kıdem tazminatı tavanı kamu düzenini ilgilendirmekte ise de, kıdem tazminatının ... lirasıyla ödenmesi gerektiği yönünde bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
2.O halde yabancı para üzerinden ücret ... işçiler yönünden talep olması halinde kıdem tazminatının yabancı para cinsinden hesaplanmasına yasal bir engel yoktur.
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Kıdem tazminatında tavan kamu düzenini ilgilendirmekte ise de, kıdem tazminatının ... parasıyla ödenmesi gerektiği yönünde bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. O hâlde yabancı para üzerinden ücret ... işçiler yönünden talep olması hâlinde kıdem tazminatının yabancı para cinsinden hesaplanmasına yasal bir engel yoktur.
3. Somut uyuşmazlıkta, davacı işçiye ücretinin ... doları (USD) üzerinden ödendiği gözetildiğinde dava konusu kıdem tazminatının, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, fesih tarihindeki kıdem tazminatı tavanı gözetilerek ... doları olarak hesaplanmasında isabetsizlik bulunmadığından, kıdem tazminatının ... lirası olarak hüküm altına alınması hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı yarına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.